سرطان رحم یا آندومتر؛ علل، مراحل، علائم، و روشهای درمان آن [قسمت اول]

سرطان آندومتر یا رحم که با نام سرطان آندومتر نیز شناخته می‌شود، نوعی سرطان است که از پوشش داخلی رحم شروع می‌شود. این پوشش آندومتر نامیده می‌شود. بر طبق اعلام سازمان ملی سرطان، سرطان آندومتر شش درصد از مجموعه سرطان‌هایی که زنان آمریکایی به آن مبتلا هستند را شامل می‌شود. سرطان آندومتر رایج‌ترین مدل سرطان رحم است. برای ادامه‌ی مطلب با بنیتا همراه باشید. در مطلبی گذشته درباره ی این موضوع صحبت کرده بودیم که می توانید در بنیتا بخوانید.

چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنیم؟

Credit: indiacancerhospital

اگر هرگونه از نشانه‌های مرتبط با سرطان آندومتر را در خود می‌بینید، باید با دکتر خود مشورت کنید. بااین‌حال به یاد داشته باشید که این علائم ممکن است در بیماری‌های دیگر غیر سرطانی نیز به‌روز یابند. شایع‌ترین علامت این سرطان خون‌ریزی یا لکه بینی غیرمعمول واژینال است. این علامت اغلب به‌عنوان یک بخش طبیعی از فرایند یائسگی نیز رخ می‌دهد، بااین‌حال مشورت با دکتر برای احتیاط بیشتر بی‌ضرر نیست.

اگر فرایند یائسگی شما تکمیل‌شده است و تجربه‌ی خون‌ریزی واژینال بعد از یائسگی را دارید حتماً باید دکتر خود را ببینید. خونریزی پس از یائسگی به این صورت تعریف می‌شود که پس از 12 ماه توقف قاعدگی در زنی که در سن و سال یائسگی است و انتظار یائسه شدن را داشته، خونریزی رخ دهد. دیگر علائم این بیماری عبارتند از:

• ترشحات روشن یا سفید، اگر دوران یائسگی را می‌گذرانید
• خونریزی بین دوره‌های قاعدگی یا طولانی‌تر شدن غیرمعمول دوره‌ی قاعدگی
• خونریزی شدید، خونریزی طولانی‌مدت، یا خونریزی مکرر اگر شما بیش از 40 سال سن دارید
• درد در ناحیه‌ی لگن یا پایین شکم
• مقاربت دردناک

علل سرطان آندومتر

علت دقیق سرطان آندومتر هنوز ناشناخته است. برخی از کارشناسان گمان می‌کنند که سطوح بالای استروژن ممکن است در به وجود آمدن این سرطان نقش داشته باشد. استروژن و پروژسترون هورمون‌های زنانه‌ای هستند که از تخمدان‌ها ترشح می‌شوند. هنگامی‌که تعادل این دو هورمون به هم بخورد، آندومتر تغییر پیدا می‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند که افزایش هورمون استروژن، بدون اینکه پروژسترون به‌تناسب آن افزایش پیدا کند می‌تواند منجر به ضخیم شدن آندومتر شود و به‌طور بالقوه احتمال ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش دهد.

بااین‌حال، دانشمندان مطمئن هستند سرطان وقتی آغاز می‌شود که یک جهش ژنتیکی باعث شود سلول‌های طبیعی آندومتر به سلول‌های غیرطبیعی تبدیل شوند. این سلول‌ها به‌سرعت تکثیر می‌شوند و یک تومور را تشکیل می‌دهند. در موارد پیشرفته‌تر، سلول‌های سرطانی متاستاز می‌شوند یعنی به سایر نقاط بدن و دورتر از تومور اولیه گسترش می‌یابند.

آیا من درخطر ابتلا به سرطان هستم؟

Credit: rayur

سن و یائسگی

در اغلب موارد سرطان آندومتر در زنانی رخ می‌دهد که بین 60 تا 70 سال سن دارند. اگر در این فاصله‌ی سنی قرار دارید یا اگر هم‌اکنون یائسه شده‌اید، برخی از عوامل می‌تواند احتمال ابتلا به این سرطان را در شما افزایش دهند. ازجمله:

هورمون‌های جایگزین در زمان یائسگی: استروژن

هنگامی‌که در درمان‌ها از هورمون‌های جایگزین استفاده می‌شود، اگر این داروها فقط شامل هورمون استروژن باشند و حاوی دیگر هورمون زنانه یعنی پروژسترون نباشند، احتمال ابتلا به سرطان آندومتر افزایش می‌یابد. استفاده از هورمون‌های جایگزین گاهی اوقات برای درمان علائم یائسگی استفاده می‌شود.

به تأخیر انداختن یائسگی

به تأخیر انداختن یائسگی با توجه به اینکه بدن را به میزان بیشتری در معرض هورمون استروژن قرار می‌دهد، باعث می‌شود ریسک ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش دهد. پیشنهاد می‌کنیم «راهنمای رژیم غذایی برای بهبود نشانه‌ های یائسگی» را نیز بخوانید.

