علت ایجاد عارضه کور رنگی چیست؟

کوررنگی چیست؟ چه چیزهایی باعث کوررنگی می‌شود؟

کوررنگی یک بیماری اختلال ارثی است که در آن فرد قادر به تشخیص یک یا برخی رنگها نمی‌باشد. سلول‌های مخروطی چشم افراد کوررنگ فاقد رنگ‌دانه‌هایی هستند که موجب دیدن رنگ‌ها می‌شوند. به همین دلیل این افراد برخی رنگ‌ها را به شکل طیفی از رنگ‌های خاکستری و سیاه می‌بینند.کوررنگی انواع مختلفی دارد که شایع‌ترین آن‌ها عدم توانایی در تشخیص رنگ سبز و قرمز از یکدیگر است.

داشتن مشکل در تشخیص اینکه جسمی قرمز است یا سبز، و یا آبی است یا زرد اصلی‌ترین علامت کوررنگی است. بر خلاف تصور عامه، دید افراد کور رنگ به ندرت خاکستری است.در اصطلاح علمی، توانایی تمیزدادن سه رنگ اولیه، یعنی سرخ و آبی و سبز، از یکدیگر که باعث رؤیت بهنجار رنگ‌هاست سه‌رنگ‌بینی trichromacy نام دارد.

آیا در تشخیص اینکه جسمی قرمز است یا سبز، و یا آبی است یا زرد دچار مشکل می شوید؟ این اصلی ترین علامت کوررنگی است. بر خلاف تصور عامه، دید افراد کور رنگ به ندرت خاکستری است.کور رنگی یک بیماری ارثی وابسته به کروموزوم X مغلوب است که در مردان بیشتر دیده شده و تقریباً همیشه از مادر به پسر به ارث می رسد.

زنان دو کروموزوم X و مردان یک کروموزوم X و یک کروموزوم Y دارند. در بیماری های وابسته به کروموزوم X مغلوب در زنان باید هر دو کروموزوم X معیوب باشند تا بیماری رخ دهد. اگر یک کروموزوم X معیوب باشد بیماری رخ نمی دهد ولی قابل انتقال به فرزندان است. در مردان معیوب بودن تنها کروموزوم X سبب بیماری می شود. بنابراین، فردی که مبتلا به کوررنگی است، مادرش یا مبتلا به کور رنگی است و یا ناقل بیماری

در این اختلال کروموزومی سلول های مخروطی در شبکیه که مسئول درک رنگ هستند دچار اختلال هستند و به همین دلیل بیمار رنگ ها را درست تشخیص نمی دهد.کور رنگی ممکن است بر اثر بیماری های عصب بینایی یا شبکیه نیز رخ دهد. در این موارد، فقط چشمی که مشکل دارد دچار کور رنگی می شود و بیماری در طول زمان تشدید می گردد بطوریکه ممکن است تبدیل به کوررنگی کامل شود که در آن بیمار دیدی خاکستری دارد. این بیماران معمولاً در تشخیص آبی و زرد مشکل دارند.

علائم کور رنگی

* اشکال در تشخیص قرمز و سبز (شایعترین حالت)
* اشکال در تشخیص آبی و سبز

کم‌دید رنگ و کور رنگی

بسیاری از مردم توانش کمتر از هنجار برای تشخیص رنگ دارند. آنان که می توانند رنگهای مختلف را ببینند اما در تشخیص رنگ آنها دشواری دارند گوئیم دچار کم‌دید رنگند. آنان که بکلی از دیدن رنگ ناتوانند گوییم کور رنگی کامل دارند این کسان کمیابند و همه رنگها برایشان درجات مختلف خاکستری است اما نوعی از کور رنگی که شایع است کور رنگی نسبت به سرخ و سبز است عده این نوع کسان در میان مردها بیشتر از زنهاست. کور رنگی برای آبی و زرد بسیار کمیابست.

درست نیست که بگوییم بعضی کسان همه رنگها را می‌توانند ببینند و بعضی نمی‌توانند یعنی تقسیم مردم به گروه مشخص از این لحاظ صحیح نیست توان دید رنگها نیز در افراد شدت و ضعف دارد یعنی در یک سو کسانی هستند که توان دید کامل دارند و در سوی دیگر کور رنگانی قرار دارند که هیچ رنگی را نمی‌توانند ببینند و بین این دو قطب درجات مختلف از شدت و ضعف دارد.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

انواع کوررنگی

کوررنگی انواع مختلفی دارد که شایع‌ترین آن‌ها عدم توانایی در تشخیص رنگ سبز و قرمز از یکدیگر است. عدم تشخیص هیچ‌یک از رنگ‌ها یکی از گونه‌های بسیار نادر کوررنگی است، و در آن فرد اشیاء را همچون در فیلم‌ها و یا عکس‌های سیاه و سفید می‌بیند.

• رنگ‌های رنگین‌کمان در فرد مبتلا به سرخ‌کوری.
• رنگ‌های رنگین‌کمان در فرد مبتلا به سبزکوری.

تک‌رنگ‌بینی

تک‌رنگ‌بینی Monochromacy و یا کوررنگی کامل نوع نادری از این اختلال است که در آن هیچ‌یک از انواع سلول‌های مخروطی فعال نیستند و فرد قادر به تشخیص هیچ رنگی نیست.

