تغذیه تکمیلی؛ چقدر و چگونه (۱)

 مینا کاویانی؛ سرپرست واحد آموزش همگانی؛ انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور

تغذیه مناسب از جمله مهم‌ترین عوامل موثر بر رشد و تکامل نوزادان و کودکان است. بر این اساس بهترین تغذیه تا پایان 6 ماهگی تغذیه انحصاری با شیر مادر است که از لحظه تولد شروع شده و برحسب تقاضای کودک در تمام ساعات شبانه‌روز ادامه می‌یابد که از جمله فواید آن می‌توان به این موارد اشاره کرد: دارا بودن کلیه مواد مغذی مورد نیاز شیرخوار، عاری از میکروب بودن شیر، دارا بودن مواد موثر برای سیستم ایمنی جهت مقابله با بیماری‌ها، در دسترس بودن و عدم نیاز به فرآوری و آماده کردن.

همچنین برقراری ارتباط عاطفی هرچه بیشتر در آغوش گرم مادر و احساس امنیت از دیگر فواید تغذیه با شیر مادر برای شیرخوار می‌باشد.

تغذیه تکمیلی و اهمیت آن

همزمان با تکامل توانایی‌های جسمی کودک و افزایش نیازهای تغذیه‌ای او در پایان 6 ماهگی، شیر مادر به تنهایی قادر به تأمین نیازهای تغذیه‌ای کودک نیست و بنابراین شروع تغذیه تکمیلی ضروری است. تغذیه تکمیلی به معنی دادن غذاهای دیگر علاوه بر شیر مادر به کودک است.

این غذاهای نیمه‌جامد و جامد، غذاهای تکمیلی نامیده می‌شوند. در طول دوره تغذیه تکمیلی، کودک به تدریج به خوردن غذاهای خانواده عادت داده می‌شود. باید دانست تغذیه تکمیلی مرحله بسیار مهمی در ایجاد عادات غذایی کودک است، چرا که کودک علاوه بر شیرمادر از سایر غذاها نیز تغذیه می‌شود.

در پایان این دوره که معمولاً حدود 2 سالگی است، غذای خانواده به‌طور کامل جایگزین شیرمادر می‌شود، گرچه ممکن است گاهی اوقات برای آرام کردن کودک از شیرمادر استفاده شود.

چه وقت کودک آمادگی دریافت غذای کمکی را پیدا می‌کند؟

برای دریافت غذای تکمیلی کودک باید به سنی برسد که قادر به نشستن بوده و کنترل لازم را بر بدن خود داشته باشد. او باید بتواند با جلو آوردن سر و حرکات دهانش، تمایل و علاقه‌مندی خود را به غذاخوردن به والدین نشان دهد. در سن 5 تا 7 ماهگی شیرخوار یاد می‌گیرد که مواد نیمه‌جامد را از قاشق بخورد و تا 8 ماهگی قادر خواهد بود با جلو آوردن سر و با استفاده از هر دو لب خود به خوبی غذا را از قاشق به دهان ببرد.

در حدود 6  ماهگی عمل جویدن به صورت حرکات عمودی فک شروع می‌شود و در نتیجه کودک می‌تواند با لثه‌های خود به غذاهایی که غلیظ‌تر از شیر مادر هستند و یا غذاهایی که تکه‌های کوچک دارند، فشار وارد کند. حرکات عمودی فک و نشستن بدون نیاز به حمایت، بلعیدن غذاهای غلیظ را آسان‌تر می‌کند. همچنین در پایان 6 ماهگی دستگاه گوارش کودک نیز توانایی هضم و جذب غذاهای نیمه جامد را پیدا می‌کند.

خصوصیات غذاهای تکمیلی خوب چیست؟

در این بخش به ذکر خصوصیاتی که یک غذای تکمیلی خوب باید داشته باشد، پرداخته می‌شود:

 غنی از انرژی، پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی باشد...

برای خواندن بخش دوم- تغذیه تکمیلی؛ چقدر و چگونه- اینجا کلیک کنید.