خبرگزاری مهر-گروه فرهنگ: جمهوری اسلامی ایران و صربستان در سال جاری با لغو روادید سفر، گام بزرگی در مسیر تسهیل سفر و تعاملات تجاری و فرهنگی میان دو کشور برداشتند و شاید به همین دلیل است که دراگان تودوروویچ در حاشیه بازدید خود از خبرگزاری مهر با اشاره به این مساله از استقبال و پیگیری عجیب مردم کشور خود درباره فرهنگ و زبان فارسی سخن گفت.
تودوروویچ که اخیرا به عنوان سفیر جمهوری صربستان به ایران سفر کرده خود از علاقه‌مندان به زبان فارسی است و می‌گوید که حتی گاه با کمک نرم‌افزارهایی اینترنتی نیز اشتیاق خود برای مطالعه آثار فارسی برآورده می‌کند.
وی به تازگی به دعوت گروه فرهنگ خبرگزاری مهر، ضمن بازدید از مجموعه خبرگزاری و روزنامه تهران تایمز در گفتگویی از علاقه خود به زبان فارسی و نیز تدارک کشورش برای حضور در نمایشگاه کتاب تهران در سال 1397 به عنوان «مهمان ویژه» صحبت کرد.
در ادامه این گفتگو را می‌خوانید:
* آقای تودروویچ برای هر ایرانی مواجهه با یک غیرایرانی که بتواند زبان فارسی را به شیوایی صحبت کند، هیجان‌انگیز است. به همین بهانه من هم نخست درباره تسلط‌تان به زبان فارسی سوال می‌کنم...
زبان فارسی برای من مساله مهمی است؛ بسیار مهم. زمانی که در دانشگاه بلگراد دانشجو بودم با زبان فارسی آشنایی نداشتم. من زبان عربی را آموخته بودم و دانشجوی فرهنگ اسلامی و ایرانی بودم. بعد از مدتی تصمیم گرفتم که فارسی را هم بیاموزم. به خاطر رشته تحصیلی و دانشگاهم این تصمیم را گرفتم. به مرکز فرهنگی ایران در بلگراد مراجعه کردم و آموزش را شروع کردم. این اتفاق بر می‌گردد به 22 سال قبل. من سه سال در این مرکز فارسی آموختم ولی از آن استفاده نکردم و در نتیجه فارسی تا حد زیادی از یادم رفت.
وقتی دولت صربستان تصمیم گرفت من سفیر جدید کشورم در ایران شوم، دوباره شروع کردم به یادگیری زبان فارسی و این کار تا به امروز هم ادامه دارد. بعد از حضورم در تهران هم تصمیم گرفتم از زبان فارسی زیاد استفاده کنم و به همین خاطر بخش زیادی از وقت من روزانه به این مساله اختصاص پیدا کرده است.
* برای آموختن فارسی چه آثاری مطالعه کردید؟
در دانشگاه ما درس‌هایی درباره حافظ و سعدی، این سینا، خوارزمی و... داشتیم اما هرگز در دانشگاه فرصت نشد تا آثار این دانشمندان را به زبان اصلی آن بخوانم و می‌دانید که مراجعه به ترجمه‌ها هیچ‌وقت جای متن اصلی را نمی‌گیرد. با این همه در زمان دانشجویی من ترجمه این آثار ایرانی را شروع به خواندن کردم تا اینکه به ایران آمدم. هرچند که در تهران وقت زیادی برای خواندن این آثار پیدا نشد اما روزنامه‌ها و تلویزیون ایران را به دقت دنبال کردم و می‌کنم. الان به جایی رسیده‌ام که برخی اشعار حافظ را می‌توانم خودم بخوانم. امیدوارم که کمکم کند بتوانم همه آثار فارسی را مطالعه کنم.
* از ادبیات داستانی ایران هم چیزی خوانده‌اید؟
اهل خواندن رمان هستم اما از زبان فارسی در مدت حضورم در ایران تنها یک رمان خریده‌ام. روزی به یک مرکز خرید در تهران رفته بودم که از قضا یک کتابفروشی هم داشت. از دو خانم جوانی که در آنجا خرید می‌کردند خواستم تا برای من به عنوان یک خارجی پیشنهادی برای خرید رمان داشته باشند و آنها هم کتابی را از خانم یاسمن خلیلی‌فر را پیشنهاد دادند. کتاب را خریدم. درباره یک ایرانی است که بیست سالی در ایران نبوده و دوباره به کشورش برگشته. این رمان را به کمک گوگل ترانسلیت در دست خواندن دارم.
