چشمه علی دامغان ؛ فضایی فوق العاده آرامش بخش در شهر دامغان

در اینجا توضیح می دهیم در رابطه با چشمه علی در دامغان: در شهر دامغان چشمه آبی وجود دارد که 35 کیلومتر با شمال شهر زیبای دامغان فاصله دارد و در مسیر های دامغان و ساری و کیاسر واقع شده و و ما بین روستاهای بسیار زیبا و دیدنی کلاته رودبار و آستانه قرار گرفته است. این چشمه در فصل تابستان بسیار زیبا تر و دیدنی تر خواهد بود چه از لحاظ آب هوا و چه از لحاظ های دیگر. که لازم به ذکر است که بگویم این چشمه بسیار زیبا مسئول تامین آب دامغان هم نیز هست. در گذشته نام های عالی بولاغ و هزار چشمه نامی بود که به این باغ تعلق گرفته بود و تنها دلیلش وجود چندین راه برای آب و چشمه های متعدد در آن بوده است.این مکان دنج و دیدنی دارایی هایی همچون سرسبزی فراوان و مورد های دیگر آن باعث شده که از خیلی قبل ها تا حالا مرکز توجه مردمان قرار بگیرد و همچنین در گذشته یعنی زمان قاجار این چشمه علی دامغان محل تفریح پادشاهان قاجاری بوده و الان هم نیز جزء یکی از مهمترین تفریح گاه ها و زیبایی های شهر دامغان قرار دارد. پیشنهادی که میتوان به شما داد این است که اگر تا به حال به دامغان نرفته و یا حتی رفته و به این مکان واقع در دامغان نرفته اید عزمتان را جزم کرده و این مکان بسیار شگفت انگیز را در دامغان از دست ندهید.

تاریخچه بنای چشمه علی

همه ما میدانیم که هر بنای تاریخی را در گذشته شخص مهمی موجب ساخش شده است و این بنا را آقا محمد خان و فتحعلی شاه در گذشته های خیلی دور ساخته اند و باید گفت بسیار بسیار هم مورد توجه این شاهان و مردمان بوده است و همین حالا هم مردمان آن جا توجه بسیاری را به این مکان و آثار های تاریخی اش خرج میکنند و لازم است ذکر شود که در این شهر یعنی دامغان مکانی بسیار جالب و دیدنی وجود دارد به نام مولود خانه که محل زندگی خیلی از انسان هاست که در آن جا گذران عمر میکنند و روز هایشان سپری میشود و همینطور باید گفت که محل تولد فتحعلی شاه هم مولود خانه دامغان بوده است و دلیل اصلی این همه توجه به آن جا همین بوده است.فتحلی شاه آنقدر به این مکان یعنی مولود خانه علاقه داشت که حتی قبل از شروع یکی از جنگ هایش به دامغان رفت و در اخر دستور ساخت این بنا را دارد و سپس برای رسیدگی به امورش در خراسان رفت.

ساختن مسجد در کنار این عمارت

به دلایلی و اعتقاداتی که فتحعلی شاد داشت در کنار این بنا مسجدی را الزامی میدانست و سپس دستور به ساخت یک مسجد در این بنا را داد و آن قدری این مکان قدکت دارد که اگر به آن جا بروید دیگر اثری از مسجد و وقف نامه که به دستور شاه در مسجد بنا شده بود نیست و چقدر جای افسوس دارد.

قسمت های مختلف بنای جشمه علی

در شمال و جنوب این منطقه دو دریاچه قرار دارد که قسمت اعظمی از آب این عمارت از دریاچه شمالی عمارت فتحعلی شاه تامین میشود.قراول خانه و بنای دیگری که بر روی آب قرار دارد دو قسمت و بنایی است که در آن زمان ساخته شده است و اگر که بخواهیم در رابطه با هر یک توضیح دهیم باید بگوییم که قراول خانه نوعی بنا در ان جا است که از خشت ساخته شده و قدمتش از زمان فتحعلی شاه است و آن یکی بنا که در آب قرار دارد از سنگ ساخته شده البته پایه اش از سنگ است و اما خودش به طور کلی از آجر شاخته شده و زیبایی به خصوصی را در بر می گیرد که آن هم در زمان فتحعلی شاه ساخته شده است.ساختمان این بنا بسیار زیبا و دیدنی است و دارای معماری خاص و قابل توجهی است که در کمی قبل گفته بودم که دو قسمت شمالی و جنوبی در این باغ قرار دارد که این بنا های زیبا در قسمت شمالی قرار دارد و معماری آن به گونه ای است که دو سمت آن باز می باشد و خاص بودنش به این است که می توان در هر نقطه آن جا که باشی و نشسته باشی دریاچه را ببینی و از ساختمان و زیبایی هایش لذت ببرید.قراول خانه ها در قدیم بسیار بسیار دیدنی و پر کاربرد بوده اند و می توان گفت که بیشتر کار های نظامی و مالیات ها قدیم در برج ها و بناهای تاریخی مثلا برج ها و غیره و غیره در قراول خانه صورت میگرفته است که می توان به کاربرد هایی همچون موارد زیر اشاره کرد:شاید امروزه بتوان مکان مشابه آن را پیدا کرد و نامش را پادگان گذاشت و به پادگان ها اشاره کرد کرد محل حفاظت از مناطق اطراف و و در گذشته محل استراحت نظامیان محل نگهداری وسایل نظامی از قبیل اسلحه ها بوده است.و دیگر کاربرد قراول خانه ها این بوده است که در میان راه ها بوده و جایگاهی بسیار مناسب برای استراحت و نگهداری اسب های نظامیان بوده است.و در کل می توان گفت که کلا در رابطه با نظامیان و نگهداری ابزار و وسایل مربوط به دوره خودشان بوده است.

