بدون تخصیص حق‌آبه مشکل ریزگردها حل نمی‌شود/ اگر آبی انتقال داده شده،با مجوز وزارت نیرو بوده است

به گزارش ایسنا، عیسی کلانتری که در یک برنامه تلویزیونی صحبت می‌کرد، اظهارکرد: دولت و تمام مردم ایران به خوزستان عشق می‌ورزند. اکثر استان‌های غرب کشور با ریزگردها درگیر هستند و خوزستان دو برابر استان‌های دیگر درگیر این پدیده است چراکه در دیگر استان‌های غرب کشور پدیده ریزگردها تنها با منشاء خارجی کشور همسایه بروز می‌کند اما در خوزستان این پدیده هم دارای منشاء داخلی و هم دارای منشاء خارجی است.
 
معاون رئیس جمهور با بیان اینکه مردم ایران در رابطه با معضل ریزگردها با مردم خوزستان همدردی می‌کنند، تصریح کرد: حتی در تهران نیز مردم طی این روزهای اخیر با مشاهده وضعیت خوزستان ابراز ناراحتی کرده‌اند.
 
کلانتری در پاسخ به این سوال که سازمان حفاظت محیط زیست چه برنامه مدونی برای مهار کانون‌های ریزگرد خوزستان دارد، اظهارکرد: در خوزستان با دو نوع ریزگرد شامل ریزگردها با منشاء داخلی و ریزگردها با منشاء خارجی مواجه هستیم. دولت جمهوری اسلامی باید منشاء محلی ریزگردها را مهار کند. در خصوص ریزگردهای خارجی نیز باید با همکاری کشورهای خارجی در این زمینه اقدام کنیم.
 
وی افزود: دولت از سال گذشته برنامه جدی برای مهار ریزگردهای با منشاء داخلی در خوزستان آغاز کرده و تا امروز سازمان برنامه و بودجه حدود 280 میلیارد تومان برای مهار ریزگردهای داخلی خوزستان تخصیص داده است.
 
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: مشکلات اساسی نیز وجود دارد که باید به صورت ریشه‌ای حل شوند. محیط زیست در کشور شاید از گذشته‌های دور خیلی جدی گرفته نشده است. به همین دلیل تقریبا هیچوقت در هیچ استانی حق‌آبه‌ها برای محیط زیست کشور و مهار ریزگردها با منشاء داخلی، احیای تالاب‌ها، و احیای رودخانه‌ها داده نشده‌اند. این مسائل در همه کشور چه در فارس و سیستان و بلوچستان و چه در آذربایجان و خوزستان وجود دارد. تقریبا از گذشته حقی برای محیط زیست قائل نبودند تا محیط زیست کشور شاداب، زنده و برقرار شود و مردم بتوانند از زندگی خود لذت ببرند.
 
کلانتری افزود: از آنجا که مشکلات زیست محیطی کشور دیر خود را نمایان می‌کند، اهمیت کمتری برای این مشکلات قائل می‌شوند به همین دلیل از شروع انقلاب و پس از انقلاب، ما به مراتع کشور به خاطر تولید چند هزار تن گوشت اضافه فشار آوردیم، پوشش گیاهی را از بین بردیم ،به دنبال آن خاک فرسوده شد، آبی وارد زمین نشد و درختها ضعیف و خشکیده شدند.
 
وی افزود: تمام اجزای محیط زیست مانند زنجیره به هم متصل هستند بنابراین به تبع این اتفاقات، آب‌های زیرزمینی ما از بین رفت و امروز در کشور شاهد آثار خرابکاری‌های انجام شده گذشته در حوزه محیط زیست در کل کشور هستیم. این رفتار خود را باید عوض و با کم آبی زندگی کنیم. این موضوع شامل همه مردم ایران چه خوزستان و چه کرمان می‌شود. باید خودمان را تطبیق بدهیم.
 
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه اظهار کرد: در حال حاضر در خصوص خشکسالی و نبود بارندگی در کشور استثنایی وجود ندارد و این مسائل عادی شده است. فرهنگ زندگی، سیاست‌های اقتصادی و سیاست‌های توسعه‌ای را باید با کم آبی و بارندگی کم وفق دهیم و به مبارزه با آن برنخیزیم. به صراحت می گویم که اگر قرار باشد در استان‌هایی از کشور، آبی نداشته باشیم، آخرین استانی که در این زمینه قرار می گیرد، خوزستان است یعنی همیشه این ارجحیت در مورد خوزستان نسبت به سایر استان‌ها وجود دارد که انشاءالله همیشه آب خواهد داشت.
 
کلانتری ادامه داد: اکنون معضلات ما در دیگر استان‌های کشور به مراتب بیشتر از خوزستان است اما خوزستان در معرض ریزگردهای خارجی با شدت زیاد است. مردم این استان به مراتب بیشتر از مردم دیگر استان‌ها اذیت می شوند.
 
