معرفی شهر بندرعباس ؛ دانستنی های قبل از سفر

بندرعباس، شهری که گرمای خورشیدش بر چهره ی اهالی نقش بسته و آنان را خونگرم و مهربان کرده است.

نام شهرهای جنوبی ایران که می آید ناخودآگاه لبخندی از سر مهر بر لبان ایرانیان جاری می شود. لبخندی که یادآور آرامش آبی نیلگون خلیج فارس و دریای عمان و تلالو خورشیدی بی مثال است.

در ایرانگردی ها، اغلب یکی از شهرهای جنوبی ایران مقصد سفر گردشگران است؛ بندرعباس شهری مهمانپذیر و دیدنی در جنوب سرزمین پهناور ایران، انتخابی مناسب برای یک سفر به یادماندنی می باشد.

کارناوال امروز قصد معرفی این دیار نام آشنا را دارد تا با موقعیت، اقلیم، مردمان و… آن آشنا شویم.

سفر به جنوب که آغاز می شود از همان ابتدای راه نوای موسیقی بندری و گفتگوهای بندری در دل و جان مسافر تداعی می شود. 

با کارناوال همراه شوید.

اطلاعاتی درباره بندرعباس

جمعیت : از آنجا که بندر عباس، از موقعیت تجاری خوبی برخوردار بوده، افراد از شهرها و روستاهای دیگر برای تجارت به این منطقه مهاجرت می کردند به همین دلیل جمعیت بندرعباس را ترکیبی از قومیت های مختلف چون بندری ها، لاری‌ها، جهرمی‌ها، لامردی‌ها، بلوچ‌ها، عرب‌ها، لرها، اِوَزی‌ها، سواحلی ها( گروهی از سیاه‌پوستان آفریقایی) تشکیل می داده و امروز نیز در این بندر ترک ها، فارس ها، کردها، شمالی ها اقامت دارند و جزو جمعیت بندرعباس محسوب می شوند.
تعداد مهاجرین در فصل های مختلف سال متغیر است به همین سبب آمار دقیقی از جمعیت بندرعباس وجود ندارد به استناد سرشماری سال 1390شهربندرعباس435٬751 نفر جمعیت دارد.

زبان ؛ گویش : اغلب بومیان بندرعباس به گویش بندری ( یکی از گویش های زبان فارسی ) با هم صحبت می کنند اما روابط تجاری و بازرگانی با سایر کشورهای خارجی سبب شده تا برخی از لغات مصطلح در این گویش برگرفته از زبان های دیگر باشد.
به طور مثال: کلمه تُماتهبه معنی گوجه فرنگی از زبان انگلیسی، جوتی به معنای کفش از زبان هندی اردو، -پَچ به معنی وصله پینه یاتکه از انگلیسی میانه وارد گویش اهالی بندرعباس شده است.

دین و مذهب: اهالی بندرعباس اغلب مسلمان هستند. مسلمانان شیعی و سنی هر دو در این شهر زندگی می کنند؛ اما سنی ها اغلب محله های سورو، اوزی ها و شغو را برای زندگی برگزیده اند.

اقتصاد : بندر عباس در حال حاضر بزرگترین بندر ایران است و عمده فعالیت مردم آن ماهیگیری و کشاورزی و تجارت می باشد.
بندرعباس به خاطر موقعیت مناسب جغرافیایی بندر شهید رجایی و بندر شهید باهنر به منطقه ویژه اقتصادی معادن، فلزات، کشتی سازی و صادرات و واردات کالا تبدیل شده است.
در زمینه کشاورزی، اهالی بندرعباس به کشت خرما، تنباکو، انبه، نارنگی و مرکبات همت می گمارند.
از دیگر تولیدات مردم بندر عباس می توان به ارده، مسقطی، تولیدلت نفتی و صنعتی، شیلات و مروارید اشاره کرد.

تقسیمات کشوری :بندرعباس مرکز استان هرمزگان و یکی از مهمترین مراکز استراتژیکی و تجاری ایران در کنار آب های نیلگون خلیج فارس و دریای عمان است. بخش بزرگی از مبادلات کالاهای تجاری بین ایران و کشورهای خارجی از طریق بارانداز شهید رجایی بندرعباس انجام می شود.

