جمله معروفی از «آنتوان دو سنت-اگزوپری»، خلبان، نویسنده و قهرمان ملی فرانسوی وجود دارد که می‌گوید «هدف بدون برنامه، یک رویا است». وقتی به واقعیت نگاه می‌کنیم می‌بینیم که بسیاری از ما در حال رویاپردازی هستیم و برنامه‌ای برای رسیدن به اهداف نداریم. شاید هم خیلی مشکل از ما نباشد؛ شرایط اقتصادی، تورم و حتی بی‌برنامگی در سطح کلان‌تر از اختیارات ما، باعث شده تا از یاد ببریم باید بیشتر از هر چیز به پیشرفت فکر کنیم تا بقا.
اما با داشتن مربی شخصی و محرک‌های مکرر حتماً می‌توان برای رسیدن به اهداف تلاش بیشتر و منظم‌تری داشت. این‌همان کاری است که کارگزاری مفید، می‌خواهد با ارائه یک اپلیکیشن انجام دهد. اپلیکیشنی به نام «بامبو» که قرار است اولین مربی مالی کاربران ایرانی باشد.
کارگزاری مفید و چند هدف بزرگ
ساختمان جذاب و سفید رنگ و شیشه‌ای کارگزاری مفید در جردن، اگرچه همیشه شلوغ و پر از رفت‌وآمد است اما در گوشه‌ای از طبقه اول آن یک تیم استارتاپی مشغول به کار هستند که اگر چند دقیقه با آن‌ها صحبت کنید، این پیش‌بینی را خواهید داشت که احتمالاً به سرعت می‌توانند یکی از طبقات بالایی با فضایی بیشتر را به خود اختصاص دهند.
تیمی که صرفا 8 ماه است کارش را شروع کرده حالا اپلیکیشنی را توسعه داده که اهداف بزرگی را دنبال می‌کند. عجیب هم نیست، چرا که کارگزاری مفید پشت آن ایستاده. جایی که به گفته معاون اجرایی‌اش، حدود 6 هزار میلیارد تومان دارایی مردم را مدیریت می‌کند. اما کارگزاری مفید، که در واقع خدمات سرمایه‌گذاری و خرید و فروش سهام را در بورس ارائه می‌دهد، چرا باید به دنبال عرضه‌ی یک اپلیکیشن مدیریت مالی باشد و چه اهداف و برنامه‌هایی برای آینده‌ی آن دارد؟
این همان سوالی است که «محمدعلی آذرخش»، معاون اجرایی کارگزاری مفید در گفتگو با دیجیاتو به آن پاسخ می‌دهد. او می‌گوید اپلیکیشن بامبو یک سرویس جدید است که می‌خواهد به عموم مردم مشاوره مالی دهد:
«هدف ما، ارائه خدمت به عموم جامعه است و باور داریم بامبو، می‌تواند نقطه ورود مردم به کلیه خدماتی باشد که هلدینگ مفید در اکوسیستم بازار سرمایه ارائه می‌کند. این همان جایگاهی است که ما برای اپلیکیشن بامبو در نظر داریم. محصولی که ما ساخته‌ایم یک دوره‌ی آشنایی در بازار دارد و در ابتدای مسیر کاربران با ابزارهای درآمد ثابت آغاز به کار می کنند و در طول یک سال با روش های مولد تر سرمایه گذاری آشنا خواهند شد.»
او توضیح می‌دهد که مشاوره، همیشه یکی از درخواست‌های مشتریان مفید بوده است و حالا پس مراکز مشاوره، نوبت به فعالیت در لایه‌ای دیگر رسیده است:
«از ابتدای فعالیت به عنوان کارگزاری بورس همیشه در معرض این سوال قرار گرفته‌ایم که باید چه سهامی خرید، چه سهامی را فروخت و چگونه می‌شود در بازار سرمایه موفق و ثروتمند شد. متوجه شدیم مسئولیتی فراتر داریم و باید به مشتریان مشاوره صحیح دهیم. چون آن‌ها ما را امین و مشاور خودشان می‌دیدند. اگرچه ما در قالب تعریف شده خدمات اصلی‌مان نمی‌توانستیم مشاور باشیم، اما دیدیم که مشتری ما این نیاز را دارد و ما را در این مقام می‌بیند. لذا به این سمت رفتیم که خدمات مشاوره ارائه دهیم. در این جهت مراکز مشاوره سرمایه‌گذاری را در نقاط مختلف تهران و سایر شهرهای کشور را افتتاح کردیم. اما دیدیم که شاید فرصتی وجود داشته باشد تا خدمات را در لایه‌ای فراتر از فعالین بازار سرمایه ارائه دهیم.»