وی در واکنش به اظهارات نماینده اهواز در زمینه مشکل کاهش آورد رودخانه‌ها در استان خوزستان گفت: این مشکل در همه کشور وجود دارد. در خوزستان میزان بارش 90 درصد کاهش یافته، اما ورودی آب به این میزان کاهش نیافته است. باید بپذیریم که کشور کم آبی هستیم و باید با کم آبی زندگی کنیم. در همه جای کشور این مسأله وجود دارد.
 
معاون رئیس جمهور افزود: در حال حاضر مشکلات آبی گیلان کمتر از مشکلات آبی خوزستان نیست. در حالی که به نظر می‌رسد گیلان نباید از لحاظ آب مشکلی داشته باشد. در کل کشور آب کم شده است یعنی در استان‌هایی مانند لرستان، آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی نیز این مشکل وجود دارد.
 
کلانتری با بیان اینکه دریاچه ارومیه در استان آذربایجان غربی گم شده است، اظهار کرد: تمام این مشکلات کم آبی در کشور به این موضوع برمی گردد که از 20 یا 30 سال قبل سیاست‌های توسعه پایدار را در کشور جدی نگرفتیم که یک بخش آن به سیاستگذاران ما برمی‌گردد. به هر حال سیاست‌های توسعه پایدار را جدی نگرفتیم و منافع کوتاه مدت بر منافع بلند مدت ترجیح داده شد.
 
وی ادامه داد: اینگونه نیست که این مشکل تنها مختص به خوزستان باشد بلکه در تمام کشور وجود دارد. به دلیل اینکه خوزستان در انتهای حوضه آبی قرار دارد و در گذشته هیچوقت کمبود آب نداشت. اکنون که با مشکل کم آبی مواجه شده این تصور شکل گرفته که این مشکل تنها مختص به خوزستان است.
 
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: اکنون وضعیت مشهد در خراسان رضوی از لحاظ آبی به مراتب اسفناک‌تر از خوزستان است بنابراین فقط خوزستان نیست که این مشکل را دارد. یکی از مسائلی که خوزستان با آن مواجه است، پدیده ریزگردها است. در تهران کمتر ریزگرد داریم اما در عمل آلودگی‌هایی که در تهران وجود دارد، مصیبت هستند.
 
کلانتری در ادامه گفت: برای ریزگردها با منشاء خارجی در استان خوزستان نمی‌توانیم به سرعت کاری کنیم. این امر مسلتزم همکاری‌های خیلی نزدیک با دولت‌های ترکیه، سوریه، اردن، عراق و حتی عربستان است .این هماهنگی تا حدودی سخت‌تر است.
 
وی افزود: منشاء داخلی ریزگردها را خودمان ایجاد کرده‌ایم. حق‌آبه زیست محیطی استان خوزستان، اهمیتی بیشتری از کشاورزی دارد. اگر 20 میلیارد مترمکعب آب وارد خوزستان می‌شود حق نداریم که حق‌آبه زیست محیطی را به صرف اینکه آب نداریم، حذف کنیم.
 
معاون رئیس جمهور افزود: با حذف حق‌آبه زیست محیطی، ریزگردها به سراغ ما می‌آیند، تالاب‌ها خشک می شوند، کارون قدرت خودپالایی خود را از دست می‌دهد و بوی نامطبوع آن، کل خوزستان را اذیت می‌کند. اگر قرار است 50 درصد آب خوزستان کاهش یابد، حق آبه زیست محیطی هم باید به همین میزان حذف شود نه اینکه کامل حذف شود و یا اگر آب استان 20 درصد کاهش یابد نباید حق‌آبه زیست محیطی 70 درصد کمتر شود. در این صورت مشکلات این چنینی ایجاد می‌شود که اکنون با آن مواجه هستیم.
 
کلانتری در ادامه اظهارکرد: تقریبا به جز امسال و دو سه سال اخیر، هیچوقت در فصل زمستان ریزگرد خارجی در خوزستان نداشتیم چراکه در کشورهای منطقه، بارندگی صورت می‌گرفت  بنابراین با وزش باد دیگر خاکی بلند نمی‌شد. امسال سالی استثنایی در عراق، سوریه و اردن است. این کشورها نیز مانند ما بی‌باران هستند بنابراین زمانی که جریان باد به سمت کشور ما بازمی‌گردد، گرد و خاک از این کشورها به مقصد نهایی یعنی کشور ما و خلیج فارس خیزش می‌کند. ما باید تلاش کنیم که ریزگردهای داخلی را در وهله اول مهار کنیم. دولت در این زمینه از سال گذشته به طور جدی مقابله با ریزگردهای داخلی را شروع کرده است.
 
معاون رئیس جمهور افزود: در شرق رودخانه کارون در استان خوزستان حدود 350 هزار هکتار اراضی وجود دارد که محل خیزش ریزگردها و گرد و خاک هستند. تا قبل از احداث سدها در خوزستان ریزگردی نداشتیم و با سیل‌هایی که سالانه یک یا دو بار در خوزستان روان می‌شد، خاک‌ها به زمین می چسبید اما با احداث این سدها حق‌آبه‌های دیگر بخش‌ها افزایش یافت و حق‌آبه‌های زیست محیطی حذف شد.
 
