کمبود ید در افرادی مشاهده می‌شود که میزان مورد نیاز ید مصرفی را از طریق رژیم غذایی خود دریافت نداشته و بنابراین دچار کمبود ید در بدن خود می‌شوند. با این حال، علائم کمبود ید دقیقاً چه علائمی می‌باشند؟ از طریق این مقاله پاسخ خود را بیابید.
از کودکی به ما آموخته‌اند که وجود ویتامین، کربوهیدرات، پروتئین، آب و چربی برای استفاده بدن‌مان ضروری می‌باشد. غیر از این موارد، مواد معدنی نیز مشخص شده است که جزء مهمی از رژیم غذایی روزانه ما را تشکیل می‌دهند. گرچه این مواد در مقادیر کم مورد نیاز می‌باشند، اما نقش بزرگی در رشد و تکامل ذهنی و جسمی فرد ایفاء می‌کنند. یکی از چنین مواد معدنی ید می‌باشد. ید به عنوان یک ماده‌ی معدنی کم نیاز نامیده شده و جهت سنتز هورمونهای تیروئید همچون تریودوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) در مقادیر کافی مورد نیاز است. از میان 25 تا 30 میلی‌گرم مقدار ید در بدن، بیش از نیمی از آن در غده تیروئید وجود دارد که در زیر جعبه صوتی یا حنجره در قسمت جلویی یا بخش فرونتال گلو واقع است. مقادیر باقی مانده از آن، در پوشش معده، غدد شیری، خون و غدد بزاقی توزیع شده‌اند.
تا قرن بیستم، کمبود ید امری کاملاً معمول مشاهده شده در کشورهای توسعه یافته‌ای مانند ایالات متحده و کانادا بود. با این حال، با افزایش استفاده از نمک ید دار این مشکل تقریباً به طور کامل از بین رفته است و امروزه کمبود ید به ندرت دیده می‌شود. با این وجود، کشورهای بسیاری وجود داشته که از نمک ید دار استفاده نکرده و بنابراین کمبود ید به عنوان مشکلی جدی در این مناطق باقی مانده است. کمبود ید به بروز علائم مختلفی در کودکان و همچنین بزرگسالان منجر می‌شود.
علائم ناشی از کمبود ید
ید یک ماده معدنی حیاتی است و بنابراین جهت رشد ذهنی و همچنین جسمی بدن در مقادیر کافی مورد نیاز است. برخی از علائم کمبود ید در ذیل مورد بحث قرار گرفته‌اند.
گواتر
گواتر با تورم غده تیروئید تشخیص داده می‌شود. در گواتر، به دلیل کمبود ید کافی، غده تیروئید در تلاش برای برآمدن از عهده‌ی تولید هورمون تیروئید کافی، بزرگ می‌شود. در بیماران مبتلا به گواتر، گره یا غدد کوچک توسعه یافته و در موارد شدیدتر مشکلات تنفسی و تورم همراه با خفگی نیز مشاهده می‌شوند.
عقب ماندگی ذهنی
عقب ماندگی ذهنی شایع‌ترین علامت کمبود ید در کودکان است. خردسالانی که به مقدار کافی ید از رژیم غذایی خود دریافت نکنند، قربانی عقب ماندگی ذهنی شده، و گاهی هم با مشکلات جسمی مانند ضعف کلی در بدن مواجه می‌شوند. در صورتی که زنان در طول دوران بارداری به مقدار کافی ید مصرف نکنند، نوزادان آنها دچار عقب ماندگی ذهنی می‌شوند.
کم کاری تیروئید
از میان تمامی علائم کمبود ید، شایع‌ترین علامت در کودکان و نیز بزرگسالان کم کاری تیروئید است. اکنون ممکن است این سئوال برایتان پیش بیاید که کم کاری غده تیروئید چه عارضه‌ای است؟ خوب بایستی گفت که کم کاری تیروئید در نتیجه کمبود شدید ید در بدن رخ می‌دهد. این عارضه با تولید «کمتر از حد طبیعی» هورمون تیروئید در بدن مشخص می‌شود. کم کاری تیروئید بیشتر در کشورهای توسعه نیافته دیده می‌شود بطوریکه مردم این کشورها برای مدت زمان طولانی از دریافت ید از طریق رژیم غذایی خود محروم هستند. کم کاری تیروئید به نوبه خود منجر به بروز علائم دیگری مانند موارد ذیل می‌شود:
• گرفتگی عضلانی
• تورم پاها
• افسردگی
• خواب آلودگی مفرط
• خشکی پوست و مو
• افزایش سطوح کلسترول
• کم شدن تمرکز
• خستگی و فرسودگی
• عدم تحمل سرما
• یبوست
• وجود درد در بدن
• افزایش وزن خفیف
• بزرگ شدن زبان
• پف کردن دست و صورت
• آهسته شدن گفتار
منابع غنی از ید
نمک ید دار معروف‌ترین منبع ید به حساب می‌آید. با این حال، مصرف نمک ید دار تنها راه چاره مقابله با ید مورد نیاز بدن نیست. چندین ماده غذایی دیگر نیز وجود داشته که نه تنها مواد مغذی ضروری دیگر را تأمین می‌سازند، بلکه به عنوان منابع غنی ید به حساب می‌آیند. برخی از این مواد غذایی عبارتنداز:
• تخم مرغ
• گوشت
• ماهی
• جلبک دریایی
• توت فرنگی
• شیر
• پنیر موزارلا
• ماست
اگرچه پیشرفتهای پزشکی این امکان را برای درمان تمام علائم و نشانه‌های کمبود ید فراهم ساخته است، اما در کشورهای توسعه نیافته این درمانها برای همه امکان پذیر نیست. بنابراین تنها راه دور نگاه داشتن علائم کمبود ید مصرف منظم ید از طریق رژیم غذایی است، همانطور که به درستی عنوان می‌شود، پیشگیری بهتر از درمان است!!!