نکته مهمی که آذرخش به آن اشاره می‌کند و هدف اصلی اپلیکیشن بامبو نیز است، افزایش جمعیت فعال در بازار سرمایه ایران است. او می‌گوید در حال حاضر بین 5 تا 10 درصد از جمعیت کشور، در این بازار فعال هستند: «از طرفی همه ایرانیان نیازمند خدمات مشاوره مالی هستند و می‌خواهند سرمایه خود را درست مدیریت کنند. داشتن سابقه‌ی کسب‌وکاری که چنین خدماتی را ارائه می‌دهد، ما را به این فکر فرو برد که بتوانیم یک سرویس عمومی ارائه دهیم؛ سرویسی که برای عموم جامعه مناسب باشد تا بتوانند یک سرمایه‌گذاری و پس‌انداز هدفمند درست داشته باشند. این هدف اصلی ما از تاسیس چنین استارتاپی و ارائه چنین سرویسی بوده است.»
آذرخش معتقد است بهترین روش سرمایه‌گذاری، فعالیت در بورس است؛ فعالیتی که به صنعت و اقتصاد کشور کمک می‌کند و به رونق صنایع مولد، کارآفرینی و ارزش‌آفرینی برای کشور منجر خواهد شد. با این حال در 2 سال اخیر، کشور به شکل مداوم با تورم روبه‌رو بوده است؛ تورمی که همچنان هم ادامه دارد. با توجه به همین شرایط، این سوال مطرح می‌شود که آیا اکنون زمان مناسبی برای ارائه چنین اپلیکشنی است که می‌خواهد به اهداف میان تا بلندمدت کاربران جامه‌ی عمل بپوشاند و ابزار های درآمد ثابت را معرفی می کند و ابزار های درآمد ثابت را معرفی کند؟ معاون اجرایی کارگزاری مفید در پاسخ به اندازه‌ی بازار بورس و تعداد حاضران در آن اشاره می‌کند و می‌گوید:
«امروز کمتر از 10 درصد جامعه در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند. ارزش کل بورس حدود 2500 هزار میلیارد تومان است که کمتر از ارزش مسکن در یکی از مناطق تهران است. پس ظرفیت بورس ما محدود است و ابعاد صنایعی که در بورس هستند به نسبت سایر دارایی‌هایی که می‌توان در آن‌ها سرمایه‌گذاری کرد، کوچک‌ترند. به علاوه افراد زیادی هستند که در همین شرایط تورمی، در ابزار هایی سرمایه گذاری می‌کنند که آن‌ها را از تورم مصون نمی‌کند؛ مثلا سپرده بانکی یا مسکن. به همین دلیل ما فکر می‌کنیم برای جامعه ای که ما آن‌ها را هدف قرار داده‌ایم، ارزش افزوده‌ای اپلیکیشن بامبو این است که می‌توانند به جای سرمایه‌گذاری به روش سنتی، سرمایه گذاری به شکل منظم‌تر و شخصی‌سازی‌شده‌تر، با برنامه و به شکل هدفمند داشته باشند.»
آذرخش می‌گوید با همین سناریو، اپلیکیشن بامبو از 2 قسمت تشکیل می‌شود: «یک بخش آن هدف گذاری به عنوان ابزار جمع‌آوری سرمایه و پس‌انداز است و بخش دیگر، شکل سرمایه‌گذاری این پس‌انداز است. همین مورد، تخصص دیرین ما بوده و خدمات فعلی ما در هلدینگ مفید هم، خدمات قابل توجهی است.»
بامبو برای چه کسی مفید است؟
اما زمانی که وارد اپلیکیشن بامبو می‌شوید با پیشنهادهای مختلفی روبه‌رو می‌شوید. می‌توانید از اهداف پیش‌فرضی که وجود دارد استفاده کنید یا اهداف جدید را خودتان بسازید. با این حال زمانی که به اهداف پیش فرض نگاهی داشته باشیم، می‌بینیم که پیشنهادهایی مانند سرمایه‌گذاری برای بازنشستگی، یا سرمایه‌گذاری برای فرزندان به چشم می‌خورد. همین مسئله، دست کم در نگاه اول این تصور را ایجاد می‌کند اپلیکیشن ایجاد شده تا صرفاً افرادی که می‌خواهند پس‌انداز بلند مدت داشته باشند، وارد آن شوند و شاید جایی برای حرفه‌ای‌های بازار سرمایه نیست.
