شفقنا: آیت الله سید احمد زنجانی در کتاب “الکلام یجرّ الکلام”اشاراتی درباره روایات مربوط به انگشتر عقیق آورده است:
شنیدم یک نفر از دسته دوم [کسانی که به بهانه وجود برخی احادیث ضعیف، همه روایات را نامعتبر می‌شمارند]در راه مکّه، انگشتر عقیق را از دستش کنده، انداخته و گفته است:
این چه چیز است که انسان را نگاه بدارد؟ و مقصودش بىالتفاتى بر اخبار فضیلت انگشتر عقیق بوده است؛ چون در اخبار است که حضرت امام رضا (علیه‌السلام) فرمود:
«هر که صبح کند، پیش از آن که کسى او را ببیند، انگشتر عقیق در دست کرده و نگین آن را به سوى کف دست بگرداند و سوره «إنّا أنزلنا» را بخواند و بعد بگوید: «آمَنْتُ باللّه وَحْدَهُ لا شَریکَ لَه و آمَنْتُ بِسِرِّ آلِ مُحَمَّدٍ وَ وِلایَتِهِم»، خداوند او را در آن روز از بلاهاى آسمانى و زمینى نگه مىدارد و در حرز خدا و حرز رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) مىباشد.»
و از حضرت امیر (علیه‌السلام) روایت شده که فرمود:
«انگشتر عقیق در انگشت بکُنید که براى شما مبارک است و از بلا ایمن باشید.»
در ادامه این مبحث آمده است: منظورش از پرتاب کردن انگشتر، جسارت و اسائه ادب به این روایات بوده؛ و حال آن که در روایت نگفته که انگشتر نگه مىدارد؛ بلکه گفته خدا نگه مىدارد و در حرز خدا و حرز رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) مىباشد، نه در حرز انگشتر! او مخصوصا براى اینکه دل مردم را چرکین کند، مىگوید: این انگشتر پرستى است، انگشتربازى است.
شخصى حضور حضرت امام باقر (علیه‌السلام) عرض کرد که موشى در دبّه روغن مرده؛ درباره خوردن آن روغن چه مىفرمایید؟ امام (علیه السلام) فرمود: «نخور.» عرض کرد موش، کوچکتر از آن است که براى آن، از طعام خود بگذرم! حضرت فرمود: «تو موشى را حقیر نشمردى، بلکه دینت را حقیر شمردى!»
این مرد هم انگشتر را حقیر نشمرده، بلکه دینش را حقیر شمرده است؛ زیرا اخبار زیاد در فضیلت انگشتر هست؛ مخصوصا در نماز که ثواب نماز را بسیار زیاد مىکند.
اکنون یکى با انگشتر نماز خوانده و دیگرى بىانگشتر. واقع امر از دو شقّ خالى نیست: یا آن اخبار، جعلى بوده و یا صحیح بوده است. اگر جعلى بوده، زیانى از آن به آن کس که انگشتر در انگشت کرده نمىرسد؛ بلکه زینتى بوده در انگشتش. و، امّا اگر صحیح بوده، آن که ترکَش کرده، چه قدر فایده از دست داده، ناچار انگشت ندامت خواهد گزید!
پس در این انگشتربازى (به قول او)، بُرد با آن کسى است که آن را در انگشت کرده باشد؛ چون اگر اخبارش صحیح باشد، هم برایش ثواب هست و هم بر انگشتش، زینت؛ و اگر صحیح نباشد، اقلّاً بر انگشتش زینت که هست.
شنیدهام بعضى هم پیروى کرده و انگشتر‌ها را پرتاب کردهاند. نگارنده از آن‌ها مىپرسم: چه شده؟ شما از قول یک نفر، قطع بر جعلى بودن اخبار کردید و، امّا از قول هزار نفر از بزرگانِ از علما که در علم دین، استخوان خرد کردهاند، احتمال صحیح بودن آن‌ها را ندادید؟! چون اگر احتمال مىدادید، انگشتر‌ها را پرتاب نمىکردید؛ چرا که عقل مانع مىشد؛ زیرا انگشتر در دست کردن، چیزى است مأمونالضرر و مظنونالنفع؛ و البتّه چیزى که ضررش مأمون و نفعش مظنون باشد، عقلا آن را ترک نمىکنند.
