به گزارش ایسنا بر اساس خبر رسیده، داریوش اسدزاده بازیگر پیشکسوت درباره حضور در کتابخانهها و کتابخانهگردی در روز 17 اسفندماه اظهار کرد: برخلاف تصورات نادرست همچنان مردم ایران علاقه وافری به خواندن دارند و این خواندن گونههای مختلفی از ادبیات داستانی تا کتب تاریخی را شامل میشود. حلال مشکلات کلان ما هم فقط از افزایش آگاهی است و بهترین مسیر افزایش آگاهی هم همین مطالعه کتاب است. حالا اینکه برنامههایی برای توجه بیشتر به کتابخانهها تدارک دیده شود خیلی هم خوب است. کتابخانهگردی مقامات خیلی هم خوب است، اما باید با دو رکن مهم همراه باشد؛ یکی توجه به مشکلات کتابداران و حل آنها و دیگری قرار دادن کتابخوانی در سبد فعالیتهای هفتگی خودشان.
او که تجربیاتی هم در زمینه نگارش آثار هنری داشته، با ردّ نظریه غلبه فضای سایبر بر فضای نشر و کاهش کتابخوانی گفت: سرگرمی روزگار ما فقط فضای مجازی نیست؛ اتفاقا به نسبت جمعیت بالای کشورمان درصد محسوسی از مردم به خواندن علاقه دارند. فرقی هم نمیکند میخواهد کتابی از ادبیات عامهپسند بخوانند یا بروند کتاب علمی بخوانند. با خواندن است که دریچههای تازه به ذهن آدمیان باز میشود و در بلندمدت رشد و توسعه فرهنگی روی میدهد.
بازیگر «یتیمخانه ایران» و «خانه سبز» خاطرنشان کرد: به عنوان بازیگری که ادوار مختلف تاریخی را درک کردهام به جرأت میگویم آمار کتابخوانی و به کتابخانه رفتنها بعد از انقلاب اسلامی بیشتر از قبل شده و دلیلش هم کمک به افزایش راهاندازی کتابخانهها و غنی کردن آنهاست. تیراژ کتاب بعد از انقلاب افزایش محسوسی داشته اما همیشه هم مشکلاتی مانند ممیزی وجود داشته که باعث گله فعالان ادبی شده اما نباید فراموش کرد این مسألهای است که به دامنه کتابخوانان ربطی ندارد.
اسدزاده با اشاره به مشکلات اقتصادی روزگار اظهار کرد: در سالهای اخیر مردم با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم کردهاند و شاید به همین خاطر خرید کتاب برایشان سخت بود ولی خوشبختانه استفاده از کتابخانهها که هزینه اندکی هم میگیرند باعث شده پیوند مردم با کتاب قطع نشود. خیلیها هم هستند که کتابخانههای شخصیشان را به دوستان و آشنایان هدیه میدهند که این خودش کمکی به فرهنگ کتابخوانی است. این یعنی اهمیت کتابخانهها. برای پاس داشتن فعالان کتابخانهها هم که شده باید در جهت افزایش فعالیتهایی مانند کتابخانهگردی کمک کرد.
این بازیگر سینما و تلویزیون افزود: باید حواسمان هم باشد که فقط طیفی خاص برای کتابخانهگردی استفاده نشوند و طیفی متنوع از چهرهها و شخصیتها در کتابخانهگردی حضور داشته باشند تا به تدریج همین کتابخانهگردی به یک فرهنگ برای عامه مردم بدل شود.
***
همچنین محمدکاظم مزینانی داستاننویس درباره طرح کتابخانهگردی مسئولان و اصحاب کتاب و ادبیات که از سوی نهاد کتابخانههای عمومی برنامهریزی شده است، گفت: این طرح با رعایت زیرساختهای مناسب میتواند به افزایش مطالعه مردم و دور شدن آنها از فضای مجازی کمک کند.
او افزود: این را که چنین طرحی جنبه رسمی داشته باشد نمیتوانم نظر دهم چون در تخصصم نیست، اما باید به گونهای باشد که جنبههای ادبی و صمیمی کار را کمرنگ نکند.
مزینانی در ادامه افزود: من قبلتر به کتابخانههای عمومی کم و بیش سر زدهام، اما اینکه مشتری دائم آنها باشم خیر اینطور نبوده است. در برنامههای نهاد کتابخانهها هم مشارکت کردهام اما در قالب میهمان حضور داشتهام. امیدوارم این طرح در این وانفسای کتابخوانی بتواند تأثیرگذار باشد.
این نویسنده با بیان اینکه طرح کتابگردی میتواند تبلیغ خوبی برای مطالعه مردم باشد، گفت: اینکه از نویسندگان و دوستداران کتاب هم در این طرح استفاده شود قضیه را جدیتر میکند؛ حتی برنامهای با هدایایی به مردم دادن نیز میتواند مؤثر باشد. ضمن اینکه برپایی مسابقات کتابخوانی با حضور نویسندگان هم در این طرح مؤثر است.
او با اشاره به اینکه برای پربار کردن این طرح میبایست برنامههایی ریخت، افزود: به طور مثال مسابقه گذاشتن با حضور یک نویسنده و مدیر کتابخانه و نهاد کتابخانهها میتواند بازخورد بهتری داشته باشد.
