این روزها، همه‌جا پر است از اخبار و حواشی جشنواره فجر؛ اما به همان اندازه که فضا داغ است، میدان برای سینما دوستانی که حوصله رفتن به سینما‌های جشنواره رو ندارن خالی است؛ اگر در این روزهای شلوغ و پلوغ  جشنواره، نمی‌دانید چه فیلمی ببینید و درعین‌حال می‌خواهید در فضای جشنواره باشید و ترجیح می‌دهید در خانه بمانید و ار طریق تمشای آنلاین و یا فیلم های شبکه خانگی به یک صورتی به جشنواره متصل باشید؛ با ما همراه باشید تا چندتایی از بهترین و پرافتخارترین فیلم‌های حاضر در جشنواره‌های گذشته را مرور کنیم. شاید یکی از آن ها گزینه تماشای عصر رزو جمعه‌تون شد.
1- ابد و یک روز–سعید روستایی
این‌که ابد و یک روز باید اولین عنوان این فهرست باشد یا خیر، جای بحث دارد. ابد و یک روز با 7 سیمرغ بلورین یکی از پرافتخارترین فیلم‌های چند سال اخیر است؛ اما اگر دو سیمرغ دیگر این فیلم که در بخش نگاه نو و انتخاب مردمی کسب‌شده است را هم در نظر بگیریم، ابد و یک روز تبدیل می‌شود به پرافتخارترین فیلم سینمای ایران از آغاز برگزاری جشنواره فجر تا امروز. اینکه سعید روستایی با اولین فیلمش توانست چنین موفقیتی کسب کند، این فیلم را بیش از آنکه به نظر می‌رسد تبدیل به یک پدیده کرده است. البته نباید این نکته را نادیده گرفت که سعید روستایی در فیلمش از همکاری تنی از چند بهترین عوامل سینمای ایران بهره برده است. ابد و یک روز برای رشته‌های، بهترین تدوین، بهترین بازیگر نقش اول زن، بهترین بازیگر مکمل مرد، بهترین چهره‌پردازی، بهترین فیلم‌نامه و بهترین کارگردانی برنده سیمرغ بلورین شده است. البته نباید از بازی زیبای پیمان معادی هم گذشت که باوجود کاندید شدن نتوانست به سیمرغ دست یابد.
2- آژانس شیشه‌ای–ابراهیم حاتمی کیا
شاهکار بی‌بدیل ابراهیم حاتمی کیا در جشنواره فجر شانزدهم با کسب 8 سیمرغ بلورین یکی از پرافتخارترین فیلم‌های سینمای ایران است. البته آژانس شیشه‌ای این عنوان را با فیلم‌های دیگری چون پرده آخر، دوئل، بوی کافور عطر یاس شریک است. آژانس شیشه‌ای که به‌زعم نظرسنجی انجام‌گرفته میان منتقدان بهترین فیلم ایرانی پس از انقلاب لقب گرفته، یکی از ماندگارترین فیلم‌های سینمای ایران است. آژانس شیشه‌ای با برنده شدن سیمرغ بلورین در رشته‌های بهترین کارگردانی، بهترین فیلم‌نامه، بهترین موسیقی متن، بهترین بازیگر نقش اول و مکمل مرد، بهترین بازیگر نقش مکمل زن و موسیقی متن از این حیث یک رکورددار است. خود حاتمی کیا هم با پنج سیمرغ بلورین بهترین فیلم، پرافتخارترین کارگردان ایرانی است. از دیگر آثار موفق حاتمی کیا می‌توان به بادیگارد اشاره کرد که در جشنواره گذشته حضور داشت و پرویز پرستویی در این همکاری مجدد با حاتمی کیا توانست سیمرغ آژانس را تکرار کند. آژانس شیشه‌ای فیلمی در ژانر دفاع مقدس است که روایتی جذاب و درگیر کننده دارد. در ژانر دفاع مقدس، دوئل ساخته احمدرضا درویش هم کاری متفاوت و بسیار موفق و تحسین‌شده است که می‌تواند گزینه خوبی برای دوباره دیدن باشد. پرده آخر واروژ کریم مسیحی که شاهکاری بی‌نظیر در ژانر معمایی است هم برای خاطره بازی روزهای قبل از جشنواره مناسب است، مخصوصاً که سال‌ها از نمایش و پخش فیلم می‌گذرد.
