درنگ : ماجرا از این قرار بود که در پی بازداشت یکی از درویشان گنابادی در کلانتری 102 پاسداران، جمعی در مقابل کلانتری تجمع کردند. در پی تلاش برای پراکنده‌کردن جمعیت معترض، درگیری‌هایی بین نیروی انتظامی و تجمع‌کنندگان به وقوع پیوست. تنش پس از آن به خیابان «گلستان هفتم»، محل سکونت نورعلی تابنده، قطب درویشان گناآبادی، کشیده شد. در ادامه، فردی با اتوبوس به صف مأموران زد که در نتیجه این برخورد، سه نفر از نیروهای انتظامی، گروهبان‌یکم محمدعلی بایرامی و گروهبان‌یکم رضا امامی از نیروهای کادر یگان امداد و سرباز وظیفه رضا مرادی‌علمدار به شهادت رسیدند. همچنین یک خودروی سمند نیز در اقدامی مشابه، باعث به‌شهادت‌رسیدن یکی از نیروهای بسیجی شد.
روایت خبرگزاری فارس
خبرگزاری فارس در گزارش خود از حادثه خیابان پاسداران چنین نوشت: «در ناآرامی‌های دوشنبه‌شب گذشته خیابان پاسداران، تا ساعت چهار بامداد متأسفانه 30 نفر از مأموران نیروی انتظامی مصدوم و مجروح شدند. همچنین علاوه بر شهادت سه مأمور ناجا، یک بسیجی با ضربات سلاح سرد و یک بسیجی دیگر به وسیله خودروی سمند اغتشاشگران به شهادت رسید. پلیس بعد از این ضرب‌الاجل وارد عمل شد و 300 نفر از آشوبگران خیابان پاسداران و رانندگان خودروهای مرگ و عناصر و ضاربان اصلی شهادت سه مأمور ناجا و دو بسیجی را دستگیر کرد. لازم به ذکر است تلاش مضاعف پلیس برای مذاکره با سردمداران این آشوب، جواب نداد و پلیس بعد از پایان ضرب‌الاجل اعلام‌شده، بیش از 300 نفر از آنها را دستگیر کرد. متأسفانه در حادثه آشوب دراویش گنابادی، 30 نفر از مأموران ناجا نیز مجروح شدند؛ البته تعدادی از آشوبگران نیز مصدوم شدند. پاک‌سازی محل و خیابان‌های اطراف تا ساعت 04:30 بامداد انجام شد».
این خبرگزاری بعدا اعلام کرد بسیجی دوم در کما به سر می‌برد و شهید نشده است: «در جریان آشوب‌های دوشنبه‌شب گذشته برخی از دراویش فرقه گنابادی در خیابان پاسداران تهران، یک نفر از نیروهای بسیجی حاضر در میدان به نام محمدحسین حدادیان به شهادت رسیده است. بنا بر این گزارش، یک نفر دیگر از نیروهای بسیج نیز به دلیل بالابودن میزان جراحات وارده، در کما به سر می‌برد».
دستگیری 300 درویش
سردار سعید منتظر‌المهدی، سخنگوی نیروی انتظامی، نیز در گفت‌وگو با فارس درباره آنچه رخ داده، گفت: «دوشنبه‌شب گذشته نیروی انتظامی در عملیاتی پس از تعیین ضرب‌الاجل برای آشوبگران خیابان پاسداران و پایان این ضرب‌الاجل در ساعت چهار بامداد، آتش برافروخته‌شده از سوی مخلان نظم و امنیت را خاموش و عناصر اصلی را دستگیر کرد».
او با اشاره به پایان آشوب در 4:30 بامداد سه‌شنبه و پاک‌سازی محل و خیابان‌های اطراف، افزود: «بیش از 300 نفر از دراویش که در بین آنان رانندگان خودروهای مرگ (اتوبوس و سمند) و نیز ضاربان و عناصر اصلی به چشم می‌خورد، دستگیر شدند».
سخنگوی ناجا با اشاره به زخمی و مجروح‌شدن 30 نفر از مأموران حاضر در صحنه، گفت: «تعدادی از آشوبگران نیز مصدوم شدند».
روایت سردار کوثری از ناآرامی‌ها
سردار اسماعیل کوثری، جانشین قرارگاه ثارالله سپاه تهران، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا وضعیت پیش‌آمده در خیابان پاسداران را این‌گونه روایت کرد: «دوشنبه‌شب گذشته و بر اساس تصمیم شورای تأمین استان، خواسته شد افرادی که ادعا شده برای حفاظت از ساختمان نورعلی تابنده آمده‌اند، محل را ترک کنند. دو بار با این افراد صحبت شد؛ اما آنها گوش نکردند. بنابراین تصمیم به جمع‌آوری آنها گرفته شد».
