بیماری ناشی از کمبود اکسیژن در خون و بافت‌ها در اثر صعود به ارتفاعات را بیماری ارتفاع گویند که صعود سریع به ارتفاعات عامل ایجاد این نوع بیماری می‌شود. در ارتفاعات میزان اکسیژن هوا کاهش می‌یابد و سطوح پایین اکسیژن در خون و بافت‌ها منجر به علایمی مانند: خستگی، بی‌قراری، سردرد و تهوع می‌شود، این وضعیت تحت عنوان بیماری ارتفاع شناخته شده و این بیماری معمولاً در کوه‌نوردان دیده می‌شود، امّا افرادی که از مناطقی در سطح آب دریا به مناطق مرتفع پرواز می‌کنند نیز در هنگام رسیدن، دچار درجاتی از بیماری ارتفاع می‌شوند. شدت بیماری، به میزان ارتفاع و سرعت سعود بستگی دارد اما این بیماری غالباً در ارتفاع کمتر از 24000 متر (8000 فوت) رخ نمی‌دهد.
علایم بیماری:
علایم تا 6 ساعت پس از رسیدن به ارتفاعات ظاهر می‌شود که عبارتند از: سردرد، خستگی، ضعف، بی‌قراری و تهوع. علایم خفیف بوده و در عرض یک تا دو روز از بین می‌روند مگر این که به صعود ادامه بدهید، در این صورت علایم شدیدی مثل تنگی نفس و استفراغ طی 36 ساعت بعد در برخی افراد تظاهر می‌یابد و در مواردی نادر تجمع مایع در ریه و خلط کف‌دار به وجود می‌آید، مغز ممکن است متورم شده و اول منجر به اختلال در راه رفتن و حرکات بی‌هدف شود. در صورت عدم درمان علایم بیشتری ظاهر می‌شوند که شامل: گیجی، حملات تشنجی و حتی کُما می‌باشند.
اقدامات مؤثر:
در موارد خفیف؛ ضد درد، استراحت، مایعات کافی و یک رژیم غذایی سبک شما را به آب و هوای تازه عادت خواهد داد و باید تا از بین رفتن علایم از صعود بیشتر اجتناب کنید. در این موارد بازگشت سریع به ارتفاع پایین‌تر ضروری می‌باشد که کاهش ارتفاع تا 300 متر (1000 فوت) کافی است تا علایم را از بین ببرد و اگر عوارض باقی بمانند بستری در بیمارستان ضروری است.
جلوگیری از بیماری ارتفاع:
شرط لازم برای کوه‌پیمایی در ارتفاعات بلند آمادگی جسمانی کامل و خوب است، ولی صعود به ارتفاعات بالا مرحله به مرحله و تدریجی باید صورت گیرد، به این ترتیب که فرد باید به فواصل چندین روز در ارتفاعات متوسط اقامت کرده، سپس به صعود ادامه دهد و مایعات به اندازه‌ی کافی مصرف کند، گاهی داروی استازولامید (1) از پیش تجویز می‌شود تا حساسیت به بیماری ارتفاع را کاهش دهد، در ضمن یکی از وسایل ضروری برای افرادی که به ارتفاعات بالای 3700 متر (12000 فوت) صعود می‌کنند، کپسول اکسیژن است تا در موارد پیش‌بینی نشده‌ی بیماری مصرف شود.
پی‌نوشت‌ها:
1.Acetazolamide
منبع مقاله :
حاجی شریفی، احمد، (1395)، دائرة المعارف گیاه درمانی ایران، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ پازدهم. 