اهمیت سلامتی در اسلام

سلامتی برای انسان و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند، حائز اهمیت بسیاری است. شخص بیمار نمی‌تواند وظایف مذهبی و اجتماعی خود را به نحو احسن انجام دهد و حتی ممکن است باری بر جامعه باشد

سلامتی برای انسان و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند، حائز اهمیت بسیاری است. شخص بیمار نمی‌تواند وظایف مذهبی و اجتماعی خود را به نحو احسن انجام دهد و حتی ممکن است باری بر جامعه باشد.
اسلام دینی است که دارای رهیافتی بسیار منطقی و مدلل برای به جنبه‌های متنوع زندگی از جمله آنهایی که وابستگی نزدیکی با سلامت انسان دارند، می‌باشد. این مقاله چند قانون الهی از قرآن و سنت را که از دیدگاه پزشکی برای سلامت انسان اهمیت دارد را، مورد بحث قرار می‌دهد.

فیه تبیان کل شیئی *** هدی و رحمه للعالمین

«در قرآن هر چیزی بیان شده و برای جهانیان هدایت و رحمت است».
امام هشتم علی‌بن موسی الرضا (علیه السلام) می‌فرماید: شفای هر دردی در قرآن هست؛ از قرآن شفا بخواهید که هر که را قرآن شفا ندهد، هیچ چیز شفای بیماری او نخواهد بود. (فقه الرضا (علیه السلام)).
برای وجود انسان و حفظ سلامت غذا ضروری است اما زیاده خوردن و زیاده نوشیدن به سلامت آسیب می‌زند. همانطور که قرآن در سوره اعراف، آیه 29 می‌فرماید:
«کُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا»
«بخورید و بیاشامید و اسراف نکنید»
حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) فرموده‌اند:
«المعده کل داء و الحمیه رأس کل دواء»
شکم خانه هر بیماری و پرهیز سرّ هر درمانست.
اگر یک انسان از قوانین کلامی فوق پیروی کند و رژیم غذائی خود را براساس نیاز واقعی‌اش، و نه براساس علاقه‌اش، تأمین کند، قطعاً از چاقی، فشارخون، بیماریهای قلب و کلیه جلوگیری شده، زندگی طولانی و سالمی را ادامه خواهد داد.
اسلام مصرف تمام انواع نوشابه‌های الکلی را از 1400 سال پیش حرام کرده است؛ و منتظر تحقیقات علمی برای اثبات آثار مخرب الکل بر بدن و ذهن انسان نمانده است. در اسلام این اصل واضح و منطقی است که: «پیشگیری بهتر از درمان است». قرآن کریم می‌فرماید:
«پیامبر! مردم از تو درباره‌ی شراب و قمار می‌پرسند. به آنها بگو که هر دو گناه کبیره هستند. حتی اگر نکته مثبتی در آنها سراغ دارند، شیطان ذاتی موجود در آنها، هنوز پراهمیت‌تر است». (2-219)
دکتر و. الف. دیویس، سردبیر شیکاگو تریبیون آمریکا می‌گوید «هیچ مسئول بهداشتی، در هیچ جا، مصرف الکل را به عنوان یک دارو توصیه نمی‌کند. دکتر چارلز دیویس از شیکاگو می‌گوید «آبجو بیماریهای معده، کلیه، قلب و رگهای خونی ایجاد می‌نماید».
اثرات بلندمدت استفاده از مقادیر زیاد و مکرر الکل بر پوشش معده و روده قطعاً آسیب‌زا است (کرامتشو و همکاران، 1961). الکل اعمال آنزیمهای گوارشی را مختل کرده و جذب غذا را کاهش می‌دهد. این امر غالباً منجر به کمبود ویتامینها، بویژه ویتامین B1 می‌گردد. هنگامی که غلظت الکل در خون افزایش می‌یابد. اثرات آن بر قشر مغز (مناطق خارجی‌تر و بالاتر مغز) به نواحی حرکتی (که مسئول حرکت بدن هستند) کشیده می‌شود.
مدارک نشان داده است که عمل تضعیف کنندگی الکل بر مغز با توانایی آن در ایجاد دهیدراسیون مغزی نسبی و دفع آب از مغز همراه است. دکتر ویلیام آلمیر عنوان کرده است که در کودکان، صدمه مغزی غیرقابل برگشت حتی با یکبار نوشیدن الکل می‌تواند بوجود آید. (گزارشگر ساینس، اوت 1977، صفحه 539). اتفاق‌نظر وجود دارد که الکل می‌بایست از دسترس کودکان کاملاً دور باشد.
نشان داده شده است که الکل بعضی از سیستمهای آنزیمی، بویژه فعالیت اسید سیتریک را در کبد تضعیف می‌نماید (کرانش و همکاران، 1961). این ماده همچنین شکنندگی میتوکندریها را افزایش می‌دهد که این حالت در طی مدت طولانی استفاده از الکل حاصل می‌شود. چربی، که در سلول کبد، اکسیده نمی‌شود، منجر به دژنرسانس چربی در کبد می‌گردد. سلولهای کبدی از بین رفته، توسط بافت حمایت کننده (بافت همبند) جایگزین می‌شوند، کوچک شدن کبد (سیروز) اتفاق می‌افتد و بیماری کشنده آسیت رخ می‌دهد.
