همانند قند خون بالا، پایین بودن غیرطبیعی قند خون نیز نیازمند توجه و مراقبت فوری پزشکی است. دلایل و علائم این وضعیت غیرطبیعی در این مقاله مورد بحث قرار گرفته‌اند. پس مقاله پیش رو را بخوانید تا در این باره بیشتر بدانید.
مقدار قند (گلوکز) موجود در خون را می‌توان با تست‌های ساده خونی اندازه‌گیری کرد. میزان قند در خون متغیر است. به طور کلی به هنگام صبح میزان قند خون در پایین‌ترین سطح قرار دارد و میزان آن پس از صرف هر وعده غذایی به طور چشمگیری افزایش می‌یابد. رژیم غذایی و فعالیت و تمرین فیزیکی از جمله مهم‌ترین عواملی هستند که سطح قند خون را تحت تاثیر خود قرار می‌دهند. نوسانات غیرطبیعی سطوح قند خون، یکی از علائم اصلی دیابت است.
یک کاهش در سطوح قند خون همچنین به عنوان هیپوگلایسمی شناخته می‌شود و این وضعیت ممکن است در افراد با یا بدون دیابت رخ دهد. برای گروه آخر، دلیل دیابت ممکن است ناشی از یک بیماری زمینه‌ای یا مصرف داروها باشد یا امکان دارد به دلیل هیپوگلایسمی پس از صرف غذا یا هیپوگلایسمی واکنشی باشد که 4 ساعت پس از صرف وعده‌های غذایی رخ می‌دهد.
انواع تست‌های تشخیصی برای دیابت
معمولا 4 نوع تست جهت تشخیص دیابت مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تست‌ها در زیر توضیح داده می‌شوند.
تست گلوکز پلاسما ناشتا یا FPG : این تست برای یک شکم خالی انجام می‌گیرد. این موضوع یعنی این که شخص نباید به مدت حداقل 8 ساعت هیچ گونه غذا یا نوشیدنی (به استثنای آب) مصرف کرده باشد. معمولا این تست به هنگام صبح صورت می‌گیرد.
تست A1C: برای انجام این تست لازم نیست که حتما شخص ناشتا باشد و از این تست جهت تعیین سطح قند خون 2 یا 3 ماه گذشته استفاده می‌شود.
تست تحمل گلوکز دهانی یا OGTT: این تست 2 ساعت زمان می‌برد تا سطوح قند خون قبل یا بعد از مصرف نوشیدنی شیرین را تعیین کند. این تست به پزشکان کمک می‌کند تا دریابند که چگونه بدن، هضم گلوکز را کنترل می‌کند.
تست گلوکز پلاسما تصادفی / روزانه: این تست زمانی صورت می‌گیرد که یک شخص علائم شدید دیابت را داشته باشد. این تست را می‌توان در هر زمان و بدون هیچ‌گونه آمادگی قبلی انجام داد.
چه چیزهایی باعث کاهش سطوح قند خون می‌شوند
محدوده طبیعی سطح قند خون به هنگام صبح (پس از وضعیت ناشتا برای حداقل 8 ساعت) بین 70 تا 100 میلی‌گرم در دسی لیتر است. به طور طبیعی، اگر سطح قند خون پایین‌تر از 70 میلی گرم در دسی لیتر قرار گیرد، می‌توان این گونه گفت که شخص از هیپوگلایسمی رنج می‌برد. به دلایل آن در زیر اشاره می‌شود:
عدم تعادل هورمونی: هورمون‌هایی همچون انسولین، گلوکاگون، اپی‌نفرین یا آدرنالین، کورتیزول و هورمون رشد کمک می‌کنند تا میزان قند خون در سطح طبیعی باقی بماند. عملکرد غیرطبیعی غددی مثل غدد آدرنال، غده هیپوفیز، پانکراس و کبد می‌تواند منجر به نوسانات شدید در سطوح قند شوند.
داروها: دزهای بالا داروهایی که جهت کنترل سطوح بالای قند خون استفاده می‌شوند و مصرف نادرست داروها می‌توانند باعث هیپوگلایسمی شوند. مصرف داروهای بخصوصی همچون انسداد کننده‌های بتا، کوینین که جهت درمان مالاریا مصرف می‌شود، آسپرین و مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز که گروهی از داروهای ضدافسردگی هستند می‌توانند منجر به سطوح قند خون پایین شوند.
