در رابطه با تکالیف و مسئولیت های افراد جامعه شیعی در عصر انتظار، دو نظریه عمده وجود دارد. نظریه اول قائل به اسقاط تکلیف و تعطیل حکومت دینی در عصر غیبت است و نظریه دوم قیام یا تأسیس حکومت دینی را لازم می داند. هریک ازین نظریه ها جامعه عصر انتظار را به گونه ای خاص توصیف و تبیین نموده و ویژگی ها و لوازمات آن را بیان می دارند.