در گذشته‌های دور، داروی شیمیایی وجود نداشت و اثری از دکتر‌های امروزی هم نبود. در آن زمان مردم برای مداوای بیماریشان به حکیم مراجعه می‌کردند. داروهایی که حکیم تجویز می‌کرد عمدتا داروهایی بودند که از دل طبیعت بیرون می‌آمدند. بقراط، بزرگ‌ترین حکیم یونانی می‌گوید: «بگذار غذایت داروی تو و دارویت غذای تو باشد». این گفته نشان‌دهنده‌ی اهمیت غذا در حفظ سلامتی است.
بنیتا در سری مقالات «آشتی با طبیعت»، به بررسی خواص گیاهان دارویی و غیردارویی می‌پردازد. در این قسمت، با خواص اسفناج و نیز طرز تهیه‌ی یک سالاد سالم و مغذی با استفاده از این گیاه پر خاصیت آشنا می‌شویم. در ادامه با ما همراه باشید.
اسفناج چیست؟
اسفناج، گیاه بومی ایران است و از اوایل قرن اول میلادی، کم‌کم به نقاط دیگر دنیا راه پیدا کرد. اسفناج در قرن هفتم در چین و در قرن دوازدهم در اسپانیا کشت می‌شده است. کشت این گیاه ایرانی تبار در آمریکا، از سال 1806 آغاز شد. اسفناج گیاهی‌ست یک‌ساله و دارای ساقه‌ای راست به ارتفاع نیم متر که برگ‌های آن پهن، نرم، سبز و مثلثی شکل هستند. سرمای زمستان بر اسفناج اثری ندارد. اسفناج دو نوع است: پاییزه و بهاره. اسفناج بهاره یا اسفناج انگلیسی، در بهار کشت می‌شود و اسفناج پاییزه در پاییز کاشته می‌شود و برای رشد به خاک غنی نیاز دارد. اسفناج، گل‌هایی به رنگ سبز کمرنگ دارد. امروزه این گیاه پر خاصیت در همه جای دنیا طرفداران بسیاری دارد و به خاطر خواص بی‌نظیرش، مورد توجه گیاهخواران نیز هست.
با خوردن اسفناج برنده خواهید بود
در فصل بهار و پاییز، بوی خوش آلو اسفناج همه را خوشحال می‌کند و بورانی اسفناج زینت بخش همه‌ی سفره‌هاست. شدت علاقه‌ی ما ایرانی‌ها به اسفناج آن‌قدر زیاد است که خانم‌های ایرانی برای خرید این خوشمزه‌ی وسوسه‌انگیز وقت زیادی را در صف‌ها صرف می‌کنند و حتی در فصل زمستان و تابستان نیز در یخچال هر خانه‌ای، مقداری اسفناج بسته بندی شده و یخ زده نگهداری می‌شود. بهتر است همه‌ی ما به این نکته توجه کنیم که اسفناج تازه، خواص خود را حفظ می‌کند؛ پس انبار کردن آن در فریزر، موجب از دست رفتن خاصیت این سبزی می‌شود.
هر صد گرم اسفناج خام دارای 20 کیلو کالری انرژی، 90 گرم آب، 3 گرم پروتئین، 90 میلی‌گرم کلسیم، 50 میلی‌گرم فسفر، 3/2 میلی‌گرم آهن، 70 میلی‌گرم سدیم، 470 میلی‌گرم پتاسیم، 6000 واحد ویتامین A، 0/1 میلی‌گرم ویتامین B1، 0/2 میلی‌گرم ویتامین B2، 0/6 میلی‌گرم ویتامین B3 و 40 میلی‌گرم ویتامین C است.
خواص این خوشمزه‌ی دوست داشتنی
براساس طب ایرانی، طبیعت اسفناج کمی سرد و تر است. از خواص اسفناج هرچه بگوییم کم است و آنچه در این مقاله می‌خوانید تنها بخش کوچکی از خواص این گیاه است.