3- سگ‌کشی–بهرام بیضایی
این روزها که حدود ده سال از آخرین ساخته بهرام بیضایی یعنی وقتی همه خوابیم، در سینمای ایران می‌گذرد، تماشای دوباره و چندباره یکی از بهترین شاهکارهای وی لذتی دوچندان خواهد داشت. سگ‌کشی فیلمی که درباره ژانرش سخن بسیار رفته است، برخی آن را نوآر دانسته‌اند و برخی یک شاهکار کلاسیک. بیضایی در این فیلم در پس قصه‌گویی‌اش سری به دنیای محبوب اساطیر و افسانه‌هایش زده است و فیلمی سمبلیک به شیوه روایت سفر قهرمان آفریده است که در سال 1380 پرفروش‌ترین فیلم سال شد. در سگ‌کشی تعدادی از مطرح‌ترین بازیگران سینمای ایران به ایفای نقش پرداخته‌اند و داریوش ارجمند و مژده شمسایی برای بهترین بازیگر مرد مکمل و بهترین بازیگر زن توانستند سیمرغ بلورین را کسب کنند. همچنین فیلم با تصاحب سیمرغ در رشته طراحی صحنه و لباس، بهترین فیلم و بهترین فیلم‌نامه و درمجموع 7 سیمرغ یکی از پرافتخارترین فیلم‌های سینمای ایران است.
4- خانه‌ای روی آب–بهمن فرمان‌آرا
خانه‌ای روی آب را باید آخرین کار شاخص کارگردان بزرگ سینمای ایران دانست. فیلمی با روایتی عجیب و سورئال، جنجالی و پرحاشیه و بازی‌های به‌یادماندنی که مشابهش را در سینمای ایران تا به امروز ندیده‌ایم. خانه‌ای روی آب با به دست آوردن سیمرغ بلورین بهترین بازیگر اول و مکمل مرد، به ترتیب برای رضا کیانیان و عزت‌الله انتظامی، بهترین بازیگر نقش مکمل زن برای بهناز جعفری، بهترین فیلم، بهترین طراحی صحنه و بهترین فیلم منتخب مردم و درمجموع با 6 سیمرغ بلورین یکی دیگر از پرافتخارترین فیلم‌های جشنواره فجر است. حتی بازی بسیار کوتاه رؤیا نونهالی در این فیلم نیز شایسته تقدیر و توجه است. البته بهمن فرمان آرا رابطه چندان خوبی با جشنواره ندارد و به دنبال تعطیلی خانه سینما، سیمرغ‌هایش را به دفتر جشنواره پس فرستاد. اگر از فیلم‌هایی با روایت‌های عجیب‌وغریب خوشتان نمی‌آید و ترجیح می‌دهید فیلمی سرراست‌تر ببینید، خون بازی رخشان بنی اعتماد می‌تواند انتخاب خوبی باشد. فیلمی در مورد اعتیاد با بازی درخشان باران کوثری و بیتا فرهی.
5- هامون–داریوش مهرجویی
بی‌شک یکی از بهترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران، هامون داریوش مهرجویی است. مهرجویی فیلم خوب در کارنامه‌اش کم ندارد؛ اما هامون نقطه عطف کاری مهرجویی و گروه بازیگری‌اش است. شخصیت حمید هامون که مرحوم خسرو شکیبایی به زیبایی آن را اجرا کرد تا امروز یکی از ماندگارترین شخصیت‌های سینمای ایران است. شخصیتی که در ذهن سینما دوستان هیچ‌وقت کمرنگ نمی‌شود. هامون هم فیلمی سورئالیستی درباره مردی است که میان آرمان‌خواهی و آرزوهای محدود زندگی بشر سرگردان است. خود مهرجوی اذعان کرده است که فیلم را با الهام از کتاب بوف کور صادق هدایت ساخته است. مهرجویی هم که استاد اقتباس از بهترین رمان‌های جهان است. اقتباس وی از فرانی و زویی سلینجر در فیلم پری، خانه عروسک هنریک ایبسن در فیلم سارا و حتی برداشت آزادش از رمان عقاید یک دلقک هاینریش بل نشان از توانایی وی در اقتباس و به نمایش درآوردن ماندگارترین آثار ادبیات جهان دارد؛ اما هر بار که مهرجویی به سراغ اقتباس از یک اثر ایرانی می‌رود نتیجه شاهکاری فراموش‌نشدنی و تکرار نشدنی است. گاو که اقتباسی از داستان عزاداران بیل غلامحسین ساعدی است و به‌گونه‌ای آغازگر موج نوی سینمای ایران، درخت گلابی که اقتباسی است از داستانی به همین نام به قلم گلی ترقی و درنهایت هامون که بهترین اثر مهرجویی است. فیلم هامون را می‌توان به‌عنوان یک فیلم قصه گوی کلاسیک دید و از آن لذت برد یا در ریشه‌های فلسفی و نمادین فیلم غرق شد و سر از دنیایی دیگری درآورد. هنر مهرجویی هم در همین است که فیلم‌سازی‌اش مخاطب محدود نمی‌طلبد و هرکسی به‌اندازه خودش می‌تواند از فیلم لذت ببرد و با آن ارتباط برقرار کند. البته اگر جز افرادی هستید که ورای روایت ساده فیلم را می‌نگرید حتماً توصیه می‌شود قبل از دیدن فیلم کتاب ترس‌ولرز سورن کییرکگور مطالعه کنید. کتابی که چند باری دست شخصیت‌های فیلم می‌بینید. البته فیلم پر است از ارجاعات این‌چنینی که نه‌تنها از روایت اصلی ماجرا دور نیستند بلکه کاملاً در جهت اهداف فیلم‌ساز برای روایت داستانش استفاده می‌شوند. فیلم هامون در دوره هشتم (1368) جشنواره سینمایی فجر تهران، با کسب پنج سیمرغ بلورین به همراه جایزه ویژه هیئت‌داوران ستاره بی‌رقیب سینمای آن سال ایران بود. این فیلم در جشنواره هشتم برنده جایزه ویژه هیئت‌داوران برای بهترین فیلم و همین‌طور سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی، فیلم‌نامه، فیلم‌برداری، نقش اول مرد و بهترین تدوین شد. فیلم هامون همچنین کاندیدای دریافت سیمرغ بلورین در شش زمینه دیگر بود. در جشنواره این سال، هامون برنده یا کاندیدای دریافت 12 جایزه از 19 جایزه موجود بود. رکوردی که تا به امروز بی‌رقیب است.
