کنیه اباعبدالله برای امام حسین(ع) به چه دلیل است؟ آیا امام حسین(ع) فرزندی به نام عبدالله داشته اند؟ از کدام همسر؟

اگر چه در فرهنگ اعراب یکی از جهات قرار دادن کنیه ها برای اشخاص با توجه به نام فرزند او می باشد و اشخاص را با نام فرزند بزرگتر خود می خواندند. مثلاً به امام علی علیه السلام "ابا الحسن" می گویند. به این دلیل که فرزند(پسر) بزرگ ایشان، امام حسن(ع) بود. اما وجوه دیگری نیز در نام گرفتن برخی از افراد به الغاب و کنیه ها وجود داشته است که در مجموع باعث شده است در تحلیل کنیه "اباعبدالله" برای امام حسین(ع)، سه نکته قابل ذکر باشد:
1. در میان اعراب خصوصا بزرگان قبائل مرسوم بود که در بدو تولد برای نوزادان خود خصوصا نوزادانی که به جهت جایگاه خانوادگی مقامی خاص داشتند علاوه بر اسم، کنیه ای نیز تعیین می شد، که در همین راستا پیامبر اکرم(ص) کنیه "اباعبدالله" را از همان سنین کودکی برای نواده خود حضرت سید الشهداء برگزیدند(1). حتی روایات فراوانی داریم که امام حسین(ع)در دوران کودکی و قبل از تولد فرزندانش در لسان پیامبر و امیر المومنین " ابا عبدالله "خوانده شده است:
عَنْ امام الصادق(ع) قالَ: " قالَ علیٌ (ع)لِلْحُسَیْنِ(ع): یا اباعَبداللهِ اُسْوَهٌ اَنْتَ قَدْماً. فقالَ: جُعِلْتُ فِداکَ ما حالی؟ ... امام صادق علیه السلام فرمود: " علی علیه السلام به حسین علیه السلام فرمود: ای اباعبدالله تو از پیش اسوه مردم بوده ای. [ حسین علیه السلام ] عرض کرد: فدایت شوم حال من چگونه است؟ فرمود: دانشی داری که ایشان بدان نادان اند و زود است که دانشمند از دانش خود بهره جویند. ای فرزندم گوش فردار و بینا باش قبل از آنکه [ واقعه ای] تو را دریابد. قسم به آن که جانم در دست اوست بنی امیه خون تو را می ریزند اما نمی توانند تو را از آئینت برگردانند و از یاد پروردگارت غافل سازند. حسین(ع) فرمود: قسم به آن که جانم در دست اوست کافی است. من بدانچه خدا فرود آورده است اقرار کردم و سخن پیامبر را دروغ نمی شمارم. (2)
2. بر اساس برخی اقوال تاریخی امام حسین(ع) فرزندی به نام عبدالله داشت که در کربلا به شهادت رسید. برخی عبد الله را نام دیگر علی اصغر دانسته اند. اما بر اساس برخی از اقوال تاریخی عبدالله، نوزادی است که در کربلا به دنیا آمد و مادرش رباب بود. که نشان می دهد او فرزندی غیر از علی اصغر(ع) بوده است(3).
3. برخی نیز با توجه به معنای این کنیه "پدر بندگان خدا " با این تحلیل که قیام امام حسین(ع)، موجب بقای دین و یکتاپرستی بود و پرستش هر یگانه پرستی در دنیا تا قیامت، مرهون حرکت و شهادت امام است، اگر امام حسین(ع) قیام نمی نمود و خون پاک خود و فرزندان و یارانش را نثار نمی کرد دیگر نشانی از توحید و عبودیت باقی نمی ماند که مردم عبد آن خدا و عامل به آن توحید باشند. از این رو، حکمت اطلاق این کنیه بر ایشان را به این دلیل دانستند که او پدر تمام بندگان خداست؛ یا همان "اباعبدالله". (4)
و همچنین برخی با این تحلیل که قیام حضرت موجب حفظ اسلام و رسالت پیامبر اسلام گشت و در واقع امام حسین(ع) احیا کننده شریعت جد خود گشت، و لذا ایشان "پدر حضرت محمد" یا همان"اباعبدالله" نام گرفت چون یکی از القاب و نامهای پیامبر "عبدالله" نقل شده است. (5)
پی نوشت ها:
1. علامه مجلسی، بحارالانوار، الوفاء بیروت، 1404ق، ج44، ص 251.
2. ابن قولویه قمی، کامل الزیارات، انتشارات مرتضویه نجف اشرف، 1356 ق، ص 72.
3. ابن واضح یعقوبی، تاریخ یعقوبی بیروت، دار صادر. 1379 ق، ج 2، ص 181.
4. آیت الله عندلیب، ثارالله، مرکز مطالعات راهبردی خیمه، بی تا، ص 47.
5. خداوند در قرآن متعدد پامبر را با نام(عبد خدا) نام می برد(فرقان (25) آیه 1).