خبرگزاری ایسنا: کابوسها به عنوان توالیهای رویا طبقه بندی میشوند که به نظر واقعی میآیند و اغلب فرد را بیدار میکنند و تجربههایی پیچده هستند.
اگرچه ترس، احساس غالب در طول کابوس دیدن است، اما یک مطالعه در سال 2014 میلادی نشان داد که احساساتی، چون غم، خشم، سردرگمی، انزجار، سرخوردگی یا گناه نیز در کابوسها رایج است.
این مطالعه با بررسی 351 کابوس بزرگسالان آشکار کرده که بیشترین موضوع گزارش شده در کابوسها، پرخاشگری فیزیکی به دنبال تعقیب و گریز و در حضور یک نیروی شریرانه بوده است.
اما اگر کابوسها به طور مکرر به سراغتان میآیند، این میتواند نشانهای از نوعی مشکل و اختلال در سلامتی شما باشد. برآورد شده است که 2 تا 8 درصد از بزرگسالان به دلیل تاثیر کابوسها بر الگوی خوابشان، قادر به استراحت کردن نیستند.
کابوسها به طور خاص میتوانند شاخصی از مشکلات سلامت روان مانند اضطراب، اختلال، استرس پس از سانحه و افسردگی باشند.
همچنین در پدیدهای که اختلال رفتاری حرکت تند چشم در خواب (REM) نامیده میشود، فرد با فریاد، حرکت به اطراف و بیرون پریدن از تخت خواب به رویاهای پرخاشگرانه واکنش نشان میدهد و میتواند حاکی از بیماریهای عصبی مانند پارکینسون باشد. اما برخی نظریهها ثابت میکنند که کابوسها میتوانند راهی برای مغز باشند تا با خاطرات ناخوشایند مقابله کرده و آنها را پردازش کنند.
به گفته یک استاد دانشگاه آنچه که اکنون در مورد رویاها و کابوسها در دسترس است فراتر از آن چه که فروید و دیگر روانکاوان توضیح دادهاند نیست. فروید برای "تفسیر رویاها"ی خود که نشان میدهد رویاها نمایشی از خواستههای ما هستند که به طرزی عجیب و غریب پخش میشوند، مشهور است.
یک نظریه این است که رویاها، تمرینات حل مسئله هستند. تحت این چارچوب به طور کلی کابوس دیدن بخشی از روند تلاش برای مقابله با مسائل عاطفی است.
در طول کابوس، عواطف و مشکلاتی که در طول روز با آنها روبه رو میشویم به کاراکترها و سناریوهایی تبدیل میشوند که به ما کمک میکنند آنها را برای سلامت روانی خود بهتر درک و مدیریت کنیم.
به طور کلی کابوسها در صورتی که فردی دچار مشکلات طولانی مدت خواب مانند بی خوابی یا درد شده باشد، رخ میدهند.
کابوسها درباره سلامت ما چه میگویند؟
یک مربی علمی خواب میگوید: افراد به طور میانگین دست کم هفتهای یک کابوس میبینند. اما این که آن را به یاد میآورند یا نه داستان دیگری است. در صورتی که فردی به طور مکرر کابوس ببیند دیگر طبیعی نیست و باید درمان شود.
همچنین به گفته یک استاد بهداشت روانی، کابوسها یک نشانه درونی از اختلال استرس پس از آسیب روانی (PTSD) بوده و احتمالا به دلیل آن است که دشواری رویدادهای آسیبزا به ناتوانی افراد در پردازش آنها بستگی دارد. پس آنچه که اتفاق میافتد این است که ذهن افراد ناخودآگاه تلاش میکند تا با آنها بازی کرده و معنی آنها را بیابد.
این در بخش ناخودآگاه مغز اتفاق میافتد که در هنگام خواب به جلوی ذهن میآید و شامل مواردی از رویدادهای آسیبزاست که ممکن است به شکل کابوس ظاهر شوند.
البته تمامی کابوسها نشانه مشکل سلامت روان نیستند. افراد باید علاوه بر کابوسها به سایر علائم نیز توجه کنند که در کنار هم حاکی از یک مشکل خاص سلامت روان هستند.
همچنین در مطالعات رابطه دیگر مشکلات مربوط به سلامت روان مانند اختلال دو قطبی و اسکیزوفرنی با کابوسها مکرر یافت شده است.
نظارت بر مرحله حرکت تند چشم در خواب (REM)
چهار مرحله در خواب وجود دارد که سه مرحله اول با حرکت آهسته چشمها شناخته شده و مرحله نهایی به حرکت تند چشم یا REM میرسد.
رویاها در مرحله REM که عضلات اسکلتی تقریبا فلج میشوند، اتفاق میافتند.
بررسی طولانی مدت روی افراد مبتلا به اختلاب رفتاری خواب REM بیشترین بیماریهای پیشرفته مانند پارکینسون، زوال عقل با اجسام لویی (نوع از زوال عقل) یا آتروفی سیستم چندگانه را نشان داد.
یک مطالعه دیگر نشان داد 80 درصد از بیماران مبتلا به اختلالات رفتاری خواب به این بیماریها مبتلا شده اند. این مطالعه نشان میدهد که افراد مبتلا به این اختلال در نقاطی از مغز که مرحله REM خواب را کنترل میکند دچار انحطاط شدهاند. این اختلال به طور بالقوه ناشی از مکانیسمهای مشابهی است که زمینه بیماریهای عصبی هستند.
مرحله REM خواب به شدت به سلامت عاطفی نیز گره خورده است. آن چنان که با توجه به سرعت رخ دادن این مرحله میتوانید در مورد این که فرد طی چند هفته اخیر دچار افسردگی شده یا خیر، نظر بدهید.
یک چرخه خواب معمولی 100 دقیقه است و مرحله REM بین دقیقههای 90 تا 100 رخ میدهد. در صورتی که این مرحله زودتر و در دقیقههای 40، 50 یا 60 آغاز شود نشان دهنده این است که فرد احتمالا طی چند هفته اخیر دچار افسردگی شده است.
محققان این گونه باور دارند که اگر مرحله REM زودتر از موعد در مغز آغاز شود، مغز فرصت کافی برای ساماندهی خاطرات و تشخیص این که کدام یک مورد نیازند، ندارد و بنابراین همه اینها باعث آشفتگی میشود.
اما به گفته محققانِ خواب، شیوه زندگی نیز نقش مهمی در آنچه که شما در رویا میبیند، دارد.
پیامدهای تغییر در سبک زندگی
در صورتی که شما شروع به دیدن مکرر کابوسها کنید اولین چیزی که پزشکتان از شما میپرسد در این مورد است که آیا شیوه زندگی شما تغییر کرده است؟ مواردی همچون داروهای جدید، تغییرات در رژیم غذایی، استرس یا تروما میتوانند موجب بروز رویاهای ناخوشایند شوند. هر تغییری در بدن شما مانند قطع برخی غذاهای خاص نیز احتمال تغییر در الگوی خواب را به دنبال دارد.
کابوسها هم چنین در افراد مبتلا به دردهای مزمن رایج است. احتمالا به این دلیل که بیشتر در طول خواب بیدار میشوند و بنابراین کابوسهای بیشتری را به خاطر دارند.
همچنین مشکلات تنفسی مانند آپنه خواب (وقفه تنفسی حین خواب) یا آسم با کابوسها مرتبط هستند.
به گزارش سیانان، متخصصان میگویند اساسا هر تغییری در شما که بدن و مغزتان به آن عادت نکرده به هنگام خواب در قالب رویاها و کابوسها پدیدار میشوند.