خبر کوتاه بود و جانسوز، در تمامی سایت‌ها و کانال‌های تلگرامی فروش بازی‌های اورجینال کنسولی، نوشته شده بود: برای استعلام قیمت تماس بگیرید. این جمله از همان روزهای اول نوسانات بازار دلار تقریبا سردر تمامی فروشگاه‌های اینترنتی زده شده بود و وقتی هم سراغ فروشگاه‌ها را برای خرید بازی می‌گرفتید، معمولا با جمله فروش نداریم روبرو می‌شدید. این وضع ادامه داشت تا به امروز که بازی‌ها حدودا نرخ ثابتی پیدا کرده و هر عنوان جدیدی که عرضه می‌شود بین 700 تا 800 هزار تومان ارزش گذاری می‌شود، من شخصا کنسول پلی استیشن 4 خودم را یک میلیون تومان خریده بودم.
هنوز سه ماه از گزارش بازی های نیم میلیون تومانی در دیجیاتو نگذشته که با یک بازار کاملا متفاوت در حوزه بازی های ویدئویی روبرو شدیم. جامعه گیمرها بار دیگر در ایران با بحران ارز و دلار روبرو شد و قیمت کنسول‌ها، قطعات کامپیوتری سیستم‌های گیمینگ و لپتاپ‌های مخصوص این کار و از همه مهم‌تر، نرخ بازی‌های اورجینال به طرز عجیبی بالا رفت. پیش از این فرهنگ خرید بازی‌های اورجینال تا حد زیادی به مردم رسوخ کرده بود و با اینکه به قول «عماد»، یک گیمر 22 ساله، هیچ وقت دلار در نیاوردیم که دلار بخریم، ولی می‌شد با رقم‌های فروردین ماه سر کرد. او به دیجیاتو می‌گوید:
«تا همین شش ماه گذشته قیمتها نسبتا معقول بود و بازی‌های جدید رقمی معاد 200 هزار تومان داشت که با اندکی صبر و یا خرید موارد دست دوم، می‌شد یک عنوان را 150 هزار تومان هم خریداری کرد. اما نرخ دلار ناگهان بالا رفت و قیمت همه چیز از جمله گیم که رابطه بسیار مستقیمی با نرخ ارز دارد شدیدا اوج گرفت. قیمتها رسما تا 4 5 برابر بالا رفته ولی درآمد هیچکس از جمله گیمرها 4 برابر نشد.»
«سجاد» که سن و سال کمتری نسبت به عماد دارد، نکته‌ای را گوشزد می‌کند که در نوع خود جالب است. او باور دارد که عمده گیمرها در سنین نوجوانی به سر می‌برند و درآمد خاصی ندارند و با جمع کردن پول تو جیبی‌ها و موارد دیگر می‌توانستند به بازی خریدن دست بزنند. اما حالا با اوضاع فعلی نه هیچ والدینی حاضر است نزدیک به یک میلیون تومان پول یک بازی بدهد و نه نوجوانان درآمدهای اینچنین نجومی دارند. پدر سجاد به من می‌گوید:
«فرهنگ خرید بازی کپی با کنسول‌های نسل قبلی در ایران جا افتاده بود و برخی از اقوام ما حتی حاضر شدند که کنسول‌های کپیخور از ایران بخرند و با صدها بازی آن را از کشور خارج کنند تا خرج و مخارج بازی‌های فرزاندانشان گریبانگیر آنها نشود. عده‌ای اما که فرهنگ درست غربی‌ها مبنی بر حمایت از محصولات اورجینال را بیشتر حس کرده بودند، از این کار سرباز می‌زدند. والدین جوان‌تر ایرانی اما از همان نسلی است که قبح خرید محصولات کپی برایشان ریخته شده بود و اینکه یک دیسک را اورجینال بخرند، هضمشان برایشان سخت است. والدین سن و سال دارتر هم که کلا با مقوله گیم آشنایی آنچنانی ندارند و این همه هزینه کردن را بیهوده می‌دانند.»