قرار گرفتن در معرض استروژن

اگر اولین قاعدگی خود را قبل از سن 12 سالگی تجربه کرده باشید، ازآنجاکه بدنتان مدت‌زمان بیشتری در معرض هورمون استروژن بوده، احتمال خطر بیشتری متوجه شماست. اگر مشکل ناباروری دارید یا هرگز باردار نشده‌اید و به همین دلیل از درمان‌های استروژنی استفاده می‌کنید، بازهم احتمال ابتلای خود را به این سرطان افزایش می‌دهید.

تغییرات هورمونی

شرایط یا بیماری‌های خاصی ممکن است توازن هورمون‌های استروژن و پروژسترون را در بدن شما به هم بزنند. این تغییرات می‌توانند باعث شوند دیواره‌ی رحم ضخیم شده و درنتیجه خطر به وجود آمدن سلول‌های غیر نرمال و سرطان رحم بیشتر شود. فاکتورهای خطر هورمونی عبارتند از:

• سندروم تخمدان پلی کیستیک
• پولیپ‌ها یا سایر غده‌های خوش‌خیم در آندومتر
• هورمون درمانی با تاموکسی فن برای درمان سرطان سینه
• تومورهای تخمدانی که استروژن آزاد می‌کنند

چاقی

زنانی که چاق هستند یا اضافه‌وزن دارند 2 تا 4 برابر زنان دیگر در معرض ابتلا به سرطان آندومتر هستند. کارشناسان بر این باورند علت این موضوع آن است که بافت‌های چربی سطوح بالایی هورمون استروژن تولید می‌کنند.

دیابت و فشارخون

احتمال ابتلا به سرطان رحم در زنانی که مبتلابه دیابت یا فشارخون هستند بیشتر است. محققان بر این باورند که این اتفاق به علت چاقی زیاد پیش می‌آید. بااین‌حال تحقیقات منتشرشده توسط انجمن قلب آمریکا و انجمن سرطان آمریکا نشان داده است که هردوی این شرایط به‌طور مستقل می‌توانند باعث سرطان رحم شوند. افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ غیر پولیپی ارثی (HNPCC) نیز بیشتر در معرض ابتلا به سرطان آندومتر هستند.

تشخیص سرطان آندومتر

دکتر شما ممکن است برای شما آزمایش خون و ادرار و دیگر تست‌های سلامتی را تجویز کند تا از وضعیت کلی سلامتی شما آگاه شود. سایر آزمایش‌ها ممکن است ازاین‌قرار باشند:

معاینه ناحیه لگنی

دکتر رحم، واژن، مقعد و مثانه شما را برای یافتن توده‌های غیرطبیعی بررسی خواهد کرد.

تست پاپ اسمیر

در این تست دهانه‌ی رحم و نواحی فوقانی واژن برای یافتن سلول‌های غیرطبیعی چک می‌شوند.

سونوگرافی ترانس واژینال

در این تست از امواج صوتی با فرکانس بالا برای به دست آوردن یک تصویر از رحم شما استفاده می‌شود.

بافت‌برداری (نمونه‌گیری از بافت)

در این عمل جراحی، دکتر قسمتی از بافت دیواره رحم شما را به‌عنوان نمونه برای آزمایش برمی‌دارد.

مرحله‌بندی سرطان آندومتر

بعدازاینکه سرطان تشخیص داده شد، گام بعدی این است که بدانیم سرطان چقدر پیشرفت کرده است. تست‌هایی که معمولاً برای تشخیص مراحل سرطان آندومتر به کار می‌روند آزمایش خون، رادیوگرافی سینه و توموگرافی کامپیوتری (سی‌تی‌اسکن) هستند. در برخی موارد ممکن است دکتر نتواند تشخیص دهد سرطان در چه مرحله ایست مگر اینکه عمل جراحی انجام دهد. مراحل سرطان ازاین‌قرار است:

• مرحله 1-  سرطان فقط در رحم شماست.
• مرحله 2- سرطان در رحم و دهانه‌ی رحم است.
• مرحله 3- سرطان در خارج از رحم نیز دیده می‌شود، مثلاً در غدد لنفاوی لگن خاصره. ولی در مثانه و مقعد خبری از سلول‌های سرطانی نیست.
• مرحله 4- سرطان در خارج از ناحیه‌ی لگنی هم گسترش‌یافته است و ممکن است در مقعد، مثانه و دیگر نقاط بدن پخش‌شده باشد.

انتخاب‌های درمانی من چه گزینه‌هایی هستند؟

Credit: radiation-oncology

راه‌های مختلفی برای درمان سرطان آندومتر وجود دارد. گزینه‌های درمانی شما به اینکه سرطان در چه مرحله‌ای است و وضعیت کلی سلامتی شما به چه صورت است، به ترجیحات شخصی شما بستگی دارد.