* از ایران به صربستان برویم. وضعیت آموزش زبان فارسی در کشور شما چطور است؟
زبان فارسی امروزه به صورت مستقل در دانشگاه بلگراد تدریس می‌شود. در دوره دانشجویی من اینطور نبود. در دیگر دانشگاه ما در بلگراد هم رشته زبان فارسی وجود دارد. مردم صربستان علاقه زیادی به زبان فارسی دارند. برای خود من هم جالب است. در واقع اشتیاق مردم صرب به آموختن فارسی برای من عجیب است. شاید دلیلش علاقه‌مندی به فرهنگ مشترک میان مردم دو کشور باشد و یا علاقه مردم ما به آموختن آداب و رسوم و فرهنگ ایرانی.
ما سال گذشته در صربستان ترجمه دیوان حافظ به زبان فارسی را رونمایی کردیم که خیلی از آن استقبال شد. قبل از آن هم بوستان و گلستان و آثاری از ابن سینا هم به صربی ترجمه شده بود و البته آثاری از ادبیات داستانی معاصر ایران و نیز آثاری در دین و فلسفه. خود من کتابی از علامه طباطبایی در کتابخانه‌ام دارم و مطالعه می‌کنم.
* در آستانه برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران هستیم و کشور شما امسال مهمان ویژه این نمایشگاه است. از برنامه‌های کشورتان برای حضور در ایران رویداد بفرمایید و تدارکی که برای حضور در این رویداد دیده‌اید؟
دو سال پیش ایران مهمان ویژه نمایشگاه کتاب بلگراد بود و از طرف ایرانی خیلی سپاسگزاریم که ما را مهمان ویژه نمایشگاه تهران کرده است. ما در این زمینه با طرف ایرانی مذاکرات بسیاری داشته‌ایم. الان می‌توانم ابراز امیدواریم کنم که برنامه‌های فرهنگی مهمی مانند روز صربستان و نیز مراسم ویژه شب صربستان در ایام برگزاری نمایشگاه کتاب تهران برگزار شود.
دو رمان از نویسندگان مشهور صربستان در ایران در دست ترجمه است که در ایام نمایشگاه رونمایی می‌شود. همچنین طرف ایرانی پیشنهاد داده که برخی از نویسندگانمان را به ایران بیاوریم که پذیرفته شده اما در کنار آن حضور برنامه گروه‌های موسیقی فولکلور کشورمان و نیز نمایش آثار سینمایی تولید صربستان را نیز در این مدت در دست داریم.
اطلاع دارم که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران از وزیر فرهنگ صربستان دعوت کرده تا در این رویداد حضور داشته باشد. این اتفاق برای کشور ما بسیار مهم است. فرصتی برای نمایش داشته‌های فرهنگی ما و کشف زمینه‌هایی برای فعالیت مشترک. به نظر من این اتفاق فرصت خوبی برای ما به منظور حضور در چنین رویدادی را فراهم می‌کند.
* به‌عنوان سوال آخر از وضعیت مطالعه در صربستان بفرمایید...
مهمترین و مشهورترین نویسنده ما ایوان آندریچ است که جایزه نوبل را دریافت کرده و دو اثرش هم به فارسی ترجمه شده است. مردم جوان کشور من کارهای مدرن و امروزی را می‌پسندند و در مقابل آثار کلاسیک هم کماکان مشتری خودش را دارد. ما فکرها و راه‌های زیادی برای کتابخوان کردن مردممان امتحان کرده‌ایم.
واقعیت این است که نفوذ در فکر مردم برای کتابخوان کردن آنها راه‌های گوناگونی دارد که باید امتحان شوند. من فکر می‌کنم بدون شک ترجمه آثار ایرانی به زبان صربی هم در این زمینه خیلی مهم است چون باعث ایجاد یک اتفاق تازه در میان جامعه کتابخوان در صربستان می‌شود و این اتفاق حتما بسیار مهم خواهد بود؛ کما اینکه سال گذشته از مراسم رونمایی از کتاب یک نویسنده ایرانی به زبان صربی توجه و استقبال زیادی از آن به عنوان یک اتفاق تازه شد.