مزینانی با اشاره به کتابنخوان بودن مردم ایران گفت: یکی از دغدغههای هر نویسندهای زمانی که کتابی را مینویسند همین بحران کتابخوانی و پیدا کردن مخاطبان کار است، مخاطب چیز کمی نیست. کتاب میبایست در جامعه نقش یک کالا را ایفا کند و متأسفانه کتاب از حالت انتزاعی در جامعه ما خارج نشده و به کالا تبدیل نشده است.
او با تأکید بر تأثیرات منفی فضای مجازی بر کتابخوانی مردم گفت: با صراحت باید بگویم که فضای مجازی تیر خلاص را به کتابخوانی ما زده است. به نظرم جای کار دارد که حداقل مخاطبان خاصتر را میتوان ردیابی و در این زمینه گمانهزنی کرد، هر چند مخاطبان شعر و رمان و سایر عرصهها هم جزئی شدهاند، اما باز هم طیف گستردهای از کتابخوانها را داریم که میتواند وضعیت را از این حالت خارج کند.
این نویسنده با بیان اینکه هر چیزی که بتواند مردم را از فضای مجازی دور کرده و به سمت کتاب بیاورد تأثیر گذار خواهد بود، گفت: کتابخوانی هم مثل رانندگی است که اگر در سن و سال مناسب خود صورت بگیرد به عادت خوبی تبدیل میشود. در هر رشتهای این اتفاق میتواند بیفتد و مهارت کتابخوانی بین مردم ترویج شود. در نهایت کتابخانهگردی و کتابخوانی در هر مسیری میتواند بازخوردهای خوبی داشته باشد به شرط اینکه زیرساختهای مناسب را تعبیه کنیم.
***
در همین زمینه مهری پریرخ استاد کتابداری نیز با اشاره به باقی ماندن جایگاه کتابخانه حتی با فراگیری فضای مجازی در سالیان اخیر اظهار کرد: کتابخانه در همه این سالها جایگاه خودش را حفظ کرده و در روزگاری که فضای مجازی به شدت اپیدمی شده است اما هنوز بسیاری از مردم نیازهای خود را از طریق کتابخانه ها برطرف میکنند. همچنان کتابخانهها هستند که به عنوان مکانی آرامشبخش نگریسته میشوند که در آن مردم هم میتوانند به راحتی به منابع آگاهیبخش دست پیدا کنند و هم لحظاتی را دور از هیاهوی جامعه سپری کنند.
او درباره اثرات کتابخانهگردی با حضور شخصیتها گفت: قطعا این اتفاق یک قوت قلب برای کتابداران و فعالان کتابخانهای است. اینکه شخصیتهای سیاسی و به اصطلاح دولتمردان سالی یک بار هم که شده به کتابخانهها بروند، هم اهمیت کتابخانه و فن کتابداری را نشان میدهد و مایه خرسندی ادیبان و فعالان صنعت کتاب است و هم مجالی را فراهم میکند که مخاطبان هم بیش از قبل توجهشان به کتابخانهها جلب شود.
پریرخ ادامه داد: نباید فراموش کرد که اگر در کنار شخصیتهای دولتی، شخصیتهای مردمی هم در چنین آیینهایی مشارکت کنند کمک میشود به ایجاد انگیزه نزد عامه مردم و همین است که در درازمدت میتواند آمار استفاده از کتابخانهها را بیشتر کند و به ترویج کتابخوانی منجر شود. شخصیتهای مردمی هم اگر به این واسطه دیده شوند قطعا کارکرد فرهنگی خود را متجلی میکنند.
این کارشناس حوزه کتابداری با تأکید بر اینکه همانقدر که باید به حضور چهرهها و عامه مردم در کتابخانهها توجه نشان داد لازم است که معکوس این روند هم در پیش گرفته شود، گفت: همانقدر که باید برای حضور مردم در کتابخانهها تبلیغ کرد باید شرایطی فراهم آید که کتابخانهها هم به سمت مردم بروند یعنی شرایط آشنایی مستقیم مردم با خدمات کتابخانهها و کتابداران را در مراکز مختلف از مساجد تا محافل مذهبی-اجتماعی فراهم آورد. چه ایرادی دارد که مثلا از طریق سوپرمارکتها خدمات کتابخانهای معرفی شود؟ یعنی مثلا درباره موضوعات مبتلابه مانند فن فرزندپروری، رونق کار و کسب و حتی امور تخصصی مانند مسائل حقوقی از این طریق به مردمان اطلاعات ادبی داده شود و تازههای نشر به آنها عرضه شود.
او با تأکید بر آن که آیینهایی مانند کتابخانهگردی به امتداد نیاز دارد تا اثرگذاری خود را دوچندان کند افرزود: نباید آیینهایی از این دست محدود به یک بازه زمانی خاص شود بلکه باید در طول سال امتداد یابد تا هم انگیزههای کتابداران در ارائه خدمات به مخاطبان را بیشتر کند و هم آمار حضور مخاطبان در کتابخانهها افزایش یابد.