سفر به کردستان؛ از «سارال» تا «پالنگان»

کردستان، اقلیم مجاهدت های خاموش مرزنشینان قهرمان و سرزمین خوشه های طلایی سرسبز غرب کشور، یکی از مقصدهای جذاب و کمتر شناخته شده طبیعت گردی برای هموطنان بوده که در فصل بهار، زیبایی های بسیار دارد.

گزارش سرویس گردشگری امروز روزیاتو سفری داشته به دیار اورامان تا با 20 مقصد گردشگری جذاب این استان از سارال تا پالنگان آشنا شویم.

با کردستان گردی امروز ما همراه باشید.

کردستان کجاست؟

سرزمین سرسبز و جذاب کردستان، یکی از مقصدهای عالی طبیعت گردی برای هموطنان به شمار می رود که در اردیبهشت، یکی از بهشت های ایران چهار فصل هزار رنگ خواهد بود. استان کردستان (پاریزگاری کوردستان)، یکی از استان های کشور بوده که مرکز آن سنندج است. حدود 2 درصد کل مساحت کشور را این استان در اختیار دارد و در دامنه ها و دشت های سلسله جبال زاگرس قرار دارد.

این استان سرسبز با استان های آذربایجان غربی، زنجان، همدان و کرمانشاه هم مرز بوده و از غرب به کشور عراق محدود است. از جمله استان های پر حمله در جریان جنگ تحمیلی همین استان قهرمان کردستان است که شهدای زیادی را برای صیانت از کشور تقدیم کردند. مریوان، بیجار،‌ دهگلان، دیواندره، سروآباد، سقز، قروه، کامیان و بانه از جمله شهرستان های معروف این استان هستند. جمعیت این استان حدود 1.5 میلیون نفر برآورده می شود.

یکی از فوق العاده ترین طبیعت های ایران را طبیعت کردستان دارد که از لحاظ اقلیمی و طبیعی، منطقه ای کوهستانی بوده و دشت های مرتفع و دره های پهن را در خود جای داده است. سرچشمه بسیاری از رودخانه های بزرگ در کوه های استان کردستان است. کردستان، سرزمین زریوار است که توضیحاتش را جناب وی (دیرین دیرین) اشاره کرده اند.

اگر به کردستان رفتید، سفر به مریوان و دریاچه زیبا و دیدنی زریوار را فراموش نکنید. ویدیوی زیر در 2 دقیقه، شما را به گشتی در این دریاچه رویایی می برد.

جنگل های بلوط، آبشارها و رودخانه های خروشان در دشت های هزار رنگ با طبیعتی چشم نواز، بخشی از ظرفیت های طبیعی و تاریخی استان کردستان را در دامنه های زاگرس پدیدار کرده است. ما از کردستان، موسیقی کردی را به یاد داریم و جشنواره ای از زیبایی های طبیعی و تاریخی کهن.

اکنون بزرگ ترین سینمای روباز جهان با گنجایش 10 هزار نفر در پارک جنگلی آبیدر سنندج قرار دارد که پرده ای به وسعت 350 متر مربع در آنجا نصب شده است.

استان کردستان به علت دارا بودن شرایط مساعد اقلیمی و زیست‌محیطی، از دوران پیش از تاریخ، به عنوان یکی از استقرارگاه‌های بشری مورد توجه بوده و نتایج حاصل از کاوش‌های علمی باستان ‌شناسی در مکان‌های باستانی حاکی از این مطلب است.

در کردستان بیش از 1200 اثر باستانی شناسایی شده و حدود 500 اثر از آنها در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. هنوز هیچ اثری از استان تاریخی کردستان در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار نگرفته است که امیدواریم در سال های آینده، این افتخار نیز به کارنامه افتخارات کردستان اضافه شود.

بیش‌تر جنگل‌های استان دراطراف شهرهای بانه و مریوان واقع شده و بعد از جنگل‌های شمال کشور در درجهٔ دوم اهمیت قرار دارد. در حال حاضر جنگل‌های استان به صورت درختچه و بوته‌های پراکنده درآمده است. معروف‌ترین درختان جنگلی این جنگل‌ها بلوط، گلابی، گردو، سیب وحشی، پسته وحشی، زالزالک، آلبالو جنگلی، نارون، افرا و درخت‌هایی مانند گز و بید وحشی در کنار رودخانه است.

