اوضاع اقتصادی در چابهار/ افت ترانزیت و واردات به سرزمین اصلی

به گزارش ایسنا، منطقه آزاد چابهار به دلیل قرارگرفتن در موقعیت خاص جغرافیایی از اهمیت ویژه‌ای برای ایران و البته منطقه برخوردار است، قرار گرفتن در نقطه استراتژیک که دسترسی به اقیانوس را برای آن فراهم آورده و موقعیتی برای مراودات تجاری در فضایی بسیار گسترده ایجاد می‌کند. در عین حال که چابهار از دسترس‌ترین بنادر آب‌های آزاد برای کشورهای آسیای میانه و البته افغانستان است که ظرفیت ترانزیتی بزرگی فراهم می‌آورد.

از این‌رو، همواره مورد تاکید و توجه ویژه مسئولان ارشد ایرانی بوده و از آن به  عنوان مرکز ارتباط ایران با دنیای شرق و شمال ایران و مرکزی یاد می شود که می‌تواند مناطق مختلف شرقی و شمالی و حتی جنوبی را به بندر چابهار متصل کند.

آن‌طور که عبدالرحیم کردی - مدیرعامل منطقه آزاد چابهار - می‌گوید "روند توسعه این منطقه با سرعت گرفتن تکمیل زیرساخت‌های اساسی مانند بندر، راه‌آهن و جاده وارد فصل جدیدی شده است و با توجه به حمایت‌های صورت گرفته فعالیت‌های اقتصادی در آن تغییر کرده است. این در حالی است که چابهار در آینده‌ای نزدیک منطقه‌ای تعیین کننده در اتصال‌های بازارهای مهم تولید و مصرف بوده و می‌تواند نقش پل ارتباطی اصلی را ایفا کند".

رشد تولید و اشتغال

اما بررسی عملکرد منطقه آزاد چابهار در در سال گذشته نشان می‌دهد که در بخش تولید به عنوان یکی از مهم‌ترین حوزه‌ها در اقتصاد ملی، رشد واحدهای تولیدی وجود دارد و از حدود 212 واحد در سال 1396 به 269 واحد در سال گذشته رسیده است.

ارزش تولیدات در منطقه آزاد چابهار نیز از 124 میلیارد در سال 1393 تا 595.4 میلیارد تومان در پایان سال 1398 افزایش دارد. از سوی دیگر اشتغال در واحدهای تولیدی چابهار  از حدود 875 نفر در پنج سال گذشته به 2274 نفر تا پایان سال قبل افزایش یافته است.

افزایش سرمایه‌گذاری داخلی تا 1267 میلیارد تومان

همچنین در بخش سرمایه‌ گذاری با وجود این‌که طی دو سال گذشته و با تشدید تحریم‌ها میزان سرمایه‌ گذاری خارجی تا حدودی تحت تاثیر قرار گرفته و رو به کاهش رفته است، اما در بخش سرمایه‌ گذاری داخلی رشد وجود دارد.

سرمایه‌ گذاری داخلی محقق شده در سال 1393 حدود 63 میلیارد تومان بوده که تا 1267 میلیارد تومان در پایان سال قبل افزایش دارد. قراردادهای سرمایه‌ گذاری منعقد شده نیز از 20 فقره تا 165 فقره طی پنج سال رشد داشته است.

در سرمایه‌ گذاری خارجی محقق شده روال این طور بوده که از 38 میلیون دلار در سال 1393 تا 63 میلیون دلار در سال 1396 افزایش پیدا می‌کند، ولی از آن پس با افت قابل توجهی در سال 1397 مواجه شده و به هفت میلیون دلار می‌رسد. با این حال این رقم در سال گذشته تا حدودی افزایشی بوده و تا 15 میلیون دلار گزارش شده است.

کاهش واردات به سرزمین اصلی

اما در بحث توسعه تجارت بین‌الملل و منطقه‌ای می‌توان به وضعیت واردات کالاهای تجاری از طریق منطقه به سرزمین اصلی اشاره کرد که با یک نوسان در فاصله سه سال کاهشی شده است و  از 592 میلیون دلار در سال 1396 به 782 میلیون دلار در سال 1397 افزایش می‌یابد، اما با کاهش قابل توجه 88 درصدی به 552 میلیون دلار می‌رسد.

آنچه مسئولان سازمان منطقه آزاد در چابهار در این رابطه اعلام کرده بودند، موضوع محدودیت های  مقرراتی، عدم تخصیص به موقع ارز، اعمال محدودیت واردات برنج به کشور عامل اصلی کاهش واردات کالای تجاری از طریق منطقه به سرزمین اصلی بوده است.

کاهش 100 میلیون دلاری واردات همراه مسافر

در رابطه با واردات کالای همراه مسافر به منطقه نیز کاهش قابل توجهی دیده می‌شود که تا بیش از 100 میلیون دلار است؛ به طوری که از 134 میلیون دلار در سال 1396 به 25 میلیون دلار در سال گذشته کاهش یافته است.

این در حالی است که در این فاصله محدودیت‌هایی برای واردات از جمله  واردات کالای همراه مسافر وجود داشت که عامل این موضوع است؛ به گونه‌ای که اعمال ثبت سفارش و محدودیت‌های تخصیص ارز و ممنوعیت واردات کالاهای گروه چهار از جمله عوامل کاهش واردات کالای همراه مسافر به منطقه به شمار می‌رود.

در بحث تجاری نیز موضوع صادرات به خارج از کشور و سرزمین اصلی وجود دارد که آمار نشان می‌دهد صادرات منطقه آزاد چابهار در سال 1387 حدود شش میلیون دلار بوده که طی نوسانی به 15 میلیون دلار در سال 1397 می‌رسد، اما این رقم در سال گذشته تا 9.3 درصد کاهش داشته است. همچنین صادرات به سرزمین اصلی از سال 1387 که پنج میلیون دلار بوده به 21.4 میلیون دلار در پایان سال گذشته افزایش یافته است که عدم امکان صادرات به خارج از کشور از دلایل افزایش صادرات به سرزمین اصلی به شمار می‌رود.

کاهش 77 درصدی ترانزیت به دلیل عدم ثبات قوانین

در حوزه ترانزیت در منظقه آزاد چایهار کاهش وجود دارد و از 5.5 میلیون دلار در سال 1396 به 0.3 میلیون دلار در سال 1398 رسیده که یا کاهش 77 درصدی در دو سال اخیر مواجه بوده است.

مسئولان منظقه، کاهش ترانزیت در منطقه آزاد چابهار را  ناشی از رعایت نشدن موضوع ثبات قوانین و تغییر مقررات و رویه‌های گمرکی می‌دانند.

کاهش تعداد کانتینرهای وارده به منطقه آزاد چابهار از دیگر اتفاقات ثبت شده در آن است که به دلیل اعمال محدودیت ارزی و ثبت سفارش رخ داده است که آمار نشان می دهد تعداد کانتینرهای وارده از حدود 23 هزار و 700 در سال 1396 با رشد 46 درصدی به 34 هزار و 562 در سال 1397 می‌رسد، اما با کاهش 57 درصدی به 14 هزار و 847 دستگاه در سال گذشته کاهش یافته است.