لادن گیاهی؛ دانشجوی دکترای تغذیه دانشگاه وین
عموما تصور می‌شود که مصرف گیاهان دارویی و غذاها خصوصا سبزیجات، میوه‌جات و لبنیات بدان جهت که طبیعی هستند به هنگام مصرف داروها مشکلی ایجاد نمی‌کنند و کاملا بی‌خطر هستند، اما در مقاله ماه گذشته متوجه شدید که این تصور صحیح نیست و با دلایل اصلی تداخل غذا و دارو آشنا شدید.
همچنین شما دریافتید که داروها چگونه می‌توانند بر زیست دسترسی و عملکرد و ذخایر مواد مغذی در بدن تاثیر بگذارند و مثال‌های مفیدی نیز در هر یک از موارد فوق ذکر گردید. در این شماره نیز به ادامه مطالب شماره قبل می‌پردازیم:
حدود نیمی از داروهایی که به طور رایج در درمان بیماری‌ها استفاده می‌شوند، با مواد مغذی تداخل دارند که شایع‌ترین این تداخل‌ها با کوآنزیم Q، فولیک اسید، ویتامین B2، ویتامین B6، منیزیم و روی است. این تداخلات از طریق تاثیر بر قدرت جذب، عملکرد مواد مغذی و افزایش دفع آنها می‌باشد.
در میان موارد ذکر شده شاید شما کمتر با کوآنزیم Q10 آشنایی داشته باشید. در حقیقت کوآنزیم Q10 یک آنتی‌اکسیدان قوی است که در غشای داخلی میتوکندری تمام بافت‌ها یافت می‌شود و در انتقال زنجیره الکترون و درنتیجه تولید انرژی داخل سلول نقش حیاتی دارد.
این ماده علاوه بر اینکه در سلول‌های بدن خصوصا در قلب، کبد، کلیه و لوزالمعده به کمک گروهی از ویتامین‌های B و C ساخته می‌شود، در منابع غذایی نظیر ماهی‌های چرب، مرغ، گوشت قرمز، دل و جگر، جوانه غلات سبوسدار، سویا، بادام زمینی، آجیل، روغن کانولا و روغن سویا، تخم‌مرغ و سبزیجات به ویژه اسفناج و بروکلی نیز یافت می‌شود. البته لازم به ذکر است که توانایی بدن برای ساخت این کوآنزیم با افزایش سن کاهش می‌یابد.
داروهای کاهنده فشارخون نظیر بتابلاکرها، پروپرانولول، داروهای کاهنده کلسترول از خانواده استاتین‌ها و مشتقات اسید فیبریک، داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای و امی تریپتین جزء داروهایی هستند که باعث کاهش سطح کوآنزیم Q می‌شوند. بالا بودن سطح کوآنزیم Q در بدن برای پیشگیری از فشارخون بالا، حمله قلبی و آترواسکلروز لازم است و از آنجایی که مصرف‌کنندگان این داروها عموما در معرض این بیماری‌ها در زمان مصرف دارو قرار دارند، پس مصرف کوآنزیم Q همراه با دارو می‌تواند کمک‌کننده باشد.
مصرف کوآنزیم Q در کاهش عوارض ناشی از تداخل تیازیدها و بتابلاکرها و همچنین تایمولول مفید گزارش شده است، ضمن آنکه احتمالا می‌تواند اثر بخشی داروهای ضدفشارخون را نیز بالا ببرد. البته انجام مطالعات بیشتر در این زمینه ضروری است.
از طرف دیگر باید توجه داشت که کوآنزیم Q اثر بخشی داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین و پلاویکس را کاهش و نیاز به دوز دارو را افزایش می‌دهد، بنابراین مصرف توام آن با داروهایی نظیر وارفارین باید با نظر پزشک باشد.
در ارتباط با تداخلات مربوط به اسیدفولیک لازم به ذکر است که مصرف طولانی مدت آنتی اسیدها، مهارکننده‌های اسیدهای صفراوی، کاربامازپین، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، سولفاسالازین و ترآمترین دفع و در نتیجه نیاز بدن به اسیدفولیک را افزایش می‌دهند و غالبا مصرف اسیدفولیک به افرادی که از داروهای ضد تشنج، داروهای کاهنده کلسترول، ضد بارداری و متفورمین استفاده می‌کنند توصیه می‌شود، اما در صورتی که فرد از آنتی بیوتیک‌های خانواده تتراسایکلین استفاده می‌کند، نباید از اسید فولیک و یا مولتی ویتامین‌های حاوی اسیدفولیک به طور همزمان با دارو مصرف نماید.
نکته مهم دیگر در ارتباط با اسیدفولیک آن است که افرادی که از متوتروکسات برای درمان آرتریت روماتویید و یا پسوریازیس استفاده می‌کنند، به دوز بیشتر اسیدفولیک نیاز دارند و مصرف توام اسیدفولیک به کاهش عوارض متوتروکسات نیز کمک می‌کند، اما چنانچه متوتروکسات برای سرطان استفاده می‌شود، مصرف اسیدفولیک حتما باید با نظر پزشک معالج باشد، زیرا در این مورد ممکن است باعث کاهش اثر درمانی متوتروکسات بر سرطان شود...
برای خواندن بخش دوم- غذاها و داروهایی که با هم تداخل دارند- اینجا کلیک کنید.