کوثری در پاسخ به این سؤال که آیا ناآرامی در خیابان گلستان هفتم روز گذشته نیز ادامه داشته است؟ گفت: «خیر؛ نیروی انتظامی منطقه را در اختیار داشته و بر آنجا تسلط دارد. قطعا به کسی اجازه داده نخواهد شد در منطقه یا مناطقی ناامنی ایجاد کند و بخواهد با قلدری یک منطقه را در اختیار بگیرد. مسئولیت برقراری امنیت با نیروی انتظامی و سپس نیروهای امنیتی است».
روایت حمید فرخ‌نژاد از پنجره خانه‌اش
حمید فرخ‌نژاد، بازیگر سینما و تلویزیون، در صفحه اینستاگرام خود درباره وقایع خیابان پاسداران نوشت: «متأسفانه دیشب به دلیل اشراف منزلم به گلستان هفتم، شاهد درگیری گسترده در این محل بودم. شهادت می‌دهم اگر درایت نیروی انتظامی نبود ماجراجویی و عصبانیت دراویش منجر به فاجعه‌ای با تلفات انسانی بالا می‌شد. تشکر می‌کنم از عملکرد عاقلانه و حرفه‌ای نیروی انتظامی و تسلیت می‌گویم به خانواده نیروهای ازدست‌رفته ناجا. کاش عقلای هر دو طرف نقش پررنگ‌تری برای جلوگیری از این دست برخوردها ایفا می‌کردند».
پیام قطب
اوایل صبح روز گذشته در حالی که دراویش همچنان در خیابان پاسداران حضور داشتند، ویدئویی از نورعلی تابنده، قطب دراویش گنابادی، منتشر شد که در آن به دروایش توصیه کرد: «… فقرا (اشاره به دراویش) بروند در خانه‌هایشان بنشینند… نگران من نباشند، من هیچ نگرانی‌ای ندارم.. از روی احساسات کاری نکنند که به دیگران صدمه بزنند و بدنامی باقی بماند، ولی در مقام دفاع هرکاری می‌توانید بکنید».
توضیحات محمد ثلاث
خبرگزاری فارس با محمد ثلاث که متهم است راننده اتوبوسی بوده که باعث کشته‌شدن سه مأمور نیروی انتظامی شده، گفت‌وگویی انجام داده که فیلم آن منتشر شد. او در این فیلم می‌گوید: «رفتیم برای تجمع دم کلانتری که اخوی را آزاد کنند، نیروهای کلانتری رسیدند… عصبانی شدم و رفتم داخل جمعیت… چون من راننده اتوبوس بودم، نشستم پشت اتوبوس… اتوبوس مال من نبود. مال یه بنده‌خدایی است. من آن لحظه اصلا حالیم نشد. من قصد نداشتم… فقط گاز دادم رو به جلو. اختیار دست خودم نبود. تسلیت می‌گیم. دیگه کار شده دیگه. ما اعدامیم دیگه. دیگه شده دیگه. ما هم دو تا بچه داریم و یه عمر تلاش کردیم زندگی موفقی داشته باشیم. ولی شده دیگه».
اعلام برائت درویشان
فرهاد نوری، یکی از دراویش، در گفت‌وگویی که با خبرگزاری ایسنا انجام داده، انتساب ثلاث به این فرقه را تکذیب کرده است. نوری با تکذیب هرگونه عاملیت به‌شهادت‌رسیدن مأموران نیروی انتظامی توسط درویشان در تهران، گفت: «اتفاقی که شب گذشته افتاد، باعث ناراحتی ما شد، در مسلک و مرام درویش‌ها انجام چنین حرکت‌هایی وجود ندارد. دراویش هیچ‌گاه خشونت‌طلب و عامل آغازکننده درگیری نبودند». او افزود: «دراویش هیچ‌گاه نمی‌خواستند این اتفاقات بیفتد. آنها همواره تجمعاتی مسالمت‌آمیز داشته‌اند، اما درباره اتفاقات دیشب (دوشنبه‌شب) باید دید که چه کسانی می‌خواهند از این اغتشاشات سود ببرند و تقصیر را بر گردن دراویش بیندازند». او تأکید کرد که آغازکننده ماجرای دوشنبه‌شب نه نیروی انتظامی و نه دراویش بودند.