گرسنگی: گرسنگی، وضعیت ناشتا یا عدم مصرف هر یک از وعده‌های غذایی می‌تواند همانند بزرگسالان به طور جدی بر سطح قند خون در کودکان نیز اثر بگذارد. غذا جهت تشکیل گلوکز و انرژی ضروری است.
انسولین: هیپوگلایسمی هایپرانسولینمی زمانی که انسولین به شیوه‌ای غیرطبیعی و به طور افراطی توسط بدن ساخته می‌شود، ایجاد می‌شوند.
بیماری‌ها: بیماری‌های کبد و کلیه می‌توانند بر فرآیند تنظیم قند خون اثر بگذارند. عفونت‌های شدید می‌توانند یکی از دلایل اصلی قند خون پایین باشند.
تومورها: پانکراس، انسولین تولید می‌کند و بنابراین تومورهای پانکراسی یکی از دلایل اصلی هیپوگلایسمی بدون دیابت هستند.
دیگر دلایل: اختلال عملکرد آدرنال، نقص مادرزادی و اختلالات هیپوفیزی برخی از دیگر دلایل هستند.
علائم کدامند؟
زمانی که سطح گلوکز بسیار پایین می‌آید، امکان دارد که در صورت عدم به کارگیری اقدام مناسب و به موقع، خطرناک باشد. در این گونه زمان‌ها، یک افت قند خون ناگهانی ممکن است حتی هیچ گونه علائم هشداردهنده‌ای را به همراه نداشته باشد و ممکن است شخص غش کند، دچار حمله شود و همچنین در موارد شدید ممکن است شخص به کما برود. علائم فهرست شده در زیر، علائم احتمالی است که شخص ممکن است آن‌ها را تجربه کند.
تاری دید
احساس گرسنگی
تعریق شدید
احساس دستپاچگی
لرز
ضربان قلب سریع
سردرد
احساس سوزن سوزن شدن
عدم توانایی در تمرکز کردن
عدم آگاهی نسبت به هیپوگلایسمی
مواقعی است که در آن فرد قادر به تجربه هیچ یک از علائم کاهش سطح کلوگز خون نیست. در حالی که به طور طبیعی، طی یک دوره که یک شخص تمایل دارد از خواب بیدار شود، افراد بیخبر از هیپوگلایسمی تمایل به انجام این کار ندارند. این مورد را در افرادی که مدت مدیدی است که به دیابت مبتلا هستند می‌توان یا در افرادی که معمولا دارای سطوح قند خون پایین در بدن هستند، دید که این امر از باعث شده است تا آن‌ها قادر به درک علائم هشداردهنده در زمان رخداد هیپوگلایسمی نباشند.
گزینه‌های درمانی فوری
تنها تحت نظر یک مراقب و ارائه‌دهنده سلامت معتبر است که می‌توان برنامه درمانی دقیق را پس از تشخیص علت و نوع هیپوگلایسمی که شخص دارد، انجام داد. با این حال، موارد لیست شده در پایین، برخی از اقدامات درمانی فوری هستند که می‌توان آن‌ها را به هنگام مشاهده علائم شدید کاهش شدید خون انجام داد.
مصرف
یک قاشق غذاخوری شکر یا عسل
سه تا چهار قرص گلوکز
نصف فنجان آب میوه یا نوشیدنی معمول
5 تا 6 تکه آب نبات
1 فنجان شیر
چنان چه فرد به حالت طبیعی بازگشت، کنترل مداوم سطوح گلوکز خون یک اقدام ضروری است. این کار باید بعد از 15 دقیقه از خوردن غذاهای سریع انجام شود. وعده غذایی دیگر توصیه می‌شود تا زمانی که مقادیر طبیعی هستند.
رفع مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله تنها به منظور اهداف آموزشی می‌باشد و نباید به عنوان جایگزینی برای مشاوره پزشکی تخصصی باشد. مشورت با متخصص سلامت در زمینه رژیمی سخت‌گیرانه و تغییرات سبک زندگی برای پیشگیری و درمان نیاز است. این موارد ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.