قوانین و ملزومات

خب یکی دیگر از کارایی های قراول خانه ها در گذشته این بوده که دو نفر مامور نظامی در آن جا تمام وقت نگهبانی می دادند که مالیات سالانه خود را دریافت کنند از کسانی که محصولات کشاورزی خود را برداشت می کردند و از آن جا یعنی ابتدای شروع محل عبور می کردند. و همینطور در دوطرف آن بنا بناهای دیگری در استخر بر پا میکرده اند که جای نشستن شاهنشاه ها بوده است. و همینطور که گفته شد چشمه علی یکی از زیبا ترین ها و از مکان ها و بنا هایی است که دارای آب و هوای خوش بوده است و هنوز هم هست به خصوص در تابستان ها.یکی دیگر از قسمت های جالب چشمه علی دامغان بنایی است که در سر در آن جا ساخته شده است که الان میگویند که مربوط به آقا محمد خان قاجار است اما در سال 1348 مدارک و سند هایی به ثبت رسیده و همچنین قیافه و شکل ظاهر و نحوه ساخت و معماریش همه میگویند که برای دوران پیش از آن یعنی زمان صفوی بوده است.شاید برای شما هم مانند من سوال پیش آید که کل آب این چشمه علی دامغان از کجا تامین می شود آب چشمه از قسمت شمالی خود بیشتر تامین می شود اما همان قسمت شمالی و جنوبی این چشمه علی از کجا سیراب می شوند؟؟ جالب است بدانیم که در غرب آن جا استخر و آب های پای چنارهایش باعث حضور این آب ها در این مکان شده است.
چند عامل باعث ارزش بالا داشتن این چشمه علی در پیش مردم شده است که نام خواهیم برد:
1.مسائل مذهبی که مردم آن جا می گویند حضرت علی در زمان خودش از این جا گذر کرده و سم اسبش این جا کوبیده شده است و دلیل اصلی نام این چشمه علی همین است.
2.میتوان از مورد اول و همینطور شواهد نتیجه گرفت که این مکان قدمت بسیار بالایی دارد و همین سابقه موجودیت این جاست که یکی دیگر از عوامل بها دادن مردم به آن جا می باشد.و حس خوبی دارد وقتی دخیل های مردم و ایستادن آن ها در کنار درخت های چنار برای برآورده شدن آرزوهایشان میبینی.منظور از این حس خوب حسی مانند امید و آرامش و کلی احساس های مثبت دیگر است.و اما باید گفت که در کتاب جغرافیای دامغان نویسنده اسم این باغ را (الی بالاغ) گفته است که الی بالاغ یک واژه با زبان ترکی است که نشان گر پنجاه چشمه علی موجود در این مکان زیبا و شگفت انگیز نیز می باشد.

چشمه علی در کجا قرار دارد و مقدار آبدهی اش چقدر است؟؟

دامغان رود و آستانه رودهایی هستند که این چشمه علی دامغان متشکل از آن هاست و به صورت فصلی کم و زیاد می شود و در آخر به دشت کویر در دامغان ختم شده و در آن جا به پایان می رسد.و چیزی حدود 30 میلیون متر مکعب آب را این پنجاه چشمه علی دامغان به دشت کویر میرساند و باید درک کنیم که این مقدار واقعا مقدار کمی نیست!!!