اطلاعات گردشگری بندر عباس

آداب و رسوم: اهالی بندر عباس بسیار خونگرم  و مهربانند. در کوچه پس کوچه های قدیمی این شهر حتما مردان را با لباس های عربی و زنان و دختران را با “برگه” ( نقاب) بر صورت خواهید دید. مانند دیگر مردم مسلمان ایران زمین، اعیاد مذهبی بسیار باشکوه برگزار می شود و زیارت اهل قبور، آشتی دادن میان اقوام و… از کارهای پسندیده آن ها در این روزها می باشد. بندرعباسی ها به ازدواج جوانان بسیار بها می دهند و تا سه شب عروسی را خانواده داماد بر عهده می گیرند.حنابندان یکی از رسوم مهم عروسی در بندرعباس است. اگر سفری به این منطقه داشته باشید حتما بانوانی را در حال طراحی بر روی دست گردشگران خواهید دید که با مهارتی خاص نقوش ظریفی را اجرا می کنند.

بندرعباسی ها در گذشته با خانواده و اقوام و دوستان به باغات بیرون شهر می رفتند و یک روز را در طبیعت سپری می کردند و به آن “روز دمو” می گفتند. یکی از آداب جالب اهالی این شهر مراسم “زار” است که با نوع موسیقی محلی خاص برای بیرون راندن مریضی از تن بیمار تلاش می کنند.

مراسم “زنبیل گردانی” برای فرزندی انجام می شود که تا دو سالگی موفق به راه رفتن نشده به همین خاطر بچه را در زنبیلی از  پوشال درخت خرما گذارده و با بچه های دوستان و محل اورا در محل میگردانند. قربانی برای ریزش باران، قبله دعا (دعای طلب باران) نیز از دیگر آداب و رسوم این منطقه می باشد.

عادات غذایی: در این خطه عادات غذایی بسیار شبیه عادات غذایی مردم هند است. غذاهایی با عطر و طعم بسیار که با فلفل و ادویه های مختلف طعم دار شده اند. انواع خوراک با ماهی نیز در وعده های غذایی مردم جنوب کشور به خصوص بندرعباس دیده می شود.

 سوغات: خرما، مرکبات، ماهی و میگو و صنایع دستی مانند گلابتون دوزی، حصیربافی، پارچه سوزن دوزی شده و صنایع دریایی.

اقامت : در سفر به بندرعباس می توانید در هتل ها، سوییت های مهمانپذیر، مسافرخانه ها، خانه هایی اقامت کنید و همچنین در قسمت هایی از شهر و یا طبیعت امکان چادر زدن برای مسافران وجود دارد.

دانستنی هایی درباره بندر عباس

* بزرگترین بندر ایران

*دارای موقعیت استراتژیک قابل توجه

* بالا بودن هزینه های زندگی در بندرعباس نسبت به دیگر بنادر

* ارتباطات وسیع فرامرزی به سبب تردد بازرگانان و مسافرین

آب وهوا 

بندرعباس از شهرهای گرم و مرطوب ایران می باشد که فصل تابستانی گرم و طولانی (در حدود 9ماه ) دارد. گرمترین درجه حرارات این شهر حدود 44 درجه سانتی گراد و سردترین روزهای آن به 4 درجه سانی گراد می رسد.

بهار: گرما و رطوب هوا در بهار نسبت به تابستان کمتر اما نسبت به نقاط دیگر کشور گرم می باشد.

تابستان: دارای هوای بسیار گرم و شرجی است.

پاییز: در این فصل سال هوای مناطق جنوبی کشور نسبت به سایر نقاط گرمتر است و روزهای پایانی پاییز سفر گردشگران به این نقطه آغاز می شود.

زمستان: هوای بندر عباس در زمستان معتدل و مناسب برای گردشگران است.

حمل و نقل

از طریق هوایی یا زمینی و دریایی می توان به این بندر سفر کرد. انتخاب نوع وسیله ی حمل و نقل بستگی به شهر و محل زندگی و البته هزینه مورد نظر شما می باشد. در ادامه به بررسی حمل و نقل این بندر می پردازیم.

فرودگاه: 

 بندرعباس از جمله شهرهایی است که دارای فرودگاه بین المللی و عضو IATA است. از این شهر به کشورهای حوزه ی خلیج فارس و پاکستان و هند پرواز صورت می گیرد. پروازهای داخلی بندعباس به هران، کیش، ابو موسی، چابهار، اصفهان، یزد، شیراز، رشت، مشهد، اهواز، کرمانشاه، ساری، تبریز و خارک می باشد. در حدود 21 پرواز در روز و حدود 150 پرواز در هفته در این فرودگاه انجام می شود.  