با این حال آذرخش چندان موافق این ایده نیست. او می‌گوید: «توصیه ما به همه این است که ریسک خود را توزیع کنند. حتی حرفه‌ای‌های بازار سرمایه هم، همیشه بخشی از دارایی خود را با ریسک کمتری مدیریت می‌کنند؛ مثل مسکن یا طلا. ما هم نمی‌خواهیم همه سرمایه‌ی افراد را مدیریت کنیم. ابزار مالی که ما ارائه می‌دهیم، برای قاعده‌مند و منظم کردن وضع مالی افراد است و در این جهت می‌تواند به آن‌ها کمک کند. پس حرفه‌ای‌ها هم می‌توانند از این سرویس استفاده کنند اما مزیت اصلی آن برای افرادی است که دور از فضای سرمایه‌گذاری هستند.»
اما پس از اینکه کاربر هدفش را مشخص می‌کند و مبلغی را سرمایه‌گذاری می‌کند چه اتفاقی برای پول او می‌افتد؟ اینجاست که بر اساس محاسبه‌هایی که اپلیکیشن انجام می‌دهد، باید هدفی که برای تاریخ مشخصی در نظر گرفته‌اید، به بخش‌های مختلف سرمایه‌گذاری و پرداخت‌ها تقسیم شود. این پرداخت‌ها به صورت محاسبه شده در طول زمان، توسط کاربر انجام می‌شود. در واقع به نام خود کاربر، سرمایه‌گذاری انجام می‌شود. آذرخش می‌گوید:
«کاربر اپلیکیشن می‌تواند گزارش سرمایه‌گذاری‌اش را در صندوق‌های تحت نظارت سازمان بورس مشاهده کند و سرنوشت پولش مشخص است. حتی اگر اهداف مالی‌اش را در اپلیکیشن حذف کند، سرمایه‌گذاری پابرجاست و پول در اختیار فرد قرار می‌گیرد. کاری که ما می‌کنیم این است که قصد سرمایه‌گذاری فرد را به پرداخت ترجمه می‌کنیم. زمانی که فرد پول را واریز می‌کند، این پول، مستقیماً به حساب صندوق های سرمایه‌گذاری شرکت انتخاب مفید که زیرمجموعه هلدینگ مفید است واریز می‌شود. طبق مقررات بورس، این عمل به عنوان درخواست صدور واحدهای سرمایه‌گذاری تلقی می‌شود و سرمایه‌گذاری طبق روال بورس انجام می‌شود.»
او همچنین در پاسخ به این سوال که اگر سهام ریزش کرد چه اتفاقی برای پول می‌افتد، می‌گوید اگرچه تضمین سود یا سرمایه وجود ندارد اما از کمریسکترین ابزار شروع کرده‌اند:
«در اکوسیستم بورس در مقایسه با اکوسیستم بانکی، چیزی به نام تضمین سود یا سرمایه نداریم. علت هم این است که سیستم مبتنی بر بازار، یک سیستم فعال و شناور است؛ در نتیجه ریسک هم بیشتر است. ریسک بیشتر، انتظار بازدهی بیشتر ایجاد می‌کند. برای اینکه مخاطب عادی را با بازار سرمایه آشتی بدهیم و آن را به 80 میلیون ایرانی معرفی کنیم، از کمریسکترین ابزار شروع کرده‌ایم. تحقیقات جهانی هم نشان می‌دهد که 2 ابزار وجود دارد که می‌تواند جامعه را با بورس آشنا کند. یکی صندوق‌های شاخصی است که به اهداف مورد نظر نرسیده‌اند، و ابزار دوم، صندوق‌های درآمد ثابت است. ما هم این راه‌کار را انتخاب کرده‌ایم. این ابزار، سود مشخصی نمی‌دهد اما سود آن تقریباً معادل نرخ بهره است و ریسک آن نیز بسیار کم است. اما در نهایت ادبیات سرمایه‌گذاری در بورس با ادبیات سرمایه‌گذاری در بانک متفاوت است و ما هم چیزی به نام تضمین سود یا سپرده نداریم.»
کارگزاری مفید به گفته آذرخش، اکنون بیشتر از 8 هزار میلیارد تومان دارایی را مدیریت می‌کند. اما حالا اپلیکیشن بامبو، که خود را یک مربی و مشاور مالی می‌خواند، قرار است به کاربران بسیار زیادی خدمات مشاوره را عرضه کند. آذرخش در پاسخ به این سوال که چطور می‌توان مشاوره‌ای داد که برای تمام کاربران مفید باشد، از پارامتر‌های مختلف در فرآیند مشاوره می‌گوید:
«یک پارامتر مهم، درجه ریسک‌پذیری افراد است؛ اینکه آن‌ها تا چه میزان تحمل توانایی ریسک را دارند. شکل دیگر مشاوره مالی، سرفصل مالی رفتاری است؛ یعنی متمایزکننده‌ی محصول ما، این است که افراد به صورت طبیعی تمایل به پس‌انداز نکردن، و خرج کردن دارند. ما سعی کرده‌ایم یک عادت سرمایه‌گذاری ایجاد کنیم. مشاوره مالی همانند یک یادآور است که به افراد می‌گوید اگر می‌خواهند به اهداف بزرگ‌تری برسند امروز باید از مطلوبیت های دیگری چشم‌پوشی کنند. در اپلیکیشن هم سعی کردیم از طریق آموزش، افراد را با ارزش سرمایه‌گذاری آشنا کنیم و از سوی دیگر، با یادآورها، یک عادت منظم را در او ایجاد کنیم.»
او می‌گوید هوش مصنوعی اپلیکیشن بامبو، اکنون در حال توسعه است و الگوریتم آن نیز در حال یادگیری و تکامل است: «ما به بامبو، صرفاً به عنوان یک اپلیکیشن کاربردی نگاه نمی‌کنیم. این یک کسب‌وکار مشاوره مالی است و به دنبال توسعه‌اش هستیم. می‌خواهیم لایه‌ای سطحی از مشاوره را توسط این اپلیکیشن، به افراد بدهیم. اما واقعیت این است که خدمات ما، محدود به یک جدول یا چارت نیست. به عنوان هلدینگ مفید، پشتیبان سرمایه‌های سرمایه‌گذاران هستیم.»
از سوی دیگر، «امیر جباری»، مدیر بازاریابی بامبو بیشتر درباره نحوه مشاوره در این اپلیکیشن توضیح می‌دهد و می‌گوید: «اپلیکیشن به شکل شخصی‌سازی شده با هر کاربر رفتار می‌کند. از افراد پرسیده می‌شود که هدف نهایی از سرمایه‌گذاری چیست. اینجا یک عدد تعیین می‌شود و فرآیند پرداخت هفتگی یا ماهانه نیز بر اساس توانایی کاربر مشخص می‌شود.» جباری همچنین خبر می‌دهد که در آینده مربی مالی به شدت کامل‌تر می‌شود و در نسخه‌های بعدی، اپلیکیشن می‌تواند بهینه‌ترین راه رسیدن به هدف را به کاربر نشان می‌دهد: «سرمایه‌گذاری کار طاقت‌فرسا، سخت و گاهی پر استرسی است که با فضاسازی در این اپلیکیشن، کار برای او راحت‌تر می‌شود.»
سرویس مالی، رویکرد استارتاپی
اگرچه کارگزاری مفید پشتیبان کامل این اپلیکیشن است اما واقعیت اینجاست که پشت آن یک تیم کاملاً استارتاپی ایستاده و به رشد چشم‌گیر آن در آینده فکر می‌کند؛ تیمی که می‌خواهد با ارائه اپلیکیشن بامبو، مسیر ورود به بازار سرمایه را برای همه هموار کند.
مورد دیگری که در این میان دیده می‌شود رویکرد دقیق کارگزاری مفید است که البته المانی قابل مشاهده در همه‌ی شرکت‌های فعال در حوزه مالی است که موفقیت را تجربه می‌کنند. جباری می‌گوید همین قابلیت به تیم بامبو هم منتقل شده است: «هر اشتباه می‌تواند آسیب‌های جدی به وجود بیاورد. پس هر کاری که اعضای تیم انجام می‌دهند با دقت بسیار بالاست و به سادگی می‌توان نمود این موضوع را در خود بامبو یافت. حتی زمانی که نسخه اولیه اپلیکیشن عرضه شد، به هیچ وجه یک MVP نبود، بلکه محصولی کامل بود که برای هر بخش از آن فکر شده بود.»
