یکی از عضو‌های حیاتی بدن انسان کبد است که وظیفه مسمومیت‌زدایی از متابولیت‌ها، ساخت پروتئین و تولید آنزیم‌های مورد نیاز برای هضم غذا، مقاومت در برابر عفونت‌ها و همچنین ذخیره آهن دارد. این عضو از بدن انسان که در سمت راست و بالای شکم قرار دارد، در تنظیم سطح قند خون و میزان ترشح انسولین نقش بسزایی دارد. متاسفانه افراد دچار مشکلات کبدی، در صورت از کار افتادن کبد، به جز عمل پیوند این عضو، روشی برای بهبود عملکرد کبد خود ندارند. یکی از این مشکلات، کبد چرب است. در ادامه به دلایل بروز کبد چرب و راه حل‌های آن خواهیم پرداخت.
کبد چرب یا استئاتوزیس کبدی، اصطلاحی است که میزان چربی موجود در کبد را توصیف می‌کند. البته وجود مقداری چربی در کبد کاملا طبیعی است. اما چربی بیش از حد می‌تواند مشکلاتی برای سلامتی ایجاد کند.
علائم کبد چرب چیست؟
این بیماری عموما، هیچ نشانه‌ای ندارد. اما از علائم آن، این است که فرد احساس خستگی و درد از ناحیه شکم می‌کند. علاوه بر آن کبد ملتهب می‌شود که با انجام معاینات پزشکی قابل تشخیص است. التهابات کبدی، ممکن است در فرد احساس بی‌اشتهایی، درد شکمی، ضعف و گیجی کند.
چه عواملی باعث ایجاد کبد چرب می‌شوند؟
شایع‌ترین علت این مشکل، اعتیاد به الکل و افراط در مصرف نوشیدنی‌های الکلی است. در بسیاری موارد، پزشکان علت به وجود آمدن کبد چرب را در افراد غیرالکلی متوجه نمی‌شوند.
این بیماری در واقع زمانی رخ می‌دهد که بدن، قادر به سوزاندن چربی‌ها نیست. بنابراین چربی‌های اضافه در کبد ذخیره شده و کبد، چرب می‌شود. کبد چرب یک وضعیت بازگشت‌پذیر است که با تغییر رفتار و سبک زندگی قابل حل است. این بیماری اغلب هیچ نشانه‌ای ندارد و عموما آسیب دائمی‌ای بر جای نمی‌گذارد. به غیر از الکل عوامل دیگری هم باعث چرب شدن کبد می‌شوند:
- چاقی
- سطح بالای چربی خون، به خصوص تری گلیسیرید بالا
- دیابت
- وراثت ژنتیکی
- سوء تغذیه
- بارداری
- کاهش وزن سریع
- عوارض جانبی برخی داروهای خاص مانند «آسپرین»، «استروئید»، «تاموکسیفن» و «تتراسایکلین»
انواع کبد چرب
کبد چرب غیرالکلی
این نوع کبد چرب، که به آن NAFL می‌گویند، کبد در تجزیه کردن چربی‌ها دچار مشکل شده و منجر به تجمع چربی در بافت کبد می‌شود. NAFL هنگامی تشخیص داده می‌شود که بیش از 10 درصد کبد را چربی فرا گرفته است.
کبد چرب الکلی
اولین مرحله از بیماری‌های کبدی ناشی از مصرف الکل، کبد چرب الکلی است. در اثر مصرف نوشیدنی‌های غیرالکلی، کبد آسیب دیده و قادر به تجزیه کردن چربی‌ها نیست. ترک الکل ممکن است باعث از بین رفتن کبد چرب شود.
ستئاتوهپاتیت غیرالکلی
هنگامی که چربی به اندازه کافی انباشته شود، باعث متورم شدن کبد خواهد شد. اگر علت اصلی آن الکل نباشد، به آن استئاتوهپاتیت غیرالکلی (NASH) می‌گویند. این بیماری عملکرد کبد را مختل می‌کند.
تشخیص کبد چرب چگونه است؟
- سونوگرافی
- نمونه برداری از کبد
- تست آزمایش خون
- معاینه فیزیکی
راه‌های درمان کبد چرب
برای درمان این مشکل معمولا هیچ دارو یا عمل جراحی خاصی وجود ندارد. اما پزشک‌تان توصیه‌هایی به شما ارائه خواهد داد، از جمله:
- ترک کردن نوشیدنی‌های الکلی
- کنترل کلسترول
- کاهش وزن
- کنترل قند خون
- اگر به دلیلی بالا بودن وزن و عادات غذایی ناسالم دچار کبد چرب شده‌اید، پزشک‌تان توصیه می‌کند که فعالیت بدنی‌تان را افزایش دهید و بعضی از غذاها را از رژیم غذایی‌تان حذف کنید.
- بنابراین از مصرف غذاهای چرب، فست فودها و سرخ کردنی‌ها پرهیز کنید.
- شیرینی‌جات کم‌تر بخورید.
- هله هوله‌هایی مثل چیپس و پفک و کیک‌های صنعتی را کنار بگذارید.
- قبل از میل غذا مصرف هر گونه مایعات حتی آب توصیه نمی‌شود. بهترین زمان نوشیدن هر نوع مایعات حتی آب نیم ساعت قبل از غذا یا یک ساعت بعد از میل غذا است.
- عدم نوشیدن آب یخ مخصوصا آبی که درون آن یخ است.
- در مصرف مکمل‌ها احتیاط کنید؛ چرا که مثلا مصرف بی‌رویه و بی قاعده ویتامین A می‌تواند یک عامل محرک برای ابتلا به بیماری کبد چرب باشد که در نهایت فرد را با خطر رسوب چربی در بافت های کبد و اختلال در عملکرد این عضو رو به رو می‌کند.