کلانتری ادامه داد: این حق‌آبه‌های زیست‌محیطی را باید پس بگیریم تا از شر ریزگردها با منشاء داخلی خوزستان خلاص شویم. به این صورت که اگر آب خوزستان به هر میزانی کاهش می یابد، حق‌آبه زیست محیطی نیز به همان میزان کاهش داشته باشد. اگر «دبی» رودخانه کارون در  خرمشهر 120 مترمکعب باشد، این رودخانه توان خودپالایی خود را از دست می‌دهد.
 
وی افزود: کارون باید حق‌آبه خود را داشته باشد؛ همانطور که حق‌آبه تالاب شادگان نیز باید داده شود. ما در بالادست آب کشاورزی را کاهش ندادیم ولی تمام حق‌آبه‌های زیست‌محیطی را حذف کردیم. اگر آب کم شود، باید حق آبه همه بخشها به یک میزان کاهش یابد، نه اینکه حق آبه زیست محیطی صد در صد حذف شود.
 
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه گفت: رئیس جمهور قول داده است که حتی اگر از محل صندوق توسعه ملی برای بودجه مقابله با گرد و غبار خوزستان، پولی داده نشود، بودجه ریزگردها را تأمین خواهد کرد. برای سال آینده حداقل 500 میلیارد تومان بودجه مقابله با ریزگردها برای کل کشور خواهیم داشت. ما در چهار یا پنج منطقه کشور با مشکل ریزگردها مواجه هستیم بنابراین دولت قطعا بودجه مقابله با ریزگردها را تأمین خواهد کرد.
 
کلانتری افزود: از مردم خوزستان خواهش می‌کنم همانطور که مدعی آب بخش صنعت و مدعی آب بخش کشاورزی خود هستند، مدعی حق‌آبه زیست محیطی خود نیز باشند. اگر به محیط زیست حق‌آبه ندهیم نباید این انتظار وجود داشته باشد که دیگر با پدیده ریزگردها مواجه نشویم.
 
وی افزود: در صورتی که مشکل حق‌آبه زیست محیطی حل شود، معضل ریزگردها نیز حل می‌شود. آقای روحانی هنگام سپردن مسوولیت سازمان حفاظت محیط زیست به من یکی از اولویتهای اصلی محیط زیست را خوزستان ذکر کرد. پیرو این دستور رئیس جمهور، بررسی و مشاهده کردیم که محیط زیست خوزستان 2.5 میلیارد مترمکعب کمبود آب دارد و تنها حدود 1.2 میلیارد مترمکعب به محیط زیست خوزستان آب داده می شود اما 2.5 میلیارد مترمکعب نیز کمبود دارد.
 
معاون رئیس جمهور ادامه داد: تنها در حوضه کارون حدود 1.5 میلیارد مترمکعب کمبود آب وجود دارد و 1.5 مترمکعب نیز به سایر حوضه‌های آبی خوزستان اختصاص دارد. سرپرست وقت وزارت نیرو در پاسخ به مکاتبه من اعلام کرد که ما در استان خوزستان حتی یک مترمکعب آب اضافه هم نداریم بنابراین ناچار شدم که خطاب به رئیس جمهور نامه‌ای بنویسم که با توجه به اینکه اولویت را با محیط زیست خوزستان دانسته‌اید، ما در حوزه محیط زیست خوزستان به 2.5 میلیارد مترمکعب آب نیاز داریم و به ویژه در حوزه کارون بزرگ، 1.5 میلیارد مترمکعب آب نیاز است و وزارت نیرو نیز چنین پاسخی داده است.
 
وی افزود: آب وجود دارد اما مدیریت آب ضعیف است یعنی اگر قرار است حق‌آبه زیست محیطی را بگیریم و برای توسعه کشاورزی بدهیم، این توسعه ناپایدار خواهد بود. یکی از اصول توسعه پایدار، حفظ محیط زیست است. چطور می شود که چون آب کم است، حق آبه محیط زیست را بگیریم و حق آبه بخش کشاورزی را به‌طور کامل بدهیم؟
 
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: تمام این نامه در این مورد بود که باید 2.5 میلیارد مترمکعب آب به خوزستان تخصیص دهیم که 1.5 میلیارد مترمکعب آن در حوضه کارون بزرگ است و مجموع نیاز آبی خوزستان حدود 4 میلیارد مترمکعب است که برای تأمین 2.5 میلیارد مترمکعب آن کمبود داریم.
 
کلانتری با بیان اینکه سازمان حفاظت محیط زیست هیچوقت مجوز انتقال آب را نداده است، گفت: وقتی که سازمان حفاظت محیط زیست به یک دستگاه مجوز داد باید بر فعالیت آن دستگاه نظارت کند که ضربه ای به محیط زیست وارد نشود. از آنجا که مسئولیت قانونی حوضه آب در کشور با وزارت نیرو است، اگر آبی انتقال داده شده، با مجوز وزارت نیرو بوده است.