مشاهده شده است که الکل ترشح هورمون ACTH از غده هیپوفیز را سرعت می‌بخشد، اما ترشح هورمونهای وازوپرسین، اکسی‌توسین و گنادوتروپینها (محرکهای غدد جنسی) را تضعیف می‌نماید. (کلدنت، 1975)
نوشابه‌های الکلی در امتداد تمایلات جنسی را افزایش می‌دهد. لیکن ادامه نوشیدن الکل منجر به عدم توانایی جنسی می‌شود. این مطالب لطف خدا را از طریق ممنوع کردن الکل در اسلام به عنوان عامل آسیب‌زا بیان می‌دارد.
تمایل جنسی نیروی فیزیولوژی قدرتمند و طبیعی است که با دیگر جنبه‌های زندگی بطور برابری واکنش متقابل دارد. روابط جنسی آزاد یا روابط جنسی بدون پیوند ازدواج جائی در اسلام ندارد. اسلام آمیزش جنسی را عملی شیطانی نمی‌داند و میل جنسی را تضعیف نمی‌کند اما «به رفتار متعادل جنسی» توصیه می‌نماید.
قابل ذکر است که تمام انواع انحرافات جنسی که ممکن است برای سلامت آسیب‌زا باشد، در اسلام حرام شده است. برای مثال آمیزش در طی دوران قاعدگی زنان.
«بنابراین با زنان در دوران خونریزی آنان آمیزش نکنید تا پاک شوند، و هنگامیکه پاک شدند، به آن صورتی که خداوند به شما اجازه داده است با آنان آمیزش کنید. (بنابراین هیچ روش دیگری که ممکن است غیرطبیعی باشد را دنبال ننمائید). (2-222)
بعضی از متخصصان امروزه معتقدند که آمیزش در طی دوران قاعدگی زنان بی‌خطر است، در حالیکه با مطالعه دقیق درمی‌یابیم که ممنوع بودن آمیزش در این هنگام به دلایل زیر معتبر است.
1) بیشترین احتمال تورم مجرای ادرار وجود دارد، زیرا باسیلهای کلیفرم بواسطه نزدیکی به مخرج، ساکنان غالب مهبل هستند و خون موجود در این دوره ممکن است محیط کشت خوبی برای این باکتری بوده و واکنش التهابی در مجرای ادراری را تسهیل سازد.
2- ورود مقدار زیادی هوا بواسطه نفوذ آلت تناسلی مرد در طی دوران قاعدگی ممکن است موجب تولید حبابهای هوا شود و سپس این حبابها جذب دستگاه گردش خون گشته و تولید آمبولی نماید که می‌تواند حتی برای زن کشنده باشد.
3- شکایت از سنگینی در بخش پائینی شکم (بواسطه احتقان لگنی)، سردرد، بی‌خوابی، طپش قلب و حتی میگرن متداول است و آشفتگیهایی نظیر افسردگی و هیجان غالباً تشدید می‌گردد. میزان جنایت و خودکشی زنان در دوران قبل از قاعدگی به اوج خود می‌رسد. بنابراین، بسیاری از زنان بواسطه عوامل فوق و بسیاری تغییرات بیولوژیکی دیگر در این دوره تمایلی به ارتباط جنسی ندارند.
همچنین اسلام قویاً «زنا» و «همجنس بازی» را که موجب مشکلات پزشکی- اجتماعی جدی و متنوعی بر روی نسل بشر بوده است را محکوم می‌نماید.
قرآن در آیات دیگری (سوره 7: آیه 81و 80؛ سوره 11؛ آیه78؛ سوره29؛ آیه 29و28) برای مردان تأکید می‌نماید که زن (بواسطه ازدواج) مناسب‌ترین و تنها انتخاب به منظور روابط و امیال جنسی است و برحذر می‌دارد افراد را از همجنس بازی که در نزد خدا بسیار قبیح است. همجنس بازی و زنا از عوامل ثابت شده بیماریهای خطرناکی مانند ایدز (AIDS) می‌باشند که در آن درمان بسیار گران و بیهوده بوده و مرگ 100 درصد است.
بعلاوه، شیوع AIDS و دیگر بیماریهای جدید تأیید کننده حدیثی از حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌باشد که فرمودند: «هرجا زنا و همجنس بازی در جامعه گسترش یابد و مردم آنها را عموماً انجام دهند، بیماریهایی که برای اجداد آنان شناخته شده بوده است میان آنها پخش می‌گردد».
حال ما به این بحث می‌پردازیم که غریزه جنسی در انسان توسط Compunctionsهای مذهبی منجر به مشکلات جنسی نمی‌شود. کمیته‌ای از متخصصین بریتانیایی متشکل از ژولیان، هـ.هوکسلی ج، آرتور تامسون، ویلیام براون و کریکتون ویلر معتقدند که «مدارک زیادی موجود است که روابط جنسی نامنظم، چه در افراد ازدواج کرده و چه در افراد ازدواج نکرده، منجر به آسیب‌های اجتماعی، ذهنی و فیزیکی می‌شود مدارکی نیز از فیزیولوژی، روانشناسی یا تجربه موجود نیست که عنوان کند برای یک فرد ازدواج نکرده، جهت نگهداری سلامت ذهنی و جسمی، آمیزش جنسی ضروری است». (Hornell, Hart)
هنگامی که غریزه جنسی به صورت درستی هدایت می‌شود، انرژی ذهنی، ممکن است در راه‌های سودمند دیگری مصرف شود که از فایده بیشتری برای جامعه برخوردار است.