6- جرم–مسعود کیمیایی
در جشنواره سی و پنجم کیمیایی با فیلم قاتل اهلی حضور خواهد داشت و اکنون فرصت خوبی است تا آخرین فیلم قابل‌تأمل وی را مرور کرد. جرم فیلمی سیاه‌وسفید در ژانر نوآر است که با لایه‌های زیرین سیاسی خود توانست نظر بسیاری از منتقدان را جلب کند و در عین حال زیرکانه از تیغ سانسور در امان بماند. جرم در بین فیلم‌های بعد از انقلاب کیمیایی بیش از هر اثر دیگری با بهترین کارهای وی قبل از انقلاب یعنی، گوزن‌ها و قیصر شباهت‌های معنایی و سبکی دارد. حامد بهداد که تا قبل از جرم برای فیلم‌های زیادی نامزد دریافت سیمرغ بلورین شده بود با این فیلم توانست در رشته بازیگر مکمل سیمرغ را از آن خود کند. جرم همچنین با کسب سیمرغ بلورین در رشته‌های بهترین فیلم، بهترین طراحی صحنه، بهترین صداگذاری و بهترین موسیقی و کسب 5 سیمرغ از دیگر فیلم‌های پرافتخار سینمای ایران است. باید منتظر ماند و دید که آیا قاتل اهلی می‌تواند موفقیت جرم را تکرار کند یا مثل متروپل ناامیدکننده از آب درخواهد آمد.
7- ناصرالدین‌شاه آکتور سینما – محسن مخلباف
اینکه محسن مخملباف، در چند سال اخیر به ورطه اضمحلال هنری سقوط کرده است، قابل‌انکار نیست؛ اما این نکته که وی قبل از مهاجرت یکی از بهترین فیلم‌سازان سینمای ایران بود و برخی از بهترین فیلم‌های تاریخ سینمای ما را ساخته است هم غیرقابل‌انکار است. ناصرالدین‌شاه آکتور سینما، به سبب ادای دینش به سینما و تاریخ آن به‌ویژه تاریخچه کوتاه آن در ایران، آن‌هم در بستری طنز فیلم قابل‌توجهی است. ناصرالدین‌شاه آکتور سینما با کسب سیمرغ بلورین بهترین چهره‌پردازی، طراحی صحنه، طراحی جلوه‌های ویژه، صداگذاری و تدوین و همچنین تقدیر شده در بخش بهترین بازیگر نقش اول مرد برای عزت‌الله انتظامی و بهترین موسیقی برای مجید انتظامی یکی دیگر از تکرار نشدنی‌های سینمای ایران است. البته اگر با فضای داستانی و کاری مخملباف ارتباط برقرار نمی‌کنید، گزینه‌های دیگری هم دارید. من ترانه 15 سال دارم، ساخته رسول صدرعاملی که آغاز مسیر بازیگری ترانه علیدوستی بود، یا رخ دیوانه کاری از ابوالحسن داوودی با روایتی تودرتو و غیرخطی هم می‌تواند انتخاب مناسبی باشد. هردو فیلم با 5 سیمرغ از رکوردداران سینمای ایران محسوب می‌شوند.
مسلماً می‌توانید فیلم‌های موفق دیگری که در جشنواره‌های فجر سال‌های قبل حضورداشته‌اند را نیز انتخاب کنید. طلا و مس، خیلی دور خیلی نزدیک، هیوا و باران می‌توانند گزینه‌های خوبی باشند؛ اما این فهرست باعث می‌شود جای خالی بعضی از مهم‌ترین فیلم‌سازان معاصر ایران را در جشنواره فجر سی و پنجم بیش‌ازپیش احساس کنیم. بهرام بیضایی، رخشان بنی اعتماد، داریوش مهرجویی، رضا میر کریمی، بهمن فرمان آرا و ابراهیم حاتمی کیا و خیلی‌های دیگر در جشنواره سی‌وپنج حضور ندارند. باید امیدوار بود، جوانان تازه‌نفس جشنواره امسال را هیجان بخشند و شگفتی بیافرینند.