یک مطالعه جدید، ارتباط بین داشتن توده بدنی بالا و دور کمر بزرگ را با نازک شدن سریع قشر مغزی، که یکی از ویژگی‌های کلیدی پیری مغز است، مرتبط می‌داند.
داشتن یک وزن ناسالم عامل مهمی برای بسیاری از مشکلات سلامتی است، از جمله ایجاد شرایط متابولیکی (سوخت و ساز بدن) مانند دیابت و مشکلات قلبی عروقی.
اما آیا اضافه وزن می‌تواند یک عامل خطر برای کاهش عوامل شناختی باشد؟ این سوالی است که محققان دانشکده پزشکی میلر در دانشگاه میامی فلوریدا در یک مطالعه جدید مطرح کردند، که نتایج آن در مجله Neurology در حال بررسی است.
این تحقیق نشان می‌دهد که ارتباطی بین شاخص توده بدنی (BMI) و میزان نازک شدن قشر مغزی در سنین بالاتر وجود دارد.
قشر مغزی، لایه بیرونی مغز است که مقدار زیادی از ماده خاکستری مغز را تشکیل می‌دهد، ماده‌ای که از بدنه‌ی سلول‌های عصبی ساخته شده است. محققان ضعیف و نازک شدن قشر مغز را با کاهش عوامل شناختی مرتبط می‌دانند، که به نوبه خود با خطر بالایی از زوال عقل در ارتباط است .
تسریع پیری مغز، 10 سال زودتر از موعود
در این مطالعه اخیر، محققان 1289 شرکت کننده که سن آنها به طور متوسط 64 سال بود را مورد بررسی قرار دادند. از بین این شرکت کنندگان، حدود دو سوم آنها از میراث اسپانیایی بودند.
در ابتدای تحقیقات، محققان شاخص‌های توده بدنی (BMI) شرکت کنندگان و همچنین دور کمرشان را اندازه گیری کردند. در میان شرکت کنندگان، 346 فرد دارای BMI کمتر از 25 بودند که طبق دستورالعمل‌های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) ، چنین شاخصی نشان دهنده داشتن یک وزن سالم است.
571 نفر دیگر دارای شاخص توده بدنی بین 25 تا 30 بودند که آنها را در رده اضافه وزن قرار دادند و 372 نفر با شاخص توده بدنی 30 یا بالاتر، که نشان دهنده چاقی بود.
در میان شرکت کنندگان با BMI سالم، که 54% آنها زن بودند، متوسط دور کمر 33 اینچ (حدود 84 سانتی متر) بود. در میان شرکت کنندگانی که دارای اضافه وزن بودند و 56% آنها زن بودند، میانگین دور کمر آنها 36 اینچ بود. در نهایت، در میان افرادی که دارای چاقی بودند و 73٪ آنها زنان بودند، متوسط دور کمر 41 اینچ بود.
در یک ارزیابی، پس از حدود 6 سال، تیم تحقیق همچنین از شرکت کنندگان درخواست کرد تا اسکن‌های MRI برای اندازه‌گیری ضخامت قشر و حجم کل مغز، در میان عوامل دیگر را مورد بررسی قرار دهد.
دکتر “تتجانا راندک”، نویسنده این مقاله و همکارانش، می‌گویند: ” درصد بالایی از افرادی که دارای دور کمر بزرگ‌تر و شاخص توده بدنی بالاتری بودند، قشر مغزی آنها نازک‌تر شده بود و این نشان می‌دهد که چاقی با کاهش ماده خاکستری مغز مرتبط است.”
این ارتباط به ویژه در افرادی که کمتر از 65 سال داشتند بسیار قوی بود. این نشان می‌دهد که داشتن شاخص‌های سلامتی ضعیف در اواسط عمر می‌تواند خطر ابتلا به پیری مغز، مشکلات حافظه و مهارت‌های تفکر در سنین بالاتر را افزایش دهد.”
حتی پس از آنکه محققان عوامل بالقوه‌ای دیگری نظیر فشار خون بالا، مصرف الکل و سیگار کشیدن را در نظر گرفتند، این ارتباط همچنان ادامه داشت.
به طور خاص، در افراد با شاخص توده بدنی 25 تا 30، هر واحد افزایش BMI نشان دهنده کاهش ضخامت قشر مغزی به میزان 0٫098 میلی‌متر بود. در افراد مبتلا به چاقی، کاهش ضخامت قشر مغزی به میزان 0٫207 میلی‌متر با افزایش هر واحد BMI بود.
بر اساس یافته‌های آنها، نویسندگان به این ترتیب نشان می‌دهند که داشتن BMI و دور کمر بالاتر از حد استاندارد ممکن است سن مغزی انسانی را 10 سال یا بیشتر تسریع کند.
“در بزرگسالان سالم، میزان کلی نازک شدن قشر مغزی بین 0٫01 تا 0٫10 میلی‌متر در هر دهه است و نتایج ما نشان می‌دهد که اضافه وزن یا چاقی ممکن است در طی یک دهه باعث ایجاد پیری در مغز شود.”
دکتر راندک
با این وجود، محققان خاطر نشان می‌کنند که نتایج مطالعه آنقدر هم نا امید کننده نیست، چرا که وزن، یک عامل قابل تغییر و قابل اصلاح است.
“این نتایج هیجان انگیز است زیرا افراد می‌توانند با کاهش وزن خود، مانع از پیر شدن مغزشان و در نتیجه مانع از مشکلات حافظه و مهارت‌های تفکری شوند.”
دکتر راندک اضافه می‌کند: “با این حال، با توجه به افزایش روزافزون افراد دارای اضافه وزن و افزایش چاقی و همچنین بسیاری از مشکلاتی که آنها باید در از دست دادن وزن خود با آن دست و پنجه نرم کنند، به نظر می‌رسد که این مساله یک نگرانی برای سلامت عمومی، مخصوصا در سنین بالاتر است.”