او اما تاکید می‌کند که نسل جدید با فرهنگ خرید عناوین اورجینال راه آمده و آن را برای خود نهادینه کرده، اما قیمت‌های فعلی گاهی به مصاف این باورها می‌رود و آنها را در هم می‌شکند. نظر این پدر گیمر کمابیش با «سعید» که یک گیم‌نت تازه تاسیس در اکباتان را افتتاح کرده یکی است. سعید راه اندازی گیم نت در اوضاع فعلی را چندان منطقی نمی‌داند:
«برای کسی که تازه قصد تاسیس یک گیم نت را داشته باشد، با یک نگاه به هزینه‌های راه‌اندازی احتمالا پشیمانی به همراهش خواهد آمد. خرید کنسول‌های چندین میلیون تومانی و بازی‌های نیم میلیون تومانی که باید به تعداد خریده شوند و کلی لوازم دیگر، سرمایه زیادی می‌خواهد که دیگر مثل قبل توجیه اقتصادی چندانی برایش وجود ندارد. گرچه با گران شدن بازی‌ها، شاید عده‌ای ترجیح بدهند که به جای خریدن آنها به گیم‌نت آمده و آنها را بازی کنند ولی این مساله برای مغازه‌دار مثل گذشته صرف ندارد چرا که باید بازی‌های جدید را با قیمتی نجومی تهیه کند تا بعد از ماه‌ها بازی کردن مشتریان، تازه پول اولیه خرید بازی در بیاید.»
سعید به مقوله کرایه دادن بازی‌ها نیز اشاره می‌کند که در سال‌های اخیر در ایران پا گرفته بود و به یک روش معمول به منظور تجربه بازی برای گیمرها شده بود، ولی او اعتقاد دارد که این مساله هم در اوضاع کنونی توجیه پذیر نیست: «بسیاری از همکاران ما در مقوله کرایه به مشکل برخورده‌اند و بازی‌هایی که با کارت شناسایی و... کرایه داده‌اند به یغما رفته است. ضمن اینکه امروزه یک بازی هشتصد هزارتومانی باید دست کم سه ماه به کرایه برود تا قیمت خودش در بیاید و به چرخ سوددهی برسد.»
«پویا» از مشتریان گیم‌نت سعید است و در آستانه 20 سالگی قرار دارد. او از رواج بازی‌های هکی در بین گیمرها می‌گوید و باور دارد که بسیاری از افرادی که تا به امروز به سراغ چنین روش‌هایی نرفته بودند، ناچارا به سمت این ترفندها آمده‌اند تا از هزینه‌های گیمر بودنشان بکاهند:
«روش‌های هک اکانت در کنسول پلی استیشن 4 به کار می‌آید و دستگاه نینتندو سوییچ هم اخیرا با روش‌هایی به صورت سخت افزاری هک شده است. روی پی سی هم که بازی‌ها معمولا بعد از مدتی قفلشان می‌شکند و ایکس باکس وان هم که مدتیست به طرق مختلف می‌توان با هارد اکسترنال بازی‌هایش را اجرا کرد. این روش‌ها را هر کسی که طالبش بوده بهتر از من و شما می‌داند ولی به جد می‌گویم که گرویدن به آنها بسیار بیشتر شده است.»
عماد با تایید حرف‌های مشتری‌اش می‌گوید که او و بسیاری از همکارانش شروع به یادگیری فنون این کارها کرده‌اند و با اینکه از غیرقانونی بودن آنها و عواقب ناگوارش اطلاع دارد، ولی تاکید می‌کند که جیب‌های خالی گیمرها را باید به روشی پر کرد.