عمل جراحی

بیشتر زنانی که به این سرطان مبتلا هستند هیستروکتومی می‌شوند، عملی که در آن کل رحم بیرون آورده می‌شود. روشی دیگری که رایج است عمل جراحی برداشتن تخمدان‌ها ولوله‌های فالوپ است. عمل جراحی به دکتر شما این فرصت را می‌دهد که اطراف رحم را هم چک کند و ببیند آیا سرطان گسترش‌یافته است یا نه.

پرتودرمانی

در این روش درمانی از پرتوهای باانرژی بالا برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. در حال حاضر دو نوع پرتودرمانی وجود دارد. نوع اول اشعه درمانی خارجی نام دارد، که در آن اشعه از یک دستگاه خارج از بدن شما به تومور تابانده می‌شود. روش دوم براکی تراپی (رادیوتراپی داخلی) نام دارد که در آن مواد رادیواکتیو را داخل واژن یا رحم شما قرار می‌دهند. اشعه‌ای که در براکی تراپی استفاده می‌شود فقط در مکان‌ها و فواصل کوتاه عمل می‌کند و به دکتر شما این اجازه را می‌دهد تا دوز بالاتری از اشعه را با عوارض جانبی کمتری برای سلول‌های سالم وارد بدن شما کند.

براکی تراپی در مراحل ابتدایی بیماری پس از جراحی انجام می‌شود و اگر بیماری در مراحل بالاتری باشد و ریسک برگشت آن بیشتر باشد با شیمی‌درمانی ترکیب می‌شود. اگر شما به علت شرایط ناشی از بیماری‌های دیگر قادر به انجام عمل جراحی نباشید، پرتودرمانی به همراه شیمی‌درمانی یک گزینه برای معالجه‌ی شماست.

شیمی‌درمانی

داروهای شیمی‌درمانی حاوی مواد شیمیایی هستند که سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند. این داروها می‌توانند به شکل قرص باشند یا از طریق تزریق وارد بدنتان شوند. برخی از شیوه‌های درمانی شامل یک دارو می‌شوند و برخی شامل دو دارو یا بیشتر. شیمی‌درمانی ممکن است به‌تنهایی و یا با ترکیب پرتودرمانی استفاده شود.

هورمون درمانی

این شیوه از درمان با استفاده از داروهایی انجام می‌شود که سطوح هورمون‌های شما را تغییر می‌دهند. اگر شما در مراحل پیشرفته‌تر بیماری باشید ممکن است دکترتان هورمون درمانی را پیشنهاد دهد. برخی داروها سطح پروژسترون شما را بالا می‌برند که از تکثیر سریع سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. برخی دیگر از داروها، سطح استروژن شما را پایین می‌آورد که رشد سلول‌های سرطانی را کاهش می‌دهد. این شیوه زیاد رایج نیست، چراکه به‌اندازه‌ی دیگر روش‌های درمانی مؤثر نیست.

مقابله با بیماری و یافتن گروه‌های حمایتی

اگر احساس می‌کنید برای مقابله با بیماری توانایی لازم را ندارید، در منطقه‌ی زندگی خود به دنبال یک گروه پشتیبانی بیماران سرطانی باشید. قرار گرفتن در جمعی که نگرانی‌هایی مشابه با مشکلات شما دارند، آرامش‌بخش است. همچنین باید تا جایی که می‌توانید دانش و آگاهی خود را درباره بیماری‌تان افزایش دهید. در این صورت در فرایند درمان حس می‌کنید کنترل بیشتری بر امور جاری دارید. از سؤال پرسیدن درباره بیماری‌تان یا جستجوی راه‌ها و گزینه‌ی دیگر درمانی نهراسید.

چگونه می‌توانم احتمال ابتلا به سرطان آندومتر را کاهش دهم؟

معاینات لگنی و تست پاپ اسمیر

دکتر متخصص زنان را برای انجام معاینات لگنی و تست پاپ اسمیر به‌طور منظم ملاقات کنید مخصوصاً اگر تحت درمان هورمون‌های جایگزین با استروژن هستید. این آزمایش‌ها می‌تواند به دکترتان کمک کند که هرگونه نشانه‌ی غیرطبیعی را تشخیص بدهد. اگر شما هرگونه از عوامل خطرزای سرطان آندومتر را در خود می‌بینید، به دکتر خود اطلاع دهید. ممکن است دکتر شما بخواهد با فواصل کوتاه‌تری شما را مورد معاینات لگنی و تست‌های پاپ اسمیر قرار دهد.

پیشگیری از بارداری

خوردن قرص‌های ضدبارداری حداقل به مدت یک سال، خطر بروز سرطان آندومتر را کاهش می‌دهد چراکه این قرص‌ها سطوح استروژن و پروژسترون را متعادل نگه می‌دارند. اثرات مثبت این قرص‌ها سال‌ها پس از مصرف آن‌ها در بدن باقی می‌ماند. البته پیش از مصرف قرص‌های ضدبارداری از دکترتان عوارض جانبی آن‌ها را بپرسید. 

منبع: healthline ,cancer