به گزارش تابناک، در ایران، گواهینامه راننده ای که در حالت مستی پشت فرمان نشسته باشد، حداقل ۶ ماه ضبط میشود و ۱۰ نمره منفی (۲۰ نمره برای وسایل نقلیه عمومی) در سابقه او ثبت میگردد.
در صورت تکرار، گواهینامه ممکن است برای مدت طولانیتر یا حتی برای همیشه باطل شود. خودرو حداقل ۲۱ روز توقیف میشود و هزینه پارکینگ بر عهده مالک است. در برخی موارد، آزاد شدن خودرو تا پایان دادرسی به تعویق میافتد.
اگر تصادفی رخ دهد و کسی آسیب ببیند یا جان خود را از دست بدهد، راننده مست به عنوان مقصر اصلی شناخته میشود و علاوه بر پرداخت دیه کامل، ممکن است به حبس و محرومیت تا ۵ سال از رانندگی محکوم شود. شرکتهای بیمه در ایران معمولاً خسارت را به زیاندیدگان پرداخت میکنند، اما بعداً مبلغ را از راننده مست مطالبه میکنند.
اما در کانادا اوضاع چگونه است؟
در کانادا (با تمرکز بر استان انتاریو که قوانین سختگیرانهای دارد):حد مجاز الکل در خون برای رانندگان عادی ۰.۰۸ درصد است، اما از سال ۲۰۲۵ در برخی موارد به ۰.۰۵ درصد کاهش یافته است. برای رانندگان زیر ۲۱ سال، رانندگان تازهکار و رانندگان وسایل نقلیه سنگین، هیچ مقدار الکلی پذیرفته نیست (سیاست تحمل صفر).
اگر الکل خون بین ۰.۰۵ تا ۰.۰۸ درصد باشد (محدوده هشدار)، مجازات از تعلیق ۳ روزه گواهینامه و جریمه ۲۵۰ دلار کانادا شروع میشود و با تکرار، به تعلیق طولانیتر، شرکت در دورههای آموزشی و نصب دستگاه قفل الکلدار (که خودرو را در صورت وجود الکل استارت نمیزند) میرسد.
در موارد شدیدتر (الکل خون ۰.۰۸ درصد یا بالاتر یا خودداری از آزمایش):گواهینامه بلافاصله ۹۰ روز تعلیق میشود.
خودرو ۷ روز توقیف میشود. جریمه اولیه حدود ۵۵۰ دلار کانادا است.
پس از محکومیت کیفری:بار اول: حداقل یک سال محرومیت از رانندگی، دوره آموزشی اجباری و نصب دستگاه قفل الکلدار حداقل یک سال.
بار دوم (در مدت ۱۰ سال): سه سال محرومیت و سه سال دستگاه قفل.
بار سوم: محرومیت مادامالعمر (که پس از ۱۰ سال ممکن است کاهش یابد).
جریمه نقدی حداقل ۱۰۰۰ دلار کانادا است و هزینههای وکیل و دادرسی معمولاً بین ۱۰ تا ۱۵ هزار دلار میشود.
هزینه بیمه خودرو برای چند سال به شدت افزایش مییابد و ممکن است ماهانه به ۱۰۰۰ دلار کانادا یا بیشتر برسد.
اما این پایان ماجرا نیست!
در شهر تورنتو، در صورت رانندگی در حالت مستی، ابتدا فرد توسط پلیس بازداشت میشود و خودروی او به پارکینگ منتقل میگردد. پس از آن، پرونده به مراجع قضایی ارجاع داده میشود و معمولاً حکم محرومیت از رانندگی به مدت یک سال صادر میگردد. برای پیگیری امور حقوقی و تلاش جهت بازگرداندن گواهینامه پس از پایان این دوره، هزینه وکیل مدافع عموماً دستکم بین ۱۰ تا ۱۵ هزار دلار کانادا برآورد میشود.
پس از سپری شدن یک سال، حتی در صورتی که قاضی با بازگرداندن گواهینامه موافقت کند، شرکتهای بیمه عادی معمولاً بسته به نوع و شدت تخلف ثبتشده، برای مدت سه تا پنج سال از بیمهکردن فرد خودداری میکنند. در چنین شرایطی، فرد عملاً با دو گزینه مواجه است: یا از رانندگی صرفنظر کند تا سابقه تخلف او بهتدریج از پرونده بیمهای پاک شود، یا ناچار به استفاده از بیمههای ویژه و پرهزینهای گردد که برای رانندگان پرخطر در نظر گرفته شدهاند.
در گذشته، زمانی که حق بیمه شرکتهای معمولی ماهانه حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلار بود، این نوع بیمههای ویژه رقمی در حدود هزار دلار در ماه هزینه داشتند. اکنون که نرخ بیمههای عادی تقریباً دو برابر شده است، میتوان انتظار داشت که هزینه بیمههای مخصوص رانندگان پرخطر نیز به همان نسبت افزایش یافته باشد.
تمامی این پیامدها در حالی است که فرض بر این باشد که فرد نه مرتکب تصادف شده و نه تخلفاتی نظیر سرعت غیرمجاز داشته و صرفاً در یک توقف اتفاقی پلیس، رانندگی در حالت مستی او محرز شده است. بدیهی است در صورتی که تخلفات یا حوادث دیگری نیز به این پرونده افزوده شود، باید هزینههای بیشتر وکیل، افزایش مبلغ جریمه، احتمال صدور حکم حبس، طولانیتر شدن دوره محرومیت از رانندگی و در نهایت، گرانتر شدن بیمههای ویژه را نیز در نظر گرفت.
***
بر اساس برآوردهای پزشکی قانونی و پلیس راهور، سالانه حدود ۱۷ تا ۲۰ هزار نفر در تصادفات رانندگی در ایران جان خود را از دست میدهند. مطالعات داخلی نشان میدهد که بین ۵ تا ۸ درصد از تصادفات منجر به فوت، بهطور مستقیم یا غیرمستقیم با مصرف الکل یا مواد روانگردان راننده مرتبط بودهاند. این نسبت در تصادفات شبانه، بهویژه در ساعات پایانی شب و بامداد، به ۱۰ تا ۱۵ درصد نیز میرسد.
به بیان ساده، تخمین زده میشود که سالانه حدود ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ مرگ در جادههای ایران به رانندگی در حالت مستی یا شبهمستی ارتباط داشته باشد. در کنار تلفات جانی، هر سال بیش از ۳۰۰ هزار نفر در تصادفات رانندگی دچار مصدومیت میشوند. بررسی پروندههای بیمارستانی نشان میدهد که رانندگی در حالت مستی سهم قابل توجهی در تصادفات شدید با آسیبهای مغزی، قطع عضو و ناتوانی دائمی دارد. احتمال مرگ یا جراحت شدید در تصادفاتی که راننده تحت تأثیر الکل بوده، ۲ تا ۳ برابر بیشتر از تصادفات عادی برآورد میشود. تصادفات رانندگی بهطور کلی حدود ۷ تا ۸ درصد تولید ناخالص داخلی کشور را تحت تأثیر قرار میدهند
نظر شما چیست؟ آیا مجازات های بازدارنده درباره رانندگی در حالت مستی در ایران بازدارنده است یا غیر منصفانه؟