1) اسفناج خنک کننده است و برای پایین آوردن تب بسیار موثر است.
2) این گیاه، برای ورم روده‌ی کوچک و ورم ریه مفید است.
3) اسفناج ملین است و به همین دلیل، علاوه بر برطرف کردن یبوست، موجب لاغری نیز می‌شود.
4) خوردن اسفناج در رفع تشنگی موثر است و به همین دلیل مصرف آن در ماه رمضان و در هنگام روزه بسیار موثر است.
5) علاوه بر گیاه اسفناج، تخم آن نیز دارای خواص مشابه است. تخم اسفناج ملین و خنک کننده است و برای درمان یرقان و ورم کبد مفید است.
6) اسفناج منبع غنی آهن است و تعداد گلبول‌های قرمز خون را افزایش می‌دهد. به همین دلیل در درمان کم‌خونی موثر است.
7) این گیاه ادرار آور است و برای بیمارانی که ادرارشان بند آمده، نوشیدن نصف فنجان آب اسفناج مفید است.
اسفناج به صورت خام، پخته و حتی خشک شده مصرف می‌شود و تخم این گیاه نیز خورده می‌شود. به دلیل دارا بودن آنتی اکسیدان، این گیاه برای پوست نیز مفید است. در فصل‌هایی که اسفناج در دسترس است، بورانی اسفناج، خورشت آلو اسفناج و سالادهایی که از اسفناج خام تهیه می‌شوند را در برنامه غذایی خود قرار دهید.
یک نکته‌ی بسیار مهم: بیمارانی که از ورم مفاصل و سنگ کلیه و سنگ مثانه رنج می‌برند بهتر است از خوردن اسفناج اجتناب کنند زیرا اسفناج دارای اگزالات است که برای این افراد مضر است. به افراد سرد مزاج نیز توصیه می‌شود که اسفناج را با ادویه‌های گرمی مانند زنجبیل و هل مصرف کنند.
سالاد اسفناج و مرغ
سالاد می‌تواند وعده‌ی غذایی سبک و دلپذیری باشد. مصرف این سالاد، به ویژه برای شام، برای افرادی که می‌خواهند وزن خود را کاهش دهند و در عین حال بدنی سالم و قوی داشته باشند توصیه می‌شود. این سالاد میزان مواد مغذی بالا و کالری کمی دارد. می‌توانید این سالاد را با سس دلخواهتان مصرف کنید اما اگر مشتاق هستید که لاغر شوید، این سالاد را همراه با کمی آب لیمو ترش تازه مصرف کنید.
مواد لازم:
پودر ریحان خشک یک قاشق غذاخوری
سینه‌ی مرغ بدون استخوان و پوست یک کیلوگرم
برگ اسفناج 300 گرم
قارچ خرد شده 1 فنجان
طرز تهیه:
مرغ‌ها را به کمی آب لیمو ترش تازه، کره، نمک و فلفل آغشته کنید و در ماهیتابه مخصوص گریل قرار دهید و مرتب برگردانید تا بپزد. می‌توانید به جای این کار، فر را تا دمای 170 درجه فارنهایت گرم کنید و به مدت 15 دقیقه در فر قرار دهید. پس از پخت، مرغ‌ها را به صورت لایه های دو و نیم سانتی برش بزنید و روی آن‌ها را با فویل بپوشانید تا گرم بمانند. اسفناج خام را در ظرف سرو بریزید و روی آن را با قارچ و مرغ تزئین کنید. برای تزئین می‌توانید از انواع مغزها نیز استفاده کنید. نوش جان!
می‌توانید آشتی با طبیعت؛ خواص معجزه‌آسای باقلا را هم بخوانید.
گردآوری و ترجمه: زهرا محمدی
منابع:
مجموعه‌ی گیاهان دارویی، سید محمد حسین لاجوردی و حامد همراه
whfoods،organicfacts ، Webmd