روشی که عماد از آن دم می‌زند،غیر قانونیست ولی در بسیاری از نقاط توپخانه، مرکز فروش گیم ایران، به طور رسمی روی مغازه‌ها نگاشته شده و افراد زیادی مشغول به تبلیغ هک کردن هستند. برخی از آنها صادقانه از عواقب این کار می‌گویند و عده زیادی نیز با حرف‌های فریبکارانه قصد دارند تا مشتری را وارد چاله هک کردن کنسول بیندازند. «ناصر» یک ماهی است که وارد این وادی شده و می‌گوید که با توجه به نرخ فعلی، بهترین روش همین کار بوده است: «تا کجا می‌توانستم پیش بروم؟ زمانی که در طی یک تماس تلفنی قیمت بازی جدیدی را 700 هزار تومان یعنی معادل نصف حقوقم شنیدم، گوشی را قطع کردم و دست به کار شدم. دیگر نمی‌شد با این نرخ‌های فعلی خرید محصولات اصلی را ادامه دهم.»
در بین فروشگاه‌های این مرکز اما مغازه دارانی وجود دارند که از مشتریان خاص خودشان می‌گویند. هرچه سعی می‌کنم من را با یکی از آنها لینک کنند، فایده‌ای ندارد تا زمانی که یکی‌شان وارد مغازه می‌شود و همه عناوین جدید را طلب می‌کند. نامش را نمی‌گوید ولی از قشر مرفه جامعه است و معمولا ماهی نزدیک به 5 میلیون تومان هزینه گیم می‌کند: «نه اینکه قبول نداشته باشیم قیمتها بالا رفته ولی زندگی‌ام با گیم می‌چرخد و نمی‌توانم بیخیالش شوم.» با دستی پر مغازه را ترک می‌کند و فروشنده به من مساله ای را گوشزد می‌کند:
«مشتریانی دارم که فقط با پیک و فقط محصولات کالکتور ادیشن را خریداری می‌کنند. گیم متعلق به همه جامعه است و نمی‌توان گفت پولدارها حق بازی کردن و لذت بردن ندارند. خودم می‌دانم قیمت‌های نجومی برای بازی‌ها گریبانگیر گیمرها شده و کاسبی ما هم ضعیف‌تر شده ولی هنوز قشرهای خاصی هستند که بازی‌ها را بدون حرف پس و پیش از ما می‌خرند. بازار ما بیشتر به همین‌ها زنده است. زندگی طوری شده که ما کار می‌کنیم تا دیگران لذت ببرند.»
از او درباره سودهای اجناس کلکسیونی می‌پرسم و او سود خوبش را کتمان نمی‌کند ولی باور دارد که قبلا با خرده سودهای بیشتر، کاسبی بسیار بهتری داشته است و دخل این روزهایش عملا به نصف رسیده است.
بسیاری در پاساژهای این منطقه رفت و آمد می‌کنند و فقط با قیمت کردن بازی‌ها، آهی از حسرت می‌کشند. یک دختر و پسر جوان که گویی خواهر برادر هستند نظرم را جلب می‌کنند و متوجه می‌شوم که تازه کنسولی خریداری کرده‌اند ولی بازی خاصی برای آن ندارند. پسر که نامش «سهیل» است به من می‌گوید:
«البته وقتی قیمت جهانی کنسول چیزی حدود 350 دلار باشد و بازی‌ها هم 50 الی 60 دلار، طبیعیست که هفت الی هشت عدد بازی معادل قیمت کنسول بشود، اما در بازار فعلی ما کنسول را با قیمت 3.5 میلیون خریده‌ایم و با خرید 4 الی 5 بازی به همین رقم می‌رسیم. منطقی پشت این ماجرا نیست و نمی‌دانم چرا بازار به این سمت رفته است.»