واکنش‌ها در فضای مجازی
با پخش تصاویر خیابان پاسداران اما موجی از واکنش‌ها فضای مجازی را درنوردید. بخش عظیمی از این واکنش‌ها این بود که فیلم‌های اقدام راننده اتوبوس را با هشتگ‌هایی با عنوان «دراویش داعشی» منتشر کرده و خواستار برخورد با این گروه شدند. یکی از پربحث‌ترین این واکنش‌ها، توییت عطالله مهاجرانی بود که به نوعی فضای انتشار توییت‌هایی با مضامین مشترک را داغ کرد. او نوشته بود: «این پرسش مطرح است که چگونه دراویش نقشبندی در عراق جذب شدند، با خودم می‌گفتم عزت ابراهیم که صوفی نقشبندی و بعثی قهاری بود، این پیوند را برقرار کرد. اما درویش گنابادی ایران چگونه با اتوبوس مثل داعشی‌ها مأموران انتظامی را زیر گرفته است؟ رفتاری وحشیانه و جنایتکارانه و محکوم»؛ با این حال بخشی از کاربران فضای مجازی خواستار تفکیک بین اقدام یک نفر و درویشان شدند. علی شکوری‌راد نیز چنین توییت کرده «ماجراى دیشب در خیابان پاسداران بسیار غم‌انگیز و حیرت‌آور است. نه فقط به خاطر تلفات و خسارات. به‌خاطر ازدست‌رفتن کنترل در دو طرف ماجرا. سه شهید، تعدادى مجروح، دو راننده قاتل، خسارات به اموال عمومى و مردم».
برخی هم مثل عبدالله رمضان‌زاده در توییتی نوشته بود: «حمله تروریستی با اتوبوس به افراد نیروی انتظامی غیر قابل قبول و منجر به گسترش خشونت می‌شود. توسل به خشونت از ناحیه هرکس محکوم است».
علی تاجرنیا: عدم توجه به شیوه‌های تعاملی باعث چنین وقایعی می‌شود
اما چه موضوعی سبب شد تا درگیری خیابان گلستان به چنین خشونتی بینجامد و برای جلوگیری از رخدادهای پیش‌آمده چه باید کرد؟ این پرسشی است که علی تاجرنیا عضو شورای مرکزی اتحاد ملت در گفت‌وگو با «شرق» در پاسخ به آن گفت: «در دنیای امروز برخورد با مسائل حاشیه‌ای و اعتراضی در مقابل دولت‌ها بر اساس یک‌سری رفتارهای نرم‌افزاری و تعاملی شکل می‌گیرد. در کشور ما به دلیل تنوعات قومی و مذهبی این مسئله بیش از نقاط دیگر باید مورد توجه باشد و سعی کنیم مسائلی از این دست را در فضایی مسالمت‌آمیز حل کنیم».
این فعال سیاسی افزود: «درباره آنچه توسط فرد منتسب به دراویش انجام شد هم باید گفت که حاکمیت حق دارد در مواردی که احساس کند امنیت شهروندان و کشور در خطر است با رفتارهایی از این دست برخورد کند».
او درباره خشونت و حمله به مأموران نیروی انتظامی هم گفت: «تمام گرایش‌های موجود در کشور و حتی خارج از کشور که مخالف نظام هستند این اقدام را تقبیح کردند و آنچه را که اتفاق افتاده باعث گسترش خشونت دانسته‌اند. همین موضوع فضای سنگینی را در مقابل دراویش ایجاد کرد و آثار چنین فضایی به نظرم خیلی بیشتر از برخوردهای امنیتی است که احتمالا با این گروه صورت گرفته یا صورت خواهد گرفت». تاجرنیا همچنین راهکارهایی را برای جلوگیری از چنین وقایعی پیشنهاد داد: «مهم این است که دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی اولا در برابر رفتارهایی که از سوی شهروندان صورت می‌گیرد، خویشتن‌داری به خرج دهند و در عین حال از ظرفیت نیروهای اجتماعی و گروه‌های بانفوذ برای حل این مسائل بهره‌برداری کنند و تا جایی که امکان دارد، از برخوردهای فیزیکی بپرهیزند».
عبدالکریم حسین‌زاده، نایب‌رئیس فراکسیون امید هم درباره این واقعه به «شرق» گفت: «باید بپذیریم ایجاد بسترهای لازم برای طرح آزادانه مطالبات و اعتراضات مردم در هر سطحی، بهتر از کشته‌شدن شهروندان است؛ حال در هر لباسی چه انتظامی چه شهروند عادی. هر روز اعتراضات در کشور و در موضوع خاصی رخ می‌دهد، قطعا سامان‌ندادن به این اعتراضات و به‌وجودنیاوردن بسترهای لازم کشور را دچار بی‌سامانی خواهد کرد».