پلورالیسم

آنچه در پی می آید مصاحبه هفته نامه کیهان هوایی با استاد محمدتقی مصباح یزدی، در تاریخ 12/4/76 است. نظر به روزآمد بودن این بحث و تناسب آن با ویژه نامه حاضر، در صدد برآمدیم به منظور استفاده اهل معرفت، متن این مصاحبه را در اختیار مخاطبان گرامی قرار دهیم.

در جهانی که امروزه حیات فردی و اجتماعی خویش را در آن سپری می کنیم، چنان پیوندها و ارتباطات شدت یافته که گویا همه انسانهای موجود در جوامع متعدد، دارای یک فرهنگ و عقیده اند

در باب گفتگوی ادیان و تمدنها، بسیار سخن رفته است و گاه از نقطه عزیمتهائی که کمتر نظری بوده اند. حوزه تفکر اسلامی، هرگز از گفتگوی منطقی با سایر ادیان، نه ضرر کرده و نه گریخته است. اسلام در درجه نخست، «دین گفتگو واستدلال » است و تنها وقتی جباران تن به گفتگوندهند و به حقوق معنوی و فرهنگی و مادی بشر،تجاوز کنند، اسلام، دین جهاد نیز خواهد بود.

کثرت دینی را به دو گونه طولی و عرضی می توان تقریر کرد، البته این تقریر مربوط به ادیان سماوی و توحیدی است

مقاله حاضر براساس آخرین نظرات کمیسیون پلورالیسم دینی که در محل کنفرانس جهانی «ادیان برای صلح » در آلمان برگزار شده، نوشته شده، گفت و گوی فرهنگها را آخرین چاره انسان معاصر از منجلاب فقر فکری و فرهنگی می داند

هفته نامه پگاه، ش 156، 27/1/84

در جهانی که امروزه حیات فردی و اجتماعی خویش را در آن سپری می کنیم، چنان پیوندها و ارتباطات شدت یافته که گویا همه انسانهای موجود در جوامع متعدد، دارای یک فرهنگ و عقیده اند

واژه «پلورالیسم» از نظر لغوی، ابهامی ندارد.«~ plural ~»به معنای جمعی و کثیر، و پلورالیسم به معنای پذیرش تعدد و کثرت است.اصطلاح شناخته شده پلورالیسم، مأخوذ از فرهنگ غربی است و ابتدا در سنن کلیسایی مطرح بود.در مورد شخصی که دارای چند منصب کلیسائی بود، اصطلاح پلورالیسم را به کار می برند.

مرام پلورالیزم دینی از هشت منظر تأمل بردار و نقض و نقد پذیر است:

ارتباط و برخورد تمدنها باعث شده است که مراکز علمی در ایران با رویکردهای دینی اروپائیان آشنا شده و تنشهایی میان آن با تفکر دینی خود، مشاهده کرده اند که باعث تبلور حساسیتهای نوینی شده است