سهیل باور دارد که بسیاری از وسایل و ادوات گیم با نرخ دلار خرید و فروش نمی‌شوند و همین نبودن نمایندگی و مبادی رسمی برای واردات بازی و کنسول، باعث شده که هر فروشنده به قیمت دلخواه خود جنسش را بدهد و با نگاه به مشتری‌اش، کالاها را ارزش گذاری کند. او از فروشندگانی می‌گوید که قیمت یک بازی را با اختلاف 70 هزارتومانی به خودش و خواهرش در عرض یک دقیقه گفته‌اند و این آشوب را عجیب می‌خواند. «ستاره» خواهر او به من می‌گوید:
«کنسول را هم بخریم با بازی‌های میلیونی آن چه کنیم؟ احتمال قریب به یقین عناوینی چون فیفا و رد دد در هنگام عرضه قیمتی معادل یک میلیون تومان خواهند داشت و عملا باید قید خریدشان را زد. لااقل بخش اعظم گیمرها قید خریدش را خواهند زد.»
همانطور که در قسمت سخت افزار هم بنا به گفته سازمان‌های دولتی همچون سازمان نصر، خرید و فروش اجناس دست دوم رونق گرفته، در بازار گیم هم همین اتفاق رخ داده ولی با این تفاوت که نرخ بازی‌های دست دوم هم روندی صعودی به خود گرفته و این مساله در برخی مواقع، مشکل آفرین شده است. «میلاد» که چندین بازی را در سامانه‌های فروش کالای دست دوم خرید و فروش کرده از توهمی می‌گوید که به برخی دست داده و باعث شده که بازار کالای دست دوم هم روندی غیر منطقی به خود بگیرد:
«عده‌ای با بالا رفتن قیمت دلار، تصور کردند که بازی‌های قدیمی‌شان حکم گنج را پیدا کرده‌اند و نرخ‌های عجیبی روی آنها نهاده‌اند که با عقل جور در نمی‌آید. به عنوان مثال کنسولی همچون PSP را که نه می‌توان یک کنسول عتیقه دانست و نه یک کنسول جدید، با قیمت‌هایی معادل 600 هزار تومان به فروش می‌رسانند که معلوم نیست این رقم‌ها را بر چه منطقی انتخاب می‌کنند. قاعدتا بازی‌های دست دوم نباید به این عارضه دچار می‌شدند اما در این وانفسای اقتصادی، همه چیز نرخ عجیبی به خود گرفته و از آنجایی که نهادی هم روی گیم نظارت ندارد و در اصل بسیاری از این موارد در کشور فی نفسه غیر قانونی هستند، بازاری کاملا سرخود با قیمت‌های دل به خواهی تشکیل داده شده است.»
او باور دارد که گیمرها در ایران کم کم به بازی‌های موبایلی رو می‌آورند و مشقت در برابر بازار گیم تا حدی امکان دارد و بعد از آن نمی‌توان در برابر قیمتها ایستادگی کرد:
«با شروع فصل پاییز و رسیدن به نزدیک کریسمس سال جدید، شاهد عرضه عناوین مختلفی از بازی‌ها در بازه زمانی کوتاهی خواهیم بود که پیش‌تر می‌شد با یک مدیریت، اکثر آنها را تهیه کرد ولی امروزه نهایتا باید یک عنوان را از بین عناوین متعدد گیم انتخاب کرد.»
بازار گیم و کنسول در کشور تا حد زیادی زیر سایه قاچاق و غیرقانونی بودن قرار گرفته و نظارت چندانی روی آن صورت نمی‌گیرد، این مساله البته آنچنان گیمرها را اذیت نمی‌کند و بسیاری از آنها ترجیح می‌دهند بتوانند به تمامی بازی‌ها دسترسی داشته باشند و با تیغ سانسور دولتی مواجه نشوند اما مساله‌ای که باعث شده این بی نظارتی حالا بیشتر خودش را نشان دهد، قیمت‌های دل به خواهی فروشندگان بوده؛ نرخ‌هایی که البته پیش‌تر هم به همین منوال وجود داشت ولی هم اکنون به دلیل نوسانات عجیب دلار، بازار مکاره ای را درست کردند که دقیقا هم نمی توان مقصر آن را پیدا کرد.
