1. وضو و مسواک و تمیز و خوشبو کردن دهان:
گر چه وضو گرفتن برای تلاوت واجب نیست؛ ولی چون لمس بدون وضو ممنوع است و برای جنب و نفساء و حائض هم خواندن بیش از هفت آیه (1) کراهت دارد، مستحب است که با وضو و طهارت کامل از حدث (موجبات وضو و غسل ) و خبث و نجاست تلاوت کند. از این رو امام معصوم می فرماید: بعد از بول و شستن و پاک کردن خود و قبل از وضو ، تلاوت قرآن نکند ، بعد از رفع نجاست ظاهری ، وضو گرفته و بعد تلاوت قرآن کند. (2)
پیامبر فرمود: دهان های شما راه های قرآن است ؛ آن ها را با مسواک پاک و خوشبو کنید. (3)
2. به هنگام شروع تلاوت اعوذ بالله بگوید و از شیطان به خدا پناه ببرد:
«فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجیم ؛ (4) هنگامی که قرآن میخوانی، از شرّ شیطان مطرود، به خدا پناه بر!».
3. با دقت و تانی و ترتیل و شمرده بخواند:
«وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتیلا ؛ (5) و قرآن را با دقّت و تأمّل بخوان!».
4. در آیات قرآن و مضامین آن تفکر و تدبر کند :
«کِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَیْکَ مُبارَکٌ لِیَدَّبَّرُوا آیاتِهِ وَ لِیَتَذَکَّرَ أُولُوا الْأَلْبابِ ؛ (6) این کتابی است پربرکت که بر تو نازل کرده ایم تا در آیات آن تدبّر کنند و خردمندان متذکّر شوند! ».
5. در محضر قرآن به هنگام تلاوت خضوع و فروتنی را رعایت کرده و فروتنانه هدایت بطلبد:
«أَ لَمْ یَأْنِ لِلَّذینَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِکْرِ اللَّهِ وَ ما نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ وَ لا یَکُونُوا کَالَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلُ فَطالَ عَلَیْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَ کَثیرٌ مِنْهُمْ فاسِقُونَ؛ (7) پیامبر فرمود قرآن را با حزن بخوانید و به هنگام تلاوت گریه کنید یا حالت گریه به خود بگیرید». (8)
6. قرآن را با صوت زیبا و محزون بخواند. پیامبر فرمود:
قَالَ النَّبِیُّ (ص): « لِکُلِّ شَیْءٍ حِلْیَةٌ وَ حِلْیَةُ الْقُرْآنِ الصَّوْتُ الْحَسَنُ؛ (9) هر چیزی زیوری دارد و زیور قرآن صدای زیبا است».
پی نوشت ها:
1. بنی هاشمی سید محمد حسن ، توضیح المسائل مراجع ، پانزدهم ، قم ، انتشارات اسلامی ، 1386 ش، ج1 ، ص 212.
2. مجلسی ، بحار الانوار ، هشتم ، بیروت ، الوفا، 1403 ق ، ج 89 ، ص 210.
3. محمدی ری شهری محمد ، میزان الحکمه - ، قم ، دار الحدیث ، 1416 ق ، ج3 ، ص2527.
4. نحل (16) آیه 98.
5. مزمل (73) آیه 4.
6. ص (38) آیه 29.
7. حدید (57) آیه 16.
8. میزان الحکمه ، ج3 ، ص 2529.
9. الکافی ، کلینی ،دار الکتب الاسلامیه ، سال 1365 ، ج2 ، ص 615 ، باب ترتیل القرآن بالصوت الحسن .