اما در آینده چه انتظاری باید از این سرویس داشت؟ «حمیدرضا زاهدی»، مالک محصول بامبو، در پاسخ می‌گوید این اپلیکیشن به عنوان یک مربی مالی می‌خواهد به کاربر بگوید که برای رسیدن به اهداف مالی‌اش، بهترین مسیر کدام است: «شاید امروز از طریق یک مسیر کاملاً امن کاربر را با بازار سرمایه آشنا می‌کنیم اما در آینده مسیرهای بهتری هم وجود دارد که می‌خواهیم آن‌ها را هم به کاربران پیشنهاد دهیم. برای مثال اگر به سال 1400 فکر کنیم، اپلیکیشن بامبو در آن زمان به معنای واقعی یک مربی مالی است. از شما خواهد پرسید که آیا می‌خواهید برای داشتن درآمد بیشتر، پول خود را جابه‌جا کنید؟ تصویر بزرگی که برای آینده‌ی این سرویس در ذهن ماست، این است که به سادگی افراد بتوانند از آن به عنوان یک مربی مالی و برای رسیدن به اهداف مالی خود از آن بهره بگیرند.»
در واقع، تبدیل شدن بامبو به یک مشاور و مربی مالی دغدغه همه این تیم است؛ به همین دلیل است که تلاش کرده‌اند تا بهترین و ساده‌ترین روش‌ها را برای تعامل کاربران استفاده کنند. ظاهر ساده و کاربردی در کنار گیمیفیکیشن از همین تلاش‌ها هستند.جباری در پاسخ به این سوال که اپلیکیشن بامبو چگونه می‌تواند قشر دور از بازار سرمایه را وارد آن کند و اساساً طراحی آن چقدر پیروی ذائقه کاربر ایرانی بوده است، می‌گوید:
«یکی از رسالت‌های بامبو جا انداختن فرهنگ سرمایه‌گذاری است. خیلی از کسب‌وکارها، مثل سرویس‌های خرید آنلاین که امروز به شدت مورد توجه هستند، تا چند سال پیش وجود نداشتند. یکی از رسالت‌های اصلی ما هم این است که بتوانیم فرهنگ سرمایه‌گذاری منظم که در کشورهای پیشرفته باب شده را افزایش دهیم. یکی دیگر از کارهای مثبتی که اپلیکیشن بامبو می‌تواند انجام دهد، هدایت نقدینگی به بازار سرمایه است. این بازار به شدت مولد است و می‌تواند در بلند مدت بسیاری از مشکلات کشور را حل کند. در طراحی خود محصول هم با بسیاری از کاربران مصاحبه کردیم و نظراتشان را گرفتیم. بر اساس بازخوردهایی که گرفتیم، محصول را طراحی کردیم.»
حمیدرضا زاهدی نیز اشاره می‌کند که امروز بخش زیادی از افراد پول‌هایی دارند که هیچ برنامه‌ای برای آن ندارند؛ این افراد حتی درگیر این موضوع نمی‌شوند که به پول آن‌ها، سودی تعلق می‌گیرد یا خیر و حتی هدف خاصی هم ندارند: «ما روی همین افراد دست گذاشتیم. روی موضوع‌های شخصی‌سازی و گیمیفیکیشن هم تمرکز کرده‌ایم. می‌توانم بگویم که در فضای مالی ایران، سرویس مشابهی برای اپلیکیشن بامبو وجود ندارد؛ بسیاری از سرویس‌ها روی مبلغ و سودی که می‌برید تمرکز کرده‌اند. در حالی که اگر کاربر به دنبال سود بود، راهش را پیدا می‌کرد. کاربر دوست دارد در فضایی کار کنند که متناسب با رفتار خودشان با آن‌ها برخورد کند.»
او می‌گوید همین مسئله، باعث می‌شود که اپلیکیشن بامبو متفاوت باشد: «به همین دلیل می‌گوییم مربی مالی. خیلی از کاربران می‌گویند ما نمی‌دانیم باید با پول چکار کنیم. بامبو دقیقاً به همین دلیل یک مربی مالی است که بدون دغدغه از سوی کاربر، او را به هدفش می‌رساند. اپلیکیشن بامبو برای هر زمان و هر مبلغی، به کاربر کمک می‌کند تا به هدفش برسد.»
- بامبو
- قیمت: رایگان
- سازنده: کارگزاری مفید
- سیستم عامل: اندروید
- حجم: 6 مگابایت
