درجه انبساط هزینه خوراکی‌ تهرانی‌ها

«دنیای اقتصاد» در گزارش پیشین خود در مورد نرخ خرده‌فروشی مواد خوراکی در سطح شهر تهران، به ارائه سبد حداقلی از مصرف خانوار 3 نفره و برآوردی از هزینه‌های هفتگی این سبد پرداخت. اکنون گزارش بانک مرکزی از خرده‌فروشی مواد خوراکی در هفته منتهی به 18 آبان منتشر شده است. با در نظر گرفتن همان سبد حداقلی، می‌توان به قیاسی از روند هزینه کلی خانوارها در هفته‌های اخیر رسید.

به‌روزرسانی تخمین

سبد حداقلی در نظر گرفته شده شامل 3 لیتر شیر، 2 کیلوگرم ماست، 14 عدد تخم مرغ، 450 گرم پنیر، یک کیلوگرم برنج، 125 گرم نخود، 125 گرم عدس، 125 گرم لوبیا، 250 گرم گوشت قرمز، نیم‌کیلوگرم گوشت مرغ، 250 گرم شکر، 250 گرم روغن مایع، 5/  1 کیلوگرم سیب، 2 کیلوگرم پرتقال، یک کیلوگرم نارنگی، 2 کیلوگرم خیار، 2 کیلوگرم گوجه فرنگی، 2 کیلوگرم سیب‌زمینی، 2 کیلوگرم پیاز، یک کیلوگرم سبزی‌های برگی و 80 گرم چای برای یک هفته است. این سبد در هفته گذشته 145 هزار تومان برای خانوارهای تهرانی آب می‌خورد. البته با تهیه این اقلام از میادین شهرداری، هزینه هفتگی می‌توانست تا حدود 30 هزار تومان کاهش یابد. اما در هفته منتهی به 18 آبان، برای تهیه این سبد چه مقدار باید هزینه می‌شد؟ در هفته مورد بررسی، خانوار باید حدودا 148 هزار تومان برای تهیه این اقلام خرج می‌کرد که نشان از رشد 2 درصدی در بازه یک هفته‌ای دارد. در میادین شهرداری هزینه خانوار حدود 117 هزار تومان برآورد شده است که نسبت به هفته قبلش، رشد 4 درصدی را نشان می‌دهد. در نتیجه رشد قیمت در میادین شهرداری نسبت به سطح شهر در هفته منتهی به 18 آبان بیشتر بوده است. در بین گروه‌های عمده خوراکی، بیشترین رشد قیمت در گوشت مرغ و تخم‌مرغ در بازه هفتگی رخ داده است. هر کیلو گوشت مرغ با رشد 7/ 5 درصدی در بازه هفتگی، به قیمت 10 هزار و 230 تومان رسیده است. قیمت تخم‌مرغ نیز در هفته مورد بررسی رشد 7/ 4 درصدی را ثبت کرده است. پس از مرغ و تخم‌مرغ، سومین گروه صعودی، «سبزی‌های تازه» است. میانگین قیمت اقلام این گروه در هفته مورد بررسی، 9/ 3 درصد افزایش یافته است. در برابر گروه‌های افزایشی، برخی گروه‌ها نیز هفته باثباتی را رقم زدند. حبوب، روغن نباتی و چای در این دسته قرار می‌گیرند.

تغییر سبد خانوار در نگاه سالانه

اما اگر این سبد را نسبت به هفته مشابه سال قبل مقایسه کنیم، به چه اعدادی می‌رسیم؟ برای این منظور، قیمت کالاها را در هفته منتهی به 19 آبان 1396 جست‌وجو می‌کنیم. محاسبات انجام شده حاکی از این است که در سال گذشته، تهیه سبد مذکور برای خانوارهای 3 نفره حدود 102 هزار تومان در هفته هزینه برمی‌داشت. در نتیجه رشد حدودا 45 درصدی در سبد خوراکی خانوارها قابل ردیابی است. به بیان دیگر یک خانوار 3 نفره تهرانی در هفته منتهی به 18 آبان ماه 1397، نسبت به هفته مشابه سال قبل ناچار  است46 هزار تومان هزینه بیشتری بپردازد که در ماه منجر به بیشتر شدن هزینه‌های خوراکی به میزان 196 هزار تومان خواهد شد. لبنیات، میوه‌های تازه، برنج و تخم‌مرغ بیشترین تاثیر را در رشد قیمتی در بعد سالانه داشته‌اند.

کالاهای با بیشترین گرانی

اما کدام کالاهای خوراکی در هفته منتهی به 18 آبان بیشترین رشد قیمتی ماهانه را ثبت کرده‌اند؟ در گروه لبنیات بیشترین رشد قیمت در یک ماه اخیر، متعلق به شیر پاستوریزه است. قیمت یک لیتر شیر پاستوریزه با افزایش 1/ 21 درصدی نسبت به ماه قبل، به حدود 4 هزار و 500 تومان رسیده است. گروه‌های «تخم مرغ» و «برنج» در بعد ماهانه، تقریبا روند باثباتی را ثبت کردند. تورم ماهانه تخم مرغ و برنج خارجی از 4 درصد فراتر نرفته است. در گروه حبوب، بیشترین رشد قیمت متعلق به لوبیا چشم‌بلبلی است که در هفته منتهی به 18 آبان نسبت به هفته مشابه ماه قبل، رشد 2/ 14 درصدی  داشته است. در گروه «میوه‌های تازه» روند قیمتی 5 کالا در بازه ماهانه نزولی بوده است. بیشترین کاهش قیمت مربوط به پرتقال درجه دو است که با افت 30 درصدی، به کیلویی 4950 تومان رسیده است. در زمره میوه‌های فصلی رشد قیمتی بیش از 6 درصد یافت نمی‌شود اما قیمت هندوانه در هفته مورد بررسی نسبت به ماه قبل، رشد 4/ 34 درصدی را پشت سرگذاشته است که با توجه به کمیاب شدن این میوه در فصل سرد، قابل پیش‌بینی بود. در گروه «سبزی‌های تازه» کدو سبز، خیار و بادنجان افزایش قیمت قابل توجهی در بازه ماهانه داشته‌اند. کدوسبز با رشد 37 درصدی در صدر این گروه قرار گرفته است. البته در این گروه برخی کالاهای اساسی مانند پیاز و سیب‌زمینی در هفته مورد بررسی نسبت به ماه گذشته کاهش قیمت داشته‌اند. قیمت یک کیلو سیب‌زمینی از 3800 تومان به 3320 تومان در هفته منتهی به 18 آبان رسیده است. در گروه‌های باقی مانده نیز بیشترین رشد قیمت متعلق به روغن نباتی مایع با نرخ تورم ماهانه 5/ 12 درصد است. همچنین گوشت مرغ نیز از 9680 تومان به 10 هزار و 230 تومان رسیده و صعود 4/ 9 درصدی را ثبت کرده است. اما گوشت گوسفند و گوساله در یک ماه اخیر روند با ثبات و نسبتا کاهشی را پشت سر گذاشتند. با این حساب، بیشترین رشد قیمتی در بین تمامی کالاهای خوراکی، متعلق به کدو سبز با تورم ماهانه 37 درصد است. اما باید مهم‌ترین افزایش قیمت را به شیر پاستوریزه منسوب کرد که با 21 درصد تورم ماهانه، وضعیت را برای مصرف‌کنندگان انبوهش سخت کرده است.