حجت‌الاسلام محمدرضا جباران به خبرنگار مهر گفت: از کتاب‌های جدیدم می‌توانم به «اخلاق پژوهش» اشاره کنم که مراحل نهایی را برای انتشار در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی می‌گذراند. همچنین کتاب سه جلدی «اخلاق در قرآن» را برای انتشار دست مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران دارم. این کتاب به صورت درسنامه برای طلاب نوشته شده است.
وی افزود: در حال حاضر نیز مشغول نگارش کتابی هستم که عنوان آن را یا «فلسفه اخلاق خانواده» یا «درآمدی بر اخلاق خانواده» خواهم گذاشت. در این کتاب اصول و قواعدی بر اخلاق خانواده به مخاطبان ارائه می‌شود که می‌توان از دل آن یک اخلاق کاربردی را تدوین کرد.
جباران در ادامه به یک پرسش مهم در علم اخلاق اشاره کرد و گفت: پرسش‌ها و مسائل مهمی در موضوع علم اخلاق وجود دارد و مهم‌ترین آن این است که آیا اخلاق مقدم بر دین است یا زیر مجموعه دین؟ بسیاری از متفکران نیز سعی کردند در کتاب‌های خود به این مسائل با رویکردهای گوناگون بپردازند. در هر صورت چند حرف قطعی در این میان وجود دارد، نخست اینکه قطعا بخشی از اخلاق فرادینی است. شما هر دینی را که داشته باشید، برخی از اصول مشترک انسانی دارید.
این عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اضافه کرد: مطلب قطعی دوم این است که دین از جهات مختلفی اخلاق را یاری می‌کند. دین اجرای اخلاق را تضمین کرده و موضوعات اخلاقی را تدوین می‌کند. همچنین دین موجب ترقی و توسعه اخلاق می‌شود و جدا کردن این دو از همدیگر نه به نفع دین است و نه به نفع اخلاق. به عبارتی دین بدون اخلاق مفت گران است.
جباران در بخش دیگری از سخنان خود بحث اعتبار متشرع بودن یا متخلق بودن بر مبنای قرآن را نیز بحثی مهم ارزیابی کرد و ادامه داد: سوال مهم این است که خدا انسان را به عنوان یک موجود متشرع می‌پسندد یا موجودی متخلق؟ تحلیل‌ها بر این است که التزام به شریعت مقدمه اخلاقمداری است. خداوند نیز با ارسال رسل ما را به سوی اخلاق راهنمایی می‌کند و دوست دارد ما اخلاق‌مدار باشیم. خداوند نیامد کاری کند که ما نمازخوان شویم، نماز را هم برای اخلاق‌مدار شدن می‌خوانیم.
نویسنده کتاب «درسنامه علم اخلاق» همچنین اخلاق را بدون دین فاقد ضمانت اجرایی خواند و گفت: دین بودن اخلاق صرفا یکسری از اصول حقوقی است و اخلاق بدون دین نیز موضوع‌شناسی ضعیفی دارد و ضمانت اجرایی‌اش در حد صفر است. فرق میان اخلاق و حقوق در این است که اخلاق تضمینی برای اجرا ندارد. اگر اخلاق تضمین دینی و الهی نداشته باشد، پشتوانه‌اش برای توصیه به متخلق شدن انسان‌ها چیست؟ چه قدرتی انسان را وادار می‌کند که کینه توز نباشد؟
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا جباران، از استادان حوزه علمیه قم و عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است. «زیبایی در متون اسلامی»، «موسیقی و غنا در آیینه فقه: درس خارج فقه حضرت آیت‌الله مروجی»، «صورتگری در اسلام» و «سینما در آیینه فقه»، «درسنامه علم اخلاق»، «رندان تشنه لب: بررسی نهضت عاشورا در روایات اهل سنت»، «آموزه‌های دینی»، «انسان و خدا»، «امامت» و «محبت‌نامه: برداشتی عرفانی از حماسه عاشورا» و ترجمه کتاب‌هایی چون «شرح وصال: ترجمه المجالس الشیعه» نوشته سید محسن امین عاملی و «اخلاق» نوشته سید شبر از دیگر کتاب‌های منتشر شده جباران است.