باید بدانیم که اداره کردن این مکان کاری بسیار سخت است که بر عهده شهرداری آن جا قرار دارد چرا میگویم سخت است؟؟زیرا که در سال1386 و در روز 23 خرداد در جلسه هیات وزیران و با توجه به ماده هشت قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری این مکان یعنی چشمه علی دامغان به عنوان یکی از بهترین مقاصد گردشگری در ایران انتخاب شد پس مسلم است که اداره کردن این مکان به عنوان مکانی پر بازدید و گردشگری کاری دشوار است و باید از شهرداری این استان یعنی استان سمنان و شهر دامغان برای انجام این کار و حفظ این مکان بسیار عالی برای ما ایرانیان و جهانیان تشکری ویژه کرد.و همچنین از کسانی که دائما در آن جا مشغول سرویس دهی هستند سرویس ها و امکاناتی همچون وجود بستنی فروشی های معروف و مغازه های لباس سنتی و سوپر مارکت و پارکینگ و چای خانه سنتی و مکان و سوئیت و کلبه برای استراحت بازدید کنندگان و رستوران های سنتی و شهر بازی و کتاب فروشی و پارکینگ و....

وقف شدن چشمه علی دامغان برای امام زمان

همانطور که خدمتتان عرض شد چشمه علی دامغان با تمام زیبایی ها و قشنگی هایش آب مورد نیاز شهر دامغان را تامین می کند و همینطور در آن جا قبلا سنگی وجود داشته که آن را به حضرت علی (ع) ربط میدادند.اما حالا دیگر هیچ اثری از این سنگ زیبا نمانده است و اما می رسیم به مسئله اصلی یعنی وقف چشمه:این چشمه علی دامغان را مردمان آن جا وقف امام زمان (عج) کرده اند و این صحبت ها باعث شده که بر زیبایی آن جا ارزشی افزوده شود و فضایی مذهبی و معنوی هم بر خود بگیرد.

نابودی مناطق گردشگری

شاید بتوان گفت که غمگین ترین قسمت این گزارش را این قسمتش یعنی نابود شدن این منطقه بسیار زیبا و گردشگری نمونه است.غم انگیز است که بعد از این همه تعریف در رابطه با زیبایی هایش و آرامش و طبیعتش و احساس معنوی که در آن جا به انسان دست می دهد بگویم که متاسفانه و یا بهتر است بگویم بسیار بسیار متاسفانه این بنای بسیار زیبا و شگفت انگیز و قدمت دار و تاریخی در حال حاضر دارد رو به نابودی میرود بنایی که شاید خیلی ها در آن جا خاطره کاشته اند و هر سری که به آن جا می روند درخت خاطراتشان را آب می دهند.دلیل نابودی این بنایی که به عنوان منطقه گردشگری نمونه انتخاب شده است بی توجهی مسئولین به این مکان و علاقه گردشگران به چشمه علی دامغان آب علی و یا همان الی بلاغ است.واقعا حیف است که این بنای بسیار زیبا رو به نیستی برود.شاید شما هم واقعا تعجب کنید ولی متاسفانه باید گفت که از آب استخر این مکان قدمت دار و شگفت انگیز برای شنا و بازی کودکان و شستن لباس های مسافران استفاده می کنند.ما باید این را درک کنیم که سرمایه های ملی در کشور واقعا جزو دارایی های هر کشوری محسوب میشود ولی نمی دانم چرا برای بعضی ها واقعا این مسئله مسئله غریبی است چرا که در این مکان تابلوهایی نصب شده است برای وارد نشدن به این محوطه تاریخی و دست نزدن به بناها و شلوغ کاری در آن جا و شنا نکردن در آب این چشمه علی دامغان اما هنوز هم که هنوز هست افرادی به آن جا می روند که علاوه بر این که در آن محل شنا می کنند و وارد بنا می شوند تازه از آن جا و زیبای هایش استفاده می کنند برای چادر زدن در آن جا با اینکه ممنوع است و اطلاع رسانی شده و تابلو هایی در آن جا نصب شده و همینطور در آن جا آتش روشن می کنند تا چای و غذاهایشان را آتشی در آن جا درست کنند و میل بنمایند!!!!واقعا کار درستی نیست تخریب کردن سرمایه های ملی کشورمان با دست های خودمان و باید بدانیم که بعد ها پشیمانی این کار ها را خواهیم کشید زیرا که مکان های دیگری برای خوش گذراندن و چادر زدن و آتش روشن کردن وجود دارد مکان هایی که فکر می کنم حداقل بهتر از سرمایه های ملی و مکان های با قدمت بادشد!!!باشد که روزی برسد قدر بدانیم داشته هایی را که تاریخ کشورمان را به رخ می کشند.و همینطور باشد روزی که مسئولین از اراده و همت خود برای بهتر نگه داشتن و باز سازی این مکان ها استفاده کنند.