پیش‌تر برخی از مسوولان نیز خبر از دوبرابر بودن آمار فوتی‌ها به علت بیماری کرونا داده بودند. به‌نظر می‌رسد این آمار نیز روند فوتی‌ها را تایید می‌کند. براساس بررسی‌ها میزان مرگ‌ومیر اضافی در همه کشورها وجود دارد و تنها مربوط به ایران نیست و باید با یک نگاه کارشناسانه و دقیق این آمار مورد تحلیل قرار گیرد. در حال حاضر، تحلیل دقیق فوتی‌ها به دلیل کرونا یک چالش جهانی است.
رشد 66 هزارنفری مرگ‌ومیر در 7 ماه
سیف‌الله ابوترابی، سخنگوی سازمان ثبت‌احوال در گفت‌وگویی با «دنیای‌اقتصاد» آمار جدیدی از مرگ‌ومیر و زاد و ولد در 7 ماه نخست سال‌جاری اعلام کرد. براساس آمار اعلام شده در 7 ماه نخست سال‌جاری تعداد فوت‌شده‌ها به رقم 287 هزار و 493 نفر رسیده است. در مقابل تعداد تولدهای ثبت شده نیز 674 هزار و 58 نفر اعلام شد. به گفته ابوترابی در مدت مذکور حدودا 348 هزار پسر و 326 هزار دختر متولد شده است. علاوه براین، در هفت ماه نخست 337 سه قلو، 10 چهار قلو و یک پنج قلو به‌دنیا آمده‌اند.
آمار منتشر شده در پاسخ به این سوال است که شیوع ویروس کرونا چه میزان بر مرگ‌ومیر کشور افزوده است. در هفته‌های اخیر گمانه‌زنی‌های بسیاری در مورد نادقیق بودن آمار مرگ‌ومیر کرونایی که توسط وزارت بهداشت اعلام می‌شود از سوی بسیاری از مسوولان مطرح شد. «دنیای‌اقتصاد» در این گزارش به مقایسه روند مرگ و ولادت در سال‌های گذشته پرداخته است.
سازمان ثبت‌احوال کشور، در دو بخش آمار مرتبط با زاد و ولد و مرگ‌ومیر را منتشر می‌کند. بخش اول آمار فصلی مرگ‌ومیر و زاد و ولد است. اما در سالنامه‌های آماری که این سازمان منتشر می‌کند، آمار ماهانه تا سال 97 (به جز سال 96) در دسترس است. در نتیجه برای محاسبه آمار 7 ماهه در سال‌های 96 و 98 که آمار فصلی در دسترس بوده، از تخمین استفاده شده است. مقایسه میزان مرگ ثبت شده در سال 99 به نسبت سال 98 رشد 66 هزار و 836 نفری را نشان می‌دهد. بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال 98 میزان فوت شده‌ها رقم 220 هزار و 657 نفر بوده است که در سال 99 به رقم 287 هزار و 493 نفر رسیده است. به عبارت دیگر در این مدت حدود 3/ 30 درصد به تعداد فوتی‌ها افزوده شده است. این درحالی است که بررسی‌ها نشان می‌دهد رشد مرگ‌ومیر در 7 ماهه 98 به نسبت مدت مشابه 97 رشد حدود 3 درصدی داشته است. اگر میانگین فوت شده‌ها در 7 ماه نخست سال‌های 94 تا 98 را در نظر بگیریم به عدد 213 هزار و 53 نفر می‌رسیم که در این صورت میزان فوت شده‌ها در 7 ماهه سال‌جاری، رشد 35 درصدی داشته است. آمارهای جهانی نیز نشان می‌دهد پس از اپیدمی کرونا، در کشورهای دیگر نیز تعداد افراد فوت شده به نسبت میانگین سال‌های قبل رشد قابل‌توجهی داشته است. به‌عنوان مثال آمارها نشان می‌دهد در استانبول ترکیه شمار مرگ حدود 32 درصد بیشتر از میانگین بوده است. در بریتانیا نیز آمارها حاکی از رشد 43 درصدی مرگ‌ومیر بیشتر از میانگین سال‌های قبل بوده است. البته در برخی کشورها مانند اکوادور و پرو آمار مرگ‌ومیر به شدت از میانگین بیشتر بوده است. در این دو کشور به ترتیب شمار مرگ 108 درصد و 87 درصد بیشتر از میانگین ثبت شده است. اما در مقابل در برخی کشورها مانند ژاپن، نروژ و تایلند، رشد مرگ‌ومیر به نسبت میانگین سال‌های قبل چندان قابل‌توجه نبوده است. آمار موارد مرگ‌ومیر در ژاپن، 3/ 0 درصد بیشتر از میانگین و در کشورهای نروژ و تایلند به ترتیب یک و 2 درصد بوده است. در این کشورها کاملا ملاحظات پیشگیری از ابتلا به بیماری کووید-19 رعایت شده است.
کاهش موالید در سال 99
شیوع یک بیماری همه‌گیر در کