راه‌کارهای عملیاتی برای اثرگذاری قرآن در زندگی امروز

حجت‌الاسلام حسن ناصری‌پور، معاون فرهنگی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) در حاشیه بیست و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم ارزیابی خود را از حضور بازدید کنندگانی که تناسب ظاهریشان با موازین اسلامی سازگاری ندارد بیان کرد.

 ناصری‌پور در این رابطه گفت:  ما گمان می‌کنیم ظاهر یک نفر می‌تواند شرایط درونی‌اش را بازگو کند. در حالی که امکان دارد یک نفر در یک بُعدی مشکل داشته باشد و آن مشکل را به شکلی بروز دهد. بنده معتقدم برخلاف آن چیزی که گفته می‌شود، توجه نسل جوان به موضوعات قرآنی، به مبانی قرآنی و به علوم قرآنی فوق‌العاده بیشتر از چیزی است که بیان می‌شود.

وی افزود: نکته در اینجا است که ما زبان گفت‌وگو با این افراد را باید بدانیم. الآن به اصطلاح، مشکل این طرف میز است و مشکل از ناحیه مخاطبان نیست. مشکل از ناحیه گروه‌های مرجعی است که باید انتقال مفاهیم بدهند. امروز دیگر از دوره گذار عبور کرده‌ایم. ما مخاطبان متعددی در حوزه قرآن داریم که باید زبان آنها را بدانیم و آنها را اقناع کنیم. دیگر با گفتن یک مطلب و گذشتن از روی آن، کسی اقناع نمی‌شود بلکه باید اقناعی سخن گفت.

وی در توضیح مفهوم «زبان مشترک» خاطر نشان کرد: جوانان ما امروز با زبان 10 سال پیش مفاهیم را به هم انتقال نمی‌دهند. یک ابزاری دارند به نام فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی که یک گفتمان خاصی بر آن غالب است. حالا سوال اصلی این است که ما چقدر توانسته‌ایم مفاهیم قرآنی را در آن گفتمان جدید قرار دهیم و در قالب‌های صحیح عرضه کنیم.  من باز هم تأکید می‌کنم که این گفتمان جدید باید اقناعی باشد. جوان امروز می‌خواهد که او را نسبت به مسائل دینی، اقناع کنیم و چرایی این مسائل را به او توضیح دهیم. یعنی در حال حاضر یک روحیه پرسش‌گری بین جوانان وجود دارد و متقابلا باید یک روحیه پاسخ گویی هم به زبان آنان شکل بگیرد.

وی در پاسخ به این پرسش که انجام این مأموریت بر عهده کدام گروه است، با بیان اینکه انجام این وظیفه بر عهده همه است، اضافه کرد: قرآن برای همه جامعه است و همه ما در برابر آن مسئول هستیم. اما آن بخشی که می‌تواند اثرگذار باشد نهادهای غیردولتی‌اند. یعنی آموزش و پرورش باید شروع خوبی داشته باشد اما وقتی از آن دوره عبور کردیم، نهادهایی چون کانون‌های قرآنی و کانون‌های مساجد باید در جریان فهم این زبان و انتقال آن کار کنند. از نظر من همه پیش بینی‌ها و پیش قضاوت‌ها درخصوص نسل قرآنی تغییر کرده است. نوع علاقه مخاطبان قرآن به علوم قرآنی متفاوت است. امروز گروه‌های قرآنی جزء پر مخاطب‌ترین گروه‌های آموزشی است.

وی در خصوص ضرورت یافتن زبان مشترک اظهار کرد: اگر کسی بخواهد در موضوعات قرآنی بحث‌های کنشی و معرفتی را انتقال بدهد باید در چالش‌های نظری، یک تفاهم و اشتراک با جوانان پیدا کند.  ما در حال حاضر در موضوعاتی مثل حجاب، موسیقی و ... چالش‌های نظری داریم. لذا باید با قشر جوان دور یک میز بنشینیم و به یک تفاهمی دست پیدا کنیم تا چالش‌ها حل شود.

وی در پاسخ به افرادی که اظهار می‌کنند قرآن برای هزار و چهارصد سال قبل است و نباید توقع نوآوری درباره آن داشت، گفت: مگر می‌شود در حوزه قرآن نوآوری نداشته باشیم؟! بنده معتقدم الآن که 7 میلیارد آدم روی زمین است، اگر همه اینها یک آیه از قرآن را بخوانند 7 میلیارد برداشت مختلف پیدا می‌کنند. آن کسی که معتقد است در حوزه قرآن نمی‌توانیم نوآوری داشته باشیم در هیچ زمینه‌ای نمی‌تواند نوآوری داشته باشد. هر آیه قرآن برای هر دهه‌ای یک فرمان بزرگ می‌دهد. درست است که ما در دریافت زبان مشترک مفاهیم مشکل داریم اما در بحث خلاقیت مانعی وجود ندارد. ما معتقدیم به اندازه همه آدم‌های دنیا می‌شود برای موضوعات قرآنی خلاقیت ایجاد کرد.

ناصری‌پور در پاسخ به این سوال که آیا برای این حل این مشکلات راهکار عملیاتی هم دارید، پاسخ داد: اگر این موضوعات راهکار عملیاتی نداشت که به آنها پی نمی‌بردیم. در این رابطه باید به چند نکته اساسی توجه داشت: اولاً باید به سمت تربیت آدم‌هایی برویم که در موضوع یافتن زبان مشترک و روحیه پاسخگویی مسلط باشند. ثانیاً گروه‌های توان‌مندی در حوزه فضای مجازی داریم که در آن حوزه فعال‌اند و باید با آنها ارتباط برقرار کنیم. ثالثاً قرآن را از حوزه تقدس خالی در بیاوریم و در بطن زندگی جاری سازیم.

وی در توضیح نکته سوم اضافه کرد: ما در سازمان فرهنگی رفتیم سراغ زوج‌های جوانی که مناسبات ظاهریشان متناسب با قرآن نبود. ما رفتیم شاکله خانواده را از دیدگاه قرآن برای آنها تبیین کردیم. بعدا مشاهده کردیم که ضریب استحکام و موفقیت آنها در زندگی مشترک به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کرده است.