آدرس: بندر عباس، بلوار امام خمینی، فرودگاه بین المللی بندرعباس ( فاصله فرودگاه تا شهر بندرعباس حدود 5/8کیلومتر می باشد.)
تلفن : 2325001 0584

حمل و نقل جاده ای: در بندرعباس یک پایانه مسافربری در محله نخل ناخدا وجود دارد که به شهرهای شیراز، جهرم، اصفهان، مشهد، شهرکرد، قم، کرمان، رشت، تهران، زاهدان، بوشهر، اهواز و آبادان اتوبوس دارد.

آدرس: بندرعباس. میدان نخل ناخدا.

حمل و نقل دریایی :

از بندرعباس از طریق کشتی های مسافربری به کیش، قشم، لاوان، لنگه،عسلویه، بوشهر و کشورهای امارات متحده ی عربی و کویت میتوان سفر کرد.

راه آهن: 

قطار به عنوان ایمن ترین راه حمل و نقل مسافر بسیار مورد استقبال مسافرین قرار می گیرد. راه آهن استان هرمزگان در شهر بندرعباس  روزانه دو قطار مسافربری به تهران دارد که مسافرین در شهرهای بین بندرعباس و تهران (محمدیه، کاشان، بادرود، زواره، نایین، اردکان، میبد، یزد، بافق، احمدآباد، سیرجان، تزرج، فین ) می توانند از این قطارها استفاده کنند. از این ایستگاه یک قطار به مقصد اصفهان و دیگری به مقصد مشهد نیز مسافرین را جابه جا می کنند.

از بندرعباس قطاری به نام غزال 4 روز درهفته به مقصد تهران و بالعکس حرکت می کنند.

آدرس: بندرعباس، اداره کل راه آهن هرمزگان.  

تلفن : 07632172405

حمل و نقل درون شهری:

حمل و نقل درون شهری در بندرعباس توسط تاکسی و اتوبوس صورت می گیرد.

شماره تماس های ضروری

در ادامه شماره های تماس های ضروری بندرعباس آورده می شود. کد بندرعباس 076 است.

اطلاعات پرواز	665827-8
اطلاعات راه آهن	23004-5
اطلاعات نیروی انتظامی	323003
هلال احمر	661551
هواشناسی	665836
فرودگاه	2325001 0584
راه آهن	32172405

تاریخچه بندرعباس

بندرعباس مرکز استان هرمزگان و از شهرهای مهم در طول تاریخ پر فراز و نشیب ایران بوده است. همجواری این شهر با خلیج فارس همیشه در مسیر رفت و آمد تجار و بازرگانان بوده و موجب شهرت آن در طول تاریخ شده است.

در دوره هخامنشی، داریوش بزرگ (521- 486 پ.م) به یکی از فرماندهان خود دستور داد تا از بندرعباس با یک کشتی به سمت اقیانوس هند و دریای سرخ برود تا آن را فتح کند.

در اواخر دوره هخامنشی و حمله اسکندر، این منطقه در مسیر بندرعباس و میناب امروزی قرار داشت و به هُرمیرزاد ( Hormirzad ) معروف بود.

در قرن شانزدهم میلادی پرتغالی ها بندرعباس را برای بارگیری اجناس خود برگزیده و موقعیت جغرافیایی این بندر، رفت و آمد کشتی های تجاری به بندرعباس آسانتر از جزیره هرمز بود و همین امر آن را از شهری کوچک و دور افتاده به مهمترین بندر تجاری ایران تبدیل کرد.

در عصر صفویه، افشاریه، زندیه و قاجاریه این بندر نام عباسی داشته و در قرن هفدهم و هجدهم  در مسیر ارتباطی شرق و غرب بود.

بندرعباس تا اواسط قرن گذشته شهری کوچک بود که حصاری بزرگ با چند برج دیدبانی و پنج دروازه داشته است.

تصویری از بندرعباس سال مربوط به سال 1296

پیشینه نام بندرعباس

از گذشته های دور بندرعباس به خاطر موقعیت قرارگیری آن در کنار خلیج فارس و تنگه هرمز برای تاجران و بازرگانان بسیار مهم و مورد توجه بوده است. همچنین این شهر رابطی بین ایران و تمدن های هند و چین و ساحل مدیترانه و دریای سرخ بوده و به همین سبب نام های متفاوتی را در وران های مختلف داشته است.

