دکتر سیدضیاءالدین مظهری
چاقی ایام پیش بلوغ و پروسه بلوغ
الف) در این مراحل تخمدان‌ها شروع به تولید هورمون‌های جنسی می‌نمایند (استروژن) سینه‌ها رشد پیدا کرده و نشیمنگاه تغییر فرم داده و گردتر می‌شود تا مقدار چربی بیشتری را برای دوران باروری و ایام شیردهی ذخیره نماید. انرژی‌رسانی به عضلات کاهش می‌یابد و اغلب دختران بطور ناگهانی چاق می‌شوند. این رخداد در دخترانی که به شب‌زنده داری و گریز از سفره خانواده و گرایش به غذاهای آسان دسترس (fastfood)، دلستر و نوشابه‌های بی‌رنگ و رنگی، گازدار و بی‌گاز تمایل دارند، سریعتر موجبات عدم تناسب اندام آنها را فراهم می‌سازد.
ب) در این ایام چه کاری می‌توان انجام داد؟
صبور باشید و اقدامات احساسی و رژیم‌های کم‌خوری و تک‌خوری را نیز بر این عزیزان روا ندارید چرا که به تدریج وزن افزایش یافته با تولید و ترشح کافی هورمون‌ها اغلب این اضافه وزن و چاقیهای ایام بلوغ بعد از فروکش نمودن طغیان‌های اولیه آنها تعدیل می‌گردد. معمولا 5 یا 6 سال بعد از بلوغ متابولیسم بدن تنظیم و تثبیت می‌گردد. بهترین اقدام در جهت پیشگیری از چاقیهای دوران بلوغ عبارتند از افزایش فعالیت‌های بدنی، خواب زودهنگام پس از غروب آفتاب، کاهش میزان مصرف چربی‌های مرئی و یا نامرئی و عدم گرایش به مصرف دائمی fast foodها شکلات و شیرینی و مخصوصاً تن‌آسایی و کم تحرکی توأم با شب‌زنده‌داری و روز خوابی.
ج) چه اقدامات دیگری کمک کننده میباشد؟
اطرافیان نزدیک از هر نوع ایرادگیری باید پرهیز کنند، هر گونه دلیل و نصیحت و راهنمایی در قبال کم خوردن و صرفه‌جویی در مصرف کالری بی‌فایده میباشد، ابراز محبت و همدلی و تایید عملکرد دختران در دوران بلوغ اثرگذار‌تر می‌باشند و عاملی تلقی می‌شوند که از ابتلای آنها به اختلالات غذاخوردن چه به صورت بیش‌خوری‌های عصبی و چه در قالب بی‌اشتهایی‌های عصبی پیشگیری می‌‌نماید.
چاقیهای دوران حاملگی
الف) در طول مدت 40 هفته ایام بارداری 14 هورمون ماموریت تغییر متابولیسم بدن را عهده‌دار می‌شوند تا قند و مواد مغذی به جنین در حال رشد در حد نیازش رسانیده شود. از جمله هورمون رشد مترشحه از جفت اثر مهاری بر مصرف انرژی توسط عضلات را به عهده دارد چنانچه این تغییرات هورمونی رخ ندهد چاقیهای مفرط در دوران بارداری اتفاق می‌افتد که هم برای مادر و هم برای جنین خطرات جدی را به بار می‌آورد.
ب) چند کیلو مادر شما در دوران حاملگی افزایش وزن پیدا کرده بود و شما با چه وزن و قدی پا به جهان هستی نهادید؟ در صورتی که در دوران حاملگی مادرتان به شما بیش از 16 کیلوگرم افزایش وزن پیدا کرده باشد لازم است در هفته به هفته حاملگی خود، وزن‌تان را کنترل کنید، از بیش‌خوری پرهیز نموده و در صورت عدم وجود ممنوعیت حرکت از فعالیت‌های بدنی مناسب استفاده نمایید و از مصرف مواد غذائی حاوی قندهای تصفیه شده امساک نمایید و حتی تا آنجایی که مقدور است قندهای ساده را حذف یا به حداقل میزان ممکن برسانید.
ج) شاید شما نیز مثل اغلب بانوان حامله از ورزش‌های درون آب و راه رفتن و شنا کردن در آب به علت خطر عفونت‌های مجاری ادرار پرهیز می‌کنید البته اغلب عفونت‌های مجاری ادراری نوع کلامیدیایی از همسر انتقال داده می‌شود تا از راه رفتن و شنا کردن در استخرهای تمیز و غیر آلوده.
ایام یائسگی و چاقیهای وابسته به این دوران
الف) به علت پایین آمدن سطح استروژن و تستسترون به نحو چشمگیری در این ایام مخصوصاً کاهش شدید میزان تستسترون حجم عضلات بانوان یائسه شده رو به تحلیل می‌رود مخصوصا در ناحیه نشیمنگاه عضلات قوام و برجستگی خود را از دست می‌دهد و به حالت تخت شدن در می‌آیند،
ران‌ها لاغرتر و نحیف‌تر می‌گردند و در پهلوها به دلیل افزوده شدن به حجم چربی آنها حالت برش و باریکی ناحیه کمر در سطح محیط ناف از بین می‌رود.
ب) بهترین راه پیشگیری از این تغییر فرم حالت بدن انجام ورزش‌هایی در جهت تقویت عضلات بدن در 2 یا 3 روز در هفته در منزل یا باشگاه‌ها میباشد و در روزهایی که ورزش انجام داده می‌شود به میزان و کیفیت پروتئین‌های مصرفی باید افزوده شود چرا که خاصیت سیرکنندگی بیشتری داشته و از میزان مصرف مواد قندی که احتمالا در این ایام سوخت و ساز آنها ممکن است دچار اختلال شده باشد کاسته می‌شود و کمک می‌کند که شکم و پهلوهای حجیم شده به تدریج از محیط‌شان کم شود و از آب شدن عضلات و افزایش حجم چربی‌های ذخیره شده نیز جلوگیری به عمل آید.
چه عوامل دیگری در این راستا و در طول ایام دوران یائسگی تاثیرگذار میباشد
به علت بهم ریختگی و تهی شدن کامل بعضی از هورمون‌های بدن در دوران یائسگی مراجعه به یک متخصص غدد یا زنان و زایمان جهت بررسی و کنترل هورمون‌های مختلف و لزوم استفاده از این یا آن هورمون به صورت مکمل یاری در جهت رفع عوارض ایجاد شده یا در شرف ایجاد گردیدن به علت فقدان کامل این یا آن هورمون کلیدی بدن لازم است.در خاتمه در نظر داشته باشید یائسگی نیز جزئی از تغییر و تکامل در روند حرکت شما در وادی حیات و زندگی پربرکت شما بزرگواران بوده و از ارزش وجودی و توان فکر و اندیشه شما ذره‌ای نمی‌کاهد.
