به روال چهارشنبههای هر هفته، کتابی را در بنیتا معرفی میکنیم و بررسی مختصری هم انجام میدهیم. در کتاب هفته بنیتا در هفته سوم آذرماه 95 رمان سپیده دم ایرانی را معرفی کردیم. رمانی جذاب، نوشتهی «امیرحسن چهلتن» که یکی از معروفترین و تواناترین نویسندگان ادبیات داستانی معاصر کشور است. مطلب مربوط به این کتاب را میتوانید در بنیتا بخوانید. این هفته قصد داریم تا نگاهی مختصر به یکی از آثار بزرگان ادبیات جنایی جهان بپردازیم. در این بررسی مختصر با بنیتا همراه باشید.
کسانی که با سینمای جنایی و نوار آشنا هستند، مطمئنا نام «جیمز ام.کین» را شنیدهاند. نویسندهای که خالق داستانهای «غرامت مضاعف» و «پستچی همیشه دوبار زنگ میزند» است. از روی این داستانها دو فیلم به همین نامها ساخته شد که به گونهای شاهکارهای سینمای ژانر نوآر به حساب میآیند. در این هفته قصد داریم تا نگاهی به شاهکار پستچی همیشه دوبار زنگ میزند داشته باشیم.
جیمز مالهن کین در 1 ژوئیه سال 1892 به دنیا آمد. کار اصلی او روزنامهنگاری بود اما در جوانی فیلمنامه مینوشت و بعدها به عنوان رمان نویسی برجسته در ژانر جنایی معروف شد و محبوب هالیوود گشت. او در 27 اکتبر 1977 درگذشت. او به گروهی از نویسندگان 4 دههی اول قرن بیستم تعلق داشت که به مکتبی به نام «هارد بویل» نزدیک بودند. این نویسندگان داستانهایی موجز، وحشیانه و لبریز از خشونت دربارهی جرم و جنایت و استیصال آن روزهای آمریکا مینوشتند که نقطهی مقابل جهان داستانی نزدیک به زندگی روزمره و بدون قهرمان بود. در این گروه بزرگان دیگری چون «ریموند چندلر»، «دشیل همت» و «هوراس مککوی» نیز مینوشتند اما کین سرآمد همهی آنها بود. مک کوی و کین، اتفاقات داستان را از زوایهی دید مجرم روایت میکردند.
زبانی که کین برای پستچی همیشه... در نظر گرفته، زبانی عامیانه و ساده است. حجم کتاب بسیار کم است و ریتم بسیار سریع آن از دلایلی است که خواننده را به شدت جذب میکند. داستان از زاویهی دید اول شخص روایت میشود که پسر جوان ولگردی به نام «فرانک چمبرز» است که از مشکلات اجتماعی و بعضاً روانی رنج میبرد. توقف در یک رستوران بینراهی سرآغاز ماجرایی سرنوشتساز برای او میشود. در داستان این کتاب مسائلی مانند مثلث عشقی، تحقق رویاها و تاوان پس دادن مطرح میشوند.
یکی از نکات جالب این داستان درمورد اسم آن است. در هیچ کجای کتاب پستچی دیده نمیشود. برخی معتقدند که کین این نام را بر مبنای پرونده قتل واقعی که توسط «راث اشنایدر»در سال 1927 صورت گرفته، انتخاب کرده است. اشنایدر با همدستی معشوقش نقشه قتل همسرش را میکشد و برای دریافت غرامت از بیمه نیز تغییراتی در بیمهنامه عمر همسرش انجام میدهد.
برای اینکه این تغییرات از چشم همسرش دور بماند به پستچی میسپرد که همیشه دوبار زنگ بزند و او را متوجه علامت کند که خودش شخصاً برای دریافت اعلامیهی پرداخت بیمهنامه در را باز کند. فرضیه دیگر این است که کین نام کتاب را از رسمی که در عصر ویکتوریا در سیستم پستی وجود داشته است برگرفته است. در آن زمان وقتی پستچی بستهای را میرساند یک بار در میزد تا اهالی خانه را مطلع کند تا بسته را بردارند، اما اگر تلگرافی به همراه داشت، باید آن را به شخص مربوطه تحویل میداد، پس دوبار در میزد تا اهالی منزل برای تحویل گرفتن مراجعه کنند.
خود قاتل است که داستان را روایت میکند و کارآگاهان صرفا کارگزاران سیستمی بوروکراتیک هستند و عمدتا جز برای رفع تکلیف و البته، انگیزهها و رقابتهای شخصی دست به کار نمیشوند. فرانک انسانیست که برای رسیدن به آرزوهای نهچندان بزرگش دست به قتل میزند. او نه همچون قاتلین رمانهای گذشته، بدطینت است، و نه بخاطر خصایل پست انسانی مرتکب جنایت میشود. او انسانی معمولی است که نتوانسته در جامعه جایگاهی برای خود دست و پا کند. او انسانی بی جا و مکان و طرد شده است که توجه و محبت را بعد از سالها تجربه میکند و برای حفظ آن حاضر میشود دست به قتل بزند. در واقع قاتلین رمان جیمز کین، انسانهای ناامید و بدبختی هستند که برای تغییر سرنوشت تلخشان، تحت تاثیر نیاز و شهوت، تصمیمهای اشتباهی میگیرند و دست به خشونتهایی میزنند که عاقبتشان را شومتر از گذشتهشان میسازد. و البته در این راه، دچار کلیشههای عذابوجدان نمیشوند و صرفا برخی جزئیات عملشان که منجر به شکست جنایتشان شده را مذمت میکنند.
علاوه بر این که از این رمان اقتباس سینمایی شاهکاری صورت گرفته، بر نویسندهی بزرگ دیگری نیز تاثیر شگرفی گذاشته است. «آلبر کامو» نویسندهی بزرگ فرانسوی، خود میگوید که اثر اگزیستانسیالیستی(هستی گرایانه) خود، یعنی شاهکار «بیگانه» را تحت تاثیر کین و الگویش در رمان پستچی همیشه... خلق کرده است.
با این که کین نویسندهی بسیار توانایی بود ولی به جز کامو، افراد دیگر ارزش ادبی بالایی برای آثارش قائل نبودند و او را بیشتر به عنوان تامین کنندهی خوراک هالیوود میدانستند و هرگز شایستهی نوبل نشناختندش.
رمان پستچی همیشه... و سایر آثار کین شاهکارهای ژانر جنایی و پلیسی به حساب میآیند و خواندن آن حتی برای کسانی که علاقهای به این سبک ندارند نیز میتواند جذاب باشد.
این رمان با ترجمهی بهرنگ رجبی و توسط نشر چشمه منتشر شده است. برای تهیهی این کتاب میتوانید به فروشگاه نشر چشمه واقع در خیابان کریمخان زند، نبش میرزای شیرازی، پلاک 107 مراجعه نمایید.
منبع: بنیتا