نائینی

بسم الله الرحمن الرحیم. مسائل مشروطه را از دو زاویه می توان بررسی کرد:

نهضت مشروطیت ایران در نخستین گام های خود با شعار عدالت خواهی و استبداد ستیزی حرکت خویش را آغاز کرد؛ اما رفته رفته پس از مهاجرت کبرا، عنوان «مشروطه» به جای «عدالت خانه» بر سر زبان ها افتاد و آینده نهضت را در هاله ای از ابهام قرار داد.

با مرور مواضع فقیهان در قبال مشروطه در خلال سال های 13231328 ق، می توان عالمان شیعه آن دوره را به پنج گروه تقسیم کرد:

آشنایی دقیق و کامل با زوایای شخصیت و افکار رجال شهیر و موثر مشروطه باید با عمق و جامع نگری همراه باشد

تاریخ معاصر ایران، حاج شیخ فضل اله نوری را به پایمردی در راه عقیده و تشخیص سیاسی و دینی خویش به خوبی می شناسد و مخالفان وی، هر نوع اتّهامی به وی وارد کنند، او را عنصری زمانه باز و مُذَبذَب نمی شمرند

اشاره قسمت اول از نقد حاضر، در کتاب اول «آموزه » آورده شد، در این شماره قسمت پایانی نقد مذکور را می آوریم

بسیاری ازمباحث اصولی و روشهای اجتهادی را امامان معصوم(ع), گاه به روشنی و گاه ه به اشاره بیان کرده اند1

پی نوشت ها:1. مهدی قلی خان هدایت, طلوع مشروطیت (تهران, انتشارات پیام, 1363) ص15

اتفاقات خجسته در یکصده اخیر ایران به مقدار زیادی، نتیجه مجاهدات ومواضع فقهی و سیاسی علماء و فقهاء شیعه بوده است و این مواضع، درقلمروی نظام سازی سیاسی از جهات متعدد تاریخی و اجتماعی، منشا آثاری بسیار سرنوشت ساز گشته است