بندرعباس امروزی از زمان صفویان این نام را به خود گرفت. پیش از با نام های متفاوتی چون بندر گمبرون، سورو، کامبارائو یا کاماراو، سالمونت و جرون خوانده می شده است.

نام دیگر “بندر کامارااو” یا “کامبارائو” را به دلیل وجود تعداد زیاد خرچنگ در ساحل بندرعباس به آن داده بودند.

” گُمبُرون ”  “سورو”  لفظی ایرانی بوده که اولی به معنی کج راه رونده (خرچنگ) که پرتغالی ها آن را به معنی گمرک و شهرگمرکی دریافته اند؛ و گمبرون یا خامه ورون (جایی که پارچه و تور و ریسمان دارد) بوده که هنوز آثارش در نام بندر خمیر باقی مانده است.  “سورو” نیز به معنای ساری پارچه ای هندی است.

“سالمونت” نامی ست که یونانیان به بندر عباس می گفتند که اسکندر و نیروی دریاییش در لشکرکشی های خود از آن عبور کردند؛ و یا به معنای جایی که پارچه ساری یا ساره یا سالمو تولید می کردند.

” ثیاب ” نیز نام شهر  سورو یا سالمونت باستان بوده که در زبان عرب معنای جامه ها و لباس را می دهد

یکی از دیگر نام های مصطلح جزیره هرمز در سال 954 ه.ق “بندرجرون” بوده، جر به فارسی به شکاف زمین یا نهر کوچک گفته می شود و “جر رون یا جر ران” ممکن است به معنی تکه ی زمین جدا شده یعنی جزیره باشد اما در این نام در هیچ جای دیگر دیده نشده و به همین خاطر این احتمال نمی تواند درست باشد. اما جرون به معنی بندر (بُن در یا بُن دریا)  اطلاق می شده که پس از تغییر مرکز تجاری و بازرگانی از میناب ( هرمزکهن ) به این جزیره و تاسیس شهر هرمز ام هرمز بر جرون به سبب پیشینه ی تاریخی اش غلبه کرده و این نام به بندرگاهی در شهر سورو نهاده شد وبا رونق جزیره هرمز، بند جرون به بندری برای بارگیری و تخلیه کالاهای تجاری شد و رشد چشمگیری را در پی داشت.

در زمان شاه عباس صفوی در سال 1032ه. ق ؛ 1615 م هنگامی که سپاه ایران به سرداری امام قلی خان بیگلربیگی فارس، توانست بر پرتغالی ها چیره شود و قلعه ی گامبرون یا پرتغالی ها را آزاد کند، نام عباس را بر بند گمرون نهادند و از آن پس آن بندر به بندر عباس معروف شد.

موقعیت جغرافیایی بندرعباس

بندرعباس به عنوان مرکز استان هرمزگان در جنوب این استان واقع شده و از شمال به کوه ها و ارتفاعات و از جنوب به دریا ختم می شود؛ به همبن دلیل شهر داری شیب شمالی به جنوبی می باشد.

شهر بندرعباس از سه منطقه : منطقه یک (منطقه شرقی)، منطقه دو (منطقه مرکزی)، منطقه سه (منطقه غربی) تشکیل شده است.

مهمترین کوه های بندرعباس عبارتند از:

” کوه گِنو” با ارتفاع 2347 متر معروفترین کوه بندرعباس،

پشت کوه ( ارتفاع 2645 متر)

کوه ذُرتو (ارتفاع 1882 متر) 

 کوه هُماک یا فارغان با ارتفاع 3267 متر بلندترین کوه بندرعباس

 رودهای این شهر اغلب کم آب یا فصلی هستند و همجواری با دریا و عبور رودخانه های بندرعباس از مسیر کانون های نمک، آب این شهر شور است.

نزدیکترین شهر به بندر عباس قشم می باشد و فاصله این بندر تا پایتخت ایران (تهران) 1333 کیلومتر می باشد.

موقعیت جغرافیایی بندرعباس روی نقشه

سخن آخر

در این مطلب سعی شده تا بندرعباس را به طور خلاصه و جامع برای همراهان کارناوال معرفی کنیم؛ بدیهی است که بخش بسیاری از تاریخ و فرهنگ و آداب و رسوم این خطه در این بخش ذکر نشده باشد.

تجربیات خود را از بندرعباس، بندر مهم تجاری ایران زمین با دوستان خود در کارناوال به اشتراک بگذارید.