عبادات امام سجاد علیه السلام‏

به امام سجّاد علیه السّلام «ذو الثّفنات» (صاحب پینه هاى زانو) مى گفتند، زیرا «ثفنات» جمع «ثفنه» به معنى زانو است، و سجده هاى طولانى امام سجّاد علیه السّلام روى زانوانش اثر عمیق کرده بود.

زهرى [دانشمند معروف عصر آن حضرت ] مى گوید: «در میان بنى هاشم، شخصى را برتر از امام سجّاد علیه السّلام ندیدم». امام باقر علیه السّلام فرمود:
«پدرم امام سجّاد علیه السّلام در یک روز، هزار رکعت نماز مى خواند»
روایت شده: آن حضرت، داراى پانصد درخت خرما بود، در کنار هر درختى، دو رکعت نماز مى خواند، [و بر اثر اندام لاغرى که داشت ] باد آن حضرت را مانند خوشه گندم حرکت مى داد، و هرگاه وضو مى گرفت، رنگش زرد مى شد. خانواده اش به او مى گفتند: «این چه حالى است که هنگام وضو بر تو عارض مى شود؟».
در پاسخ مى فرمود:
أ تدرون بین یدى من ارید ان اقوم
 «آیا مى دانید که در پیشگاه چه کسى مى خواهم بایستم؟!»
ابن عایشه مى گوید: هنگامى که امام سجّاد علیه السّلام از دنیا رفت، مردم مدینه مى گفتند: «از وقتى که على بن الحسین علیه السّلام از دنیا رفته، صدقه پنهانى از میان رفته است» هنگامى که آن بزرگوار از دنیا رفت و بدنش را براى غسل، برهنه نمودند، پینه ها و خراشهائى را در پشتش مشاهده نمودند، گفته شد این خراشها نشانه چیست؟ جواب دادند: این خراشها، نشانه آن است که آن حضرت شبها انبانهاى پر از آرد را به دوش مى کشید و پنهانى آن را به خانه هاى مستمندان مدینه مى برده است، و مى فرمود:
انّ صدقة السّرّ تطفى غضب الرّبّ
«همانا انفاق پنهانى، خشم خدا را خاموش مى کند».
علىّ بن ابراهیم از پدرش نقل مى کند که گفت: «امام سجّاد علیه السّلام پیاده از مدینه به مکّه براى انجام حجّ رفت، و این پیاده روى بیست شبانه روز به طول انجامید». زرارة بن اعین [فقیه و دانشمند بزرگ از شاگردان امام صادق علیه السلام ] مى گوید: شنیده شد در مدینه پرسنده اى در نیمه هاى شب مى گفت:
این الزّاهدون فى الدّنیا، الرّاغبون فى الآخرة
 «کجایند پارسایان دنیا، مشتاقان آخرت؟».
هاتفى از جانب قبرستان بقیع، که صدایش شنیده مى شد، ولى خودش دیده نمى شد، جواب داد: ذاک علىّ بن علیه السّلام «این پارسا، امام سجّاد علیه السّلام است.». در کتاب تذکره سبط بن جوزى، ازعایشه نقل شده که گفت: «على بن الحسین علیه السّلام را دیدم، پیشانى بر سنگ نهاده و به سجده افتاده، و در سجده مى گوید:
عبیدک بفنائک، مسکینک بفنائک، فقیرک بفنائک
«بنده کوچک تو در آستانه تو است، بیچاره درگاه تو، در آستانه تو است، فقیر درگاهت در آستانه تو است».
و من هرگاه در هنگام اندوه و سختى، این دعا را خواندم، خداوند غم و اندوه مرا برطرف نمود.طاووس یمانى مى گوید: شبى در گوشه مسجد الحرام (کنار کعبه) بودم، ناگاه امام سجّاد علیه السّلام وارد شد و مشغول عبادت گردید، من با خود گفتم این شخص، مرد صالحى از خاندان نبوّت است، باید دعایش را بشنوم، شنیدم مى گفت:
عبدک بفنائک، مسکینک بفنائک، فقیرک بفنائک
«بنده تو در آستانه تو است، مسکین تو در پیشگاه تو است، فقیر درگاهت در آستانه تو است».
هیچ گاه این دعا را در سختى ها نخواندم، مگر اینکه اندوهم برطرف شد.

منبع: نگاهى بر زندگى چهارده معصوم علیهم السلام، شیخ عباس قمی , ص: 155