دورنگ‌بینی

دورنگ‌بینی Dichromacy در صورتی ایجاد می‌شود که یکی از سه نوع سلول مخروطی فاقد رنگ‌دانه باشد. گونه‌ها:

• سرخ‌کوری protanopia اختلالی در تشخیص رنگ که در آن فرد مبتلا توانایی تشخیص رنگ سرخ را از زرد و سبز ندارد. در این صورت فرد رنگ سرخ را تیره و مایل به سبز می‌بیند.
• سبزکوری deuteranopia اختلالی در تشخیص رنگ که در آن فرد مبتلا توانایی تشخیص رنگ سبز را از سرخ و زرد ندارد. شایع‌ترین نوع کوررنگی است.
• آبی‌کوری tritanopia: اختلال نادری در تشخیص رنگ که در آن شخص مبتلا، به نور آبی حساس نیست و آبی و سبز را با هم اشتباه می‌کند.
• رنگ‌های رنگین‌کمان در فرد مبتلا به آبی‌کوری.

سه‌رنگ‌بینی نابهنجار

سه‌رنگ‌بینی نابهنجار یکی از انواع شایع کوررنگی است که در آن هر سه نوع سلول مخروطی فعال هستند ولی در اثر جهش، تحریک‌پذیری یکی از آن‌ها نسبت به طیف نور تغییر یافته‌است.

سرخ‌دشواربینی Protanomaly: یکی از این حالات است که حساسیت گیرنده‌های رنگ قرمز تغییر می‌یابد و تشخیص دو رنگ قرمز و سبز (زیرا طول موج‌هایشان به هم نزدیک‌تر است) را برای فرد دشوار می‌کند.
سبزدشواربینی Deuteranomaly: نوع بسیار شایعی از کوررنگی است که در آن تشخیص دو رنگ قرمز و سبز به علت کاهش حساسیت گیرنده‌های رنگ سبز دشوار می‌شود.

آبی‌دشواربینی Tritanomaly: نوع نادری است که در آن حساسیت سلول‌های مخروطی فرد نسبت به رنگ آبی کاهش می‌یابد و فرد در تشخیص رنگ‌های زرد و آبی دچار مشکل می‌شود. برخلاف سایر گونه‌ها، آبی‌دشواربینی وابسته به جنس نیست و تعداد زنان و مردان مبتلا به آن همسان است.نوعی نقصان بینایی که در آن اشیای رنگین به رنگی دیگر و اشیای بی‌رنگ، رنگین به‌نظر می‌رسند، رنگین‌بینی chromatopsia نامیده می‌شود.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

دنیای کم‌رنگی یا سیاه و سفید

تعداد کمی از انسان‌ها به این نوع از اختلال مبتلا هستند. بعضی قادر به تشخیص دو یا سه رنگ هستند و بعضی دیگر دنیا را خاکستری می‌بینند، این دسته در محیط‌های نورانی دیگر قدرت تشخیص رنگ ندارند.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

علل ایجاد کور رنگی

کوررنگی به دلایل مختلفی مانند: کهولت سن، آب مروارید، ژنتیک و آسیب فیزیکی ممکن است ایجاد شده باشد. البته بیماری‌های شبکیه یا عصب بینایی هم می‌تواند اختلال دید رنگ ایجاد کنند. در نوع ژنتیکی اختلال در کروموزوم‌های X ایجاد می‌شود به همین دلیل در آقایان شایع‌تر است. به شکل میانگین آقایان 5 تا 8 درصد و خانم‌ها تنها 0.5 درصد احتمال ابتلا به کوررنگی دارند.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

تشخیص کور رنگی

تست‌های زیادی در اینترنت وجود دارد که تا حدودی می‌تواند به تشخیص این اختلال به شما کمک کند اما برای اطمینان به مراکز چشم پزشکی مراجعه کنید، آنجا تست‌های خیلی دقیق و مطمئنی در اختیار شما قرار می دهند و در صورت لزوم پزشک شما را راهنمایی خواهد کرد.

به‌طور کلی کوررنگی بیماری خاصی نیست که در زندگی روزمره تاثیر زیادی داشته باشد مگر در شرایط خاص یا شغل‌های حساس مانند: شغل‌ها نظامی، کشتی‌رانی، هواپیمایی، پزشکی و ... پس درصورتی که احساس می‌کنید در تشخیص رنگ‌ها دچار مشکل هستید بدون ترس و نگرانی خاصی به پزشک مراجعه کنید و از وخیم‌تر شدن شرایط جلوگیری کنید.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

درمان و راه چاره

تا جایی که ما خبر داریم هنوز برای کوررنگی درمان قطعی و کاملی ارائه نشده‌است اما متخصصان لنزهایی را طراحی کرده اند که در برابر نور سفید یا همان نور خورشید بسته به نوع اختلال به بینایی فرد کمک می‌کنند.
تشخیص سریع این بیماری می‌تواند از عواقب آن در کهنسالی جلوگیری کند و مانع آموزش اشتباه به کودکان شود.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

گردآوری شده ی مجله اینترنتی دلگرم

مرجان امینی