قدرتی که زبان فارسی دارد

این استاد اعزامی سابق وزارت علوم به دانشگاه‌های خارج از کشور در گفت‌وگو با ایسنا، درباره اهمیت برگزاری کرسی‌های زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه‌های خارج از کشور اظهار کرد: یکی از راه‌های ارتباط جهانی و فرهنگی، ترویج زبان‌ها است؛ برای این‌که ما بتوانیم باب تعامل، هم‌فکری و ارتباط را باز کنیم، طبیعتا آموزش زبان یکی از موثرترین راه‌ها است و کمک می‌کند تا بتوانیم زبان‌مان را به بقیه یاد بدهیم تا آن‌ها هم به سرچشمه‌ها و آبشخورهای فرهنگ ما دسترسی پیدا کنند.

او افزود: آموزش زبان زمانی به شکل برگزاری کرسی‌ها و کلاس‌های درس انجام می‌شود که یک راه خوب و موثر است و همه کشورها هم آن را دارند. در دانشکده‌های علوم انسانی سراسر جهان دپارتمان‌های آموزش زبان وجود دارند. هر زبان زنده‌ای که متعلق به یک کشور صاحب فرهنگ غنی است، دپارتمانی دارد و زبانش را آموزش می‌دهد. پس می‌توان گفت همه دنیا به این نتیجه رسیده‌اند که اگر می‌خواهیم با دنیا تعامل کنیم، ارتباط برقرار کنیم و تاثیرگذار باشیم باید این کار از طریق فرهنگ انجام شود، و این امری طبیعی و تدریجی است. همه کشورها ممکن است که در بازه‌ای از زمان قدرت اقتصادی‌ قوی‌تری داشته باشند و زمانی هم این قدرت رو به افول باشد اما نفوذ و قدرتی که فرهنگ دارد، تدریجا تاثیر می‌گذارد، اما اگر تاثیر بگذارد، تاثیر آن درازمدت خواهد بود. همانند آن‌چه در هند برای زبان فارسی اتفاق افتاده است و هنوز هم اسامی بسیاری از مکان‌ها، اشخاص و اشیاء فارسی است.

پارسانسب سپس به سایر جنبه‌های اهمیت برگزاری کرسی‌های زبان فارسی اشاره کرد و گفت: باید درنظر گرفت که مسئله فقط زبان نیست. وقتی ما به خارج از کشور می‌رویم و درس می‌دهیم، بخش عمده‌ای از اثرگذاری آن پشت محتویات زبان است. یعنی بار فرهنگی، علمی، اجتماعی، اقتصادی و  هنری آن است. زبان فارسی با قدمتی که دارد بار سنگینی را حمل می‌کند؛ یعنی یک بخش هنر، موسیقی، شعر و خوشنویسی دارد که بار فرهنگی آن است و بخش دیگر بار علمی و تمدنی آن است و ما خودمان را با این زبان به دنیا عرضه می‌کنیم.

این عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی سپس به مشاهداتش در سفری به کلمبیا اشاره و بیان کرد: در کتاب‌فروشی گمنامی در شهر بوگوتا، کتاب خوارزمی در ویترین بود. در موزه‌ای در همین شهر فرش دست‌بافت هنرمندان ایرانی با قدمتی در حدود 200 سال را که با شعر سعدی آذین شده بود، دیدم. یا حتی در کشورهای مختلف دیوارنوشته‌ها و کتیبه‌هایی با عبارات کتاب «هزار و یک شب» دیده می‌شود. و همه این‌ها تلاشی است برای این که ما بتوانیم به شکل عادی، طبیعی و تدریجی فرهنگ گذشته و امروزمان را به جهان و سیاستمداران آن عرضه کنیم. آن وقت است که با وجود چنین ابزاری قدرت‌های نظامی، اقتصادی و ... دیگر ضعیف است. 

او در ادامه درباره خطر تعطیلی که کرسی‌های زبان فارسی در خارج از کشور را تهدید می‌کرد و البته به تازگی از اختصاص بودجه برای آن خبر داده شد، اظهار کرد: جای تاسف بود اگر چنین اتفاقی در بخش دولتی می‌افتاد. اگرچه بخش خصوصی کار خودش را انجام می‌دهد و خیلی از استادان تلاش‌شان را می‌کنند. بخش خصوصی از قدیم کار خودش را کرده است و محققان و استادان وظیفه خودشان را انجام می‌دهند اما جای تاسف بود که در بخش دولتی این کرسی‌ها تعطیل شوند. هرچند نمی‌توان مشکلات به‌وجودآمده در کشور را نادیده گرفت اما حقیقت این است همچنان که در تزریق بودجه به مراکز فرهنگی حساب‌شده و با ناخن‌خشکی برخورد می‌شود، تضعیف و تعطیلی آن‌ها هم باید کم‌کم باشد. بعضی جاها کرسی‌هایی هستند که تازه افتتاح شده‌اند یا در نقاط دوری هستند یا تاثیرگذار نیستند که می‌توان آن‌ها را تعطیل کرد، اما کرسی‌هایی هستند که کرسی زبان و ادبیات فارسی و فرهنگ فارسی‌اند، و این‌ها را نباید تعطیل کرد. این کرسی‌ها اگر تعطیل شوند به نوعی دست و بازوی خودمان را بسته‌ایم. در کشورهای دیکر اگر دولت مشکلی داشته باشد، بخش خصوصی فعال می‌شود. مثلا استادی از ترکیه به کلمبیا آمده بود و می‌گفت که «من از یک شرکت خصوصی حقوق می‌گیرم». 

محمد پارسانسب بار دیگر بر اهمیت برگزاری کرسی‌های زبان فارسی در عرضه فرهنگ ایرانی به جهان تاکید و بیان کرد: اعزام استادان باتجربه‌ به دانشگاه‌های خارج از کشور هم زبان‌آموزی است و هم آموزش فرهنگ. مجموع آن‌چه استاد ارائه می‌کند به هیچ وجه قابل محدود کردن نیست. 

این استاد اعزامی وزارت علوم در پایان خواستار یکسان شدن شعار و عمل شد و گفت: آرزومندم که بحث فرهنگ، همان‌طور که مسئولان در سخنرانی‌های‌شان می‌گویند، باشد. هرچقدر شعار بدهیم و بگوییم که فرهنگ مهم است اما وقتی عمل نباشد فایده ندارد. در همه جای دنیا ارزش ما به فرهنگ‌مان است. این حوزه حوزه سرمایه‌گذاری بنیادین است. خرج کردن برای فرهنگ، سرمایه‌گذاری بنیادینی است که همه کشورها انجام می‌دهند.