سفر به سارال

یکی از مقصدهای گردشگری دیدنی استان کردستان، منطقه سارال است که در واقع یکی از بخش های سه گانه شهرستان دیواندره به شمار می رود. این منطقه دارای چهل روستا بوده و از مراتع سرسبز و اماکن تاریخی و دیدنی بسیاری برخوردار است.

مناطق چشم نواز و دل انگیز سارال، می تواند مقصد سلفی گردی طبیعی برای عاشقان اینستاگرام باشد که نه تنها در ایام نوروز، بلکه در نیمه نخست سال با استقبال گسترده گردشگران داخلی و خارجی مواجه می شود.

از مراتع سارال به عنوان یکی از برترین مراتع ایران نام می برند و مقصدی برای مطالعات بر روی گیاهان دارویی در کشور مطرح است. از اواسط پاییز هزار رنگ هزار نقش کردستان، منطقه سارال پوشیده از برف می شود و سرسبزی آن رنگ سپیدی به خود می گیرد.

رقص سیران که از جمله رقص های گروهی مردان کردستان است بعضا در منطقه جذاب سارال برگزار می شود که نمونه ای از آن را در ویدیوی جذاب زیر با ترانه کردی تماشا کنید.

کردستان، دیار کوه های سر به فلک کشیده است و از آن جمله می توان به: زه ردوان، زیراوای شیرکوژ، کلاوره ش، قه لاریانه، ته وریزخاتون، مره ده ر، شیخ لطیف، چاروه سوار، قزلبلاغ، که ل کوژ، به رده ره ش و به رده سپی اشاره کرد.

یکی از مواردی که سبب شده تا سارال به عنوان یکی از قطب های گردشگری کردستان مطرح شود، وجود قلعه های افراسیاب در روستایی به همین نام (قلعه بارام یا بهرام) بوده که در روستای قه له واقع شده است.

باید توجه کنیم که مراتع و کوه های زیبای سارال، رویشگاه گل های وحشی و گیاهان دارویی و خوراکی بی شماری است که به همین خاطر، در صورتی که مسافر دیار اورامان شدید، همراه داشتن کتاب گیاهان دارویی را به شما در بهار گردی کردستانی توصیه می کنیم.

بهار سارال همچون اردیبهشت سوباتان و سرولات در استان گیلان، بهشت را روبروی دیدگان شما به تصویر خواهد کشید و پوشیده از پیچک و کنیوال، خوژه، پسل، کاشمه، هفت توقه، ریواس، تورشکه و بسیاری از گیاهان خوراکی دیگری می شود که نمونه آنها را در کمتر جای دیگری می توان یافت.

زبان گویش مردم این منطقه کردی سورانی و دارای لهجه ای مخصوص و مشخص است و لباس های زنان و مردانشان هم با سایر مناطق کردنشین تفاوت هایی دارد. از جمله نحوه بستن دستمال یا به عبارتی دستاری که به سر می بندند متمایز از نقاط دیگر استان است که این نیز از دیگر مشخصه ها و ویژگی های مردم روستاهای سارال است.

مردم روستاهای بخش سارال به شغل کشاورزی و دامداری مشغول هستند چراکه یکی از مناطق مستعد برای دامپروری و هم چنین کشت محصولات دیمی هم چون گندم است و از این لحاظ در کل استان شناخته شده است.

مسجد جامع سنندج

یکی از مقاصد گردشگری کردستان، مسجد جامع این استان است که در خیابان امام خمینی واقع شده و بیش از یکصد و چهل سال قدمت دارد و توسط امان الله خان،‌ والی کردستان در عهد قجر ساخته شد. شبستان 24 ستون مسجد جامع سنندج، آن را در فهرست یکی از دیدنی ترین مساجد غرب کشور قرار داده است.

پارک تفریحی آبیدر

یکی دیگر از مقصدهای گردشگری جذاب و هیجانی کردستانی ها، مجموعه پارک تفریحی آبیدر – سنندج است که در غرب شهر سنندج و در انتهای خیابان ابیدر بر دامنه کوه آبیدر قرار دارد.

شهر سنندج از فراز این پارک چشم انداز بسیار زیبائی دارد. چندین باغ و چشمه طبیعی در این پارک وجود دارد . یکی از بزرگ ترین باغ های این مجموعه باغ امیریه بوده که همانطور که گفتیم، بزرگ ترین سینمای رو باز (تابستانه) کشور در این باغ جای گرفته است .

این مجموعه از قدیم الایام تفریحگاه مردم سنندج بوده و کوه آبیدر دارای محبوبیت خاصی میان مردم است.

برای گشتی در این منطقه گردشگری جذاب، ویدیوی زیر را در 3 دقیقه تماشا کنید.

بازار سنندج

بازار سنندج بر خلاف بازار تبریز و قزوین و اصفهان، سابقه طولانی داشته و بیش از 4 قرن قدمت دارد. این بازار همزمان به مرکزیت شهر سنندج ساخته شد و قدمتش به دوران حکومت اردلان ها باز می گردد. همچون برخی از بازارهای قدیمی ایران، پلانی مستطیل شکل دارد که قسمت شمالی آن بازار سنندجی و قسمت جنوبی آن بازار آصف نام دارد.

ویدیو زیر شما را به گشتی 2 دقیقه ای در بازار تاریخی سنندج می برد.

سنندج همچون کیش و چابهار، بازارهای شلوغ و خیلی مدرن ندارد. اما همین بازار با وجود بازارهای متعددی که در یک دهه اخیر در سنندج احداث شده است، یکی از مراکز خرید اصلی و مهم استان بوده و گردشگران زیادی را در طول سال به سمت خود می کشاند.

عمارت آصف

از جمله دیگر مقصدهای گردشگری تاریخی و مهم کردستان، عمارت آصف است که به خانه کرد یا موزه مردم شناسی منطقه نیز شهرت دارد. این تماشاگه راز را بزرگ ترین موزه مردم شناسی قومی در ایران می دانند که در خیابان امام خمینی سنندج قرار دارد. این موزه در عمارت آصف برپا شده و از جمله بزرگترین عمارت‌های اعیانی شهر سنندج به شمار می رود.

عمارت آصف دارای ارزش های ویژه معماری از لحاظ آجر کاری و گچ بری و اروسی سازی است و حمام آن زیباترین حمام خصوصی در بین حمام های سنندج است. این عمارت را می توان با خانه شیرازی ها مقایسه کرد.

بنای اولیه این عمارت در دوره صفویه بوده و در دوره های قاجار و پهلوی تکمیل شده است. عمارت خسرو آباد – سنندج این عمارت در بلوار خسرو آباد (شبلی) قرار دارد. این عمارت در نوع خود بی نظیر و مرکز حکومت اردلان به ویژه خسروخان اردلان بوده است.

مجموعه عمارت و باغ آن افزون بر دو بخش اصلی یعنی قصر سلطنتی با ورودی ستون دار در بخش غربی و ساختمان شرقی با غلام گردش ها و ایوان ستون دار مشرف بر صحن عمارت و فضای بیرونی بنا دارای فضاهای دیگری چون حمام، اتاق قاپچیان و خدمتکاران است.

تزئینات معماری این بنا شامل گچبری، آجرکاری، اروسی های زیبا و حوض چلیپا شکل داخل عمارت است.

عمارت وکیل

علاوه بر عمارت آصف، یکی دیگر از مقصدهای گردشگری معروف کردستان را می توان عمارت وکیل دانست. این خانه تاریخی در خیابان کشاورز قرار دارد و 3 حیاط بزرگ و یک حمام خصوصی در آن دیده می شود. البته این عمارت در کنارش یک حمام عمومی هم تاسیس شده است.

عمارت وکیل همچون وکیل شیراز، یادگاری از دوران زندیه بوده و بخش های دیگر، متعلق به دوره قاجار است. این مجموعه دارای تزئیناتی چون آجرکاری‌های زیبا و اروسی های پرکار بوده و حیاط مرکزی دارای سقف شیروانی با طرح کلاه فرنگی است.

اگر به کردستان رفتید، بازدید از عمارت وکیل و آصف را در برنامه خود قرار دهید.

امام زاده گان مدفون در کردستان

هر شهری در ایران، مکان های مذهبی فراوانی دارد که در کردستان نیز امام زاده پیر عمر، از جمله مقصدهای گردشگری مذهبی این خطه از کشور است. امام زاده پیر عمر در ضلع جنوبی خیابان امام خمینی واقع شده و تاریخ ساخت آن سال 1046 هجری قمری ذکر شده است.

بنای آرامگاه شامل تزئینات آجری گچبری و اروسی های زیبا است. قسمت‌های عمده‌ای از بنا به علت فرسودگی در سال های 1372 هجری شمسی بازسازی شده است. البته امام زاده هاجر خاتون در خیابان صلاح الدین ایوبی در محله قدیمی سرتپوله سنندج واقع شده و بر اساس روایت ها، این امام زاده شریفه، خواهر امام رضا (ع) است که در سفر آن بزرگوار به خراسان در کردستان رحلت نمود و در این مکان به خاک سپرده شده است .

 در مجاور این امام زاده مسجد و آرامگاه مشایخ و بزرگان سنندج نیز قرار دارد.

البته امام زاده پیر محمد سنندج نیز از دیگر مقصدهای گردشگری مذهبی استان است. این بقعه در میدان نبوت سنندج در بالای تپه‌ای که قبرستان قدیمی شهر واقع شده قرار دارد. این بنا محل دفن امام زاده محمد بن یحیی مشهور به پیر محمد است.

روستا گردی در نگل مریوان

اگر عاشق روستا گردی هستید، کردستان یکی از مقصدهای دیدنی روستاگردی در کشور به شمار می رود و از آن جمله می توان به روستای زیبا نگل شهرستان مریوان اشاره کرد. این روستا در شصت و پنج کیلومتری غرب سنندج قرار دارد و در آن، مسجدی قرار دارد که قرآنی قدیمی در آن نگهداری می شود.

این قرآن در بین مردم جایگاه والایی دارد و همه روزه عده کثیری از نقاط دور دست برای زیارت قرآن به این روستا می آیند.

دریاچه سد قشلاق

دریاچه سد قشلاق سنندج از دیگر مقصدهای گردشگری هیجانی این استان است که در فاصله بیست کیلومتری شمال سنندج قرار دارد. این دریاچه در مسیر جاده سقز روی رودخانه قشلاق سد مخزنی قشلاق احداث شده است و دریاچه پشت سد بیش از 10 کیلومتر طول دارد. این دریاچه یکی از مقصدهای گردشگری آبی در کردستان است.

قلعه باستانی سقز

قلعه باستانی سقز از جمله مقصدهای گردشگری تاریخی کردستان است که در شصت کیلومتری جنوب شرقی سقز روی تپه ای مرتفع که به محیط اطراف اشراف دارد قرار گرفته و اکنون بخش هایی از آن به یادگار مانده است.

 از حفاری‌های این تپه که اکثرا در گذشته و به صورت غیر مجاز بوده اشیای زیادی به دست آمده که بعضی از آنها در موزه های داخلی و بسیاری هم در موزه های خارج هستند. از جمله اشیای به دست آمده قطعات عاج منقوش بوده که نقوش حیوانی و صحنه شکار اساطیر روی آنها حک شده و از ارزش ویژه ای برخوردار است.

از روی چند قطعه از آنها، نقش برجسته آبیدر سنندج طراحی، بزرگ نمایی و ساخته شده است. گردنبند طلا و سر عقاب طلائی از دیگر نمونه های اشیای کشف شده تپه زیویه هستند که از ارزش زیادی برخوردارند.

آثار این تپه مربوط به هزاره اول قبل از میلاد است.

قلعه باستانی قمچقای

علاوه بر قلعه باستانی سقز، قلعه باستانی قمچقای در چهل و شش کیلومتری بیجار از دیگر مقصدهای گردشگری تاریخی استان کردستان است. بنای این قلعه به سده های هشتم و نهم قبل از میلاد باز می گردد. اطراف قلعه را دره های ژرف در بر گرفته که یک سوی آن مسلط به دره ای به نام دره شاهان است.

این قلعه ظاهرا تا دوره‌های ساسانی و اسلامی نیز مورد استفاده قرار می گرفت. در این قلعه سفال‌هایی از دوره اسلامی (قرن ششم و هفتم قمری) به چشم می‌خورد.

بیرون قلعه و در سمت شمال‌غربی، بقایایی از دیواره‌ها و تراس بندی‌ها دیده می‌شود. این پشته از طریق پلکانی که از سنگ کوه تراشیده شده با اراضی مرتفع شمالی مرتبط بود. منطقه اورامان یکی از مناطق زیبای استان کردستان، منطقه اورامان است که در شرق مریوان قرار دارد و دارای کوهستان‌های زیبا با پوشش جنگلی است.

رودخانه بزرگ سیروان، از این منطقه و دره اورامان عبور می‌کند و به رودخانه دیاله در عراق می پیوندد. روستای اورامانات تخت در جنوب شرقى شهر مریوان قرار دارد که بوسیله جاده‌اى به طول هفتاد و پینج کیلومتر به شهر مریوان متصل مى‌شود. این روستا را هزار ماسوله نیز مى‌نامند.

زیرا معمارى آن همانند ماسوله است و معماری آن شبیه کهتویه هرمزگانی ها به نظر می رسد.  حیاط هر خانه بام خانه‌اى دیگر است، اما با وسعتى بیشتر. معمارى اورامانات و سرسبزى این منطقه کوهستانى رویاى پله‌هایى به سمت بهشت را متصور مى‌کند. خانه‌هاى این روستا با سنگ و اغلب به صورت خشکه و به صورت پلکانى ساخته شده است.

مراسم دیدنی پیر شالیار را اینجا ببینید.

مردم منطقه معتقدند اورامانات تخت زمانى شهرى بزرگ بوده و مرکزیتى خاص داشته به همین دلیل از آن به عنوان تخت یا مرکز (حکومت) ناحیه‌اى اورامان یاد مى‌کرده‌اند. به غیر از وضعیت خاص روستا از نظر معمارى، موقعیت چشمه‌هاى پرآب، مراسم خاص و آداب و رسوم و وجود مقبره و مسجد پیر شالیار و به ویژه جمعیت و تعداد سکنه قابل توجه آن نشانگر اهمیت منطقه از زمان ساسانى است.

ژیوار

ژیوار در منطقه هورامان استان کردستان یکی از روستاهای تاریخی و باستانی است که در زبان کُردی معنی جای زندگی می دهد این روستا در شهرستان سروآباد در جنوب کوه های کوسالان و در کنار رودخانه سیروان و در همسایگی شمالی روستاهای بلبر و سلین واقع شده است.

این روستا میان دره ای قرار دارد که باغ ها و جنگل های سرسبز بلوط حاشیۀ آن را فراگرفته است تابستان های گرم و معتدلی دارد و زمستان های آن در بسیاری از سال ها سرد است.

روستای پالنگان

روستای پالنگان در منطقه کامیاران، یکی از دیدنی های کردستانی ها است. در منطقه دهستان «ژاو رود» از توابع شهرستان کامیاران و در 48 کیلومتری شمال غرب این شهر ،‌جایی با صفا قرار دارد. روستا در دامنه کوه و در 2 طرف دره قرار گرفته و خانه‌های آن با سنگ و عموما به حالت پلکانی ساخته شده و پشت بام منزل پایین حیاط منزل بالا است.

این روستا قدمتی چند هزار ساله دارد که گشتی 4 دقیقه ای در آن را در ویدیوی زیر تماشا کنید.

این روستا علاوه بر داشتن معماری زیبا، دارای چشمه ها، آبشارها و طبیعتی سرشار از زیبایی منحصر به فرد در استان کردستان است و در کنار رودخانه ای قرار گرفته که به رودخانه سیروان می پیوندد. این ناحیه یکی از مراکز مهم کردستان از دوره سلجوقی به بعد بود و بقایای قلعه پلنگان که مجاور روستا و در بالای کوه قرار گرفته موید این امر است.

روستای پالنگان افزون بر 20 چشمه جوشان در دره تنگیور دارد که آب زلال و خنک خود را به رودخانه تنگی ور می ریزند و آبشارهای حاصل از ریزش آب این چشمه ها بسیار دیدنی است.

روستای پالنگان نزدیک به یکهزار نفر جمعیت دارد و به لهجه اورامی صحبت می کنند با این که پالنگان در یک منطقه کوهستانی قرار دارد اما به دلیل آسفالت بودن مسیر، در تمام طول سال امکان بازدید از این روستا وجود دارد فعالیت یک واحد شیلات در کنار روستا نیز باعث شده تا بهترین خوراکی پذیرایی از گردشگران طبخ انواع ماهی باشد.

تخت سلیمان  تکاب

یکی از مقصدهای گردشگری تاریخی ایران و جهان را باید در  تخت سلیمان تکاب کردستان جستجو کرد که یکی از مهم‌ترین و مشهورترین مراکز تاریخ تمدن ایران و جهان یکی از 4 اثر ملی ثبت شده کشور در فهرست آثار تاریخی یونسکو به شمار می رود.

طبیعت بهاری تخت سلیمان تکاب را در ویدیوی زیر تماشا کنید.

این مجموعه فرهنگی – تاریخی به مساحت 124 هزار مترمربع که در ادوار مختلف محل سکونت مادها، اشکانیان، ساسانیان و مغول ها بوده در استان آذربایجان غربی قراردارد و به روایتی محل تولد زرتشت پیامبر است.

قلعه تاریخی تخت سلیمان بازمانده از دوره ساسانیان با بخش‌های مختلفی همچون آتشکده آذر گشسب به عنوان یکی از مهم ترین آتشکده های دوره ساسانی، آتشکده شاهی و جنگ آوران، ایوان خسرو، معبد آناهیتا، آتشگاه‌های کوچک و دروازه ها و دیوارهای مستحکمش از بناهای مهم تاریخی جهان به شمار می‌رود.

توصیه های کردستان گردی

1- بهار کردستان، یکی از بهترین فصول سال برای سفر به دیار اورامان است. پیش از سفر، اطلاعات اقامتی و گردشگری را از اداره کل گردشگری استان کردستان کسب کنید.

2- توصیه های لونلی پلنتی ها و تریپ ادوایزری ها را در سفر به کردستان در نظر داشته باشید.

3- صنایع دستی کردستان از جمله سوغاتی هایی است که از دیار پر افتخار و تاریخی کردستان می توان برای دوستان و آشنایان هدیه آورد. برای حمایت از اقتصاد داخلی و صنایع دستی این خطه، خرید از این آثار را فراموش نکنید.

4- اگر قصد روستاگردی در کردستان به خصوص در اورامانات تخت دارید، از موسسات گردشگری سنندج درباره امکان رزرو خانه های روستایی از قبل اطلاع لازم را کسب کنید.

5- بهار و تابستان و پاییز، سه فصل دیدنی کردستان است. اگر به سمت آذربایجان غربی و کرمانشاه رفتید، کردستان زیبا را در برنامه گردشگری روستایی و گردشگری طبیعی خود قرار دهید.

6- یکی از مقصدهای آبشار گردی کردستان در منطقه اورامان قرار دارد که آبشار بل نام دارد. عظمت خاص این آبشار دارد که به دیدنش در فصل بهار و تابستان می ارزد.

7- غار باستانی کرفتو در دیوان دره یکی از مقصدهای گردشگری زیر زمینی کردستان است که گردشگران زیادی دارد.

8- چهل چشمه نیز از جمله دیگر مقصدهای طبیعت گردی دیار اورامان بوده که در فصل بهار و تابستان، محیط فرهبخشی را برای طبیعت گردان به ارمغان می آورد.

9- چشمه باباگرگر در قروه که 18 کیلومتری شمال شرقی این شهرستان قرار دارد، از جمله دیدنی های کردستان است که در نظر داشته باشید.

برای رزرو مکان های اقامتی و بلیط هواپیما، استفاده از درگاه های زورق و پین تا پین را فراموش نکنید.

آخرین خبرها از دنیای گردشگری ایران و جهان را هر روز در دنیای سفر و آرمان سفر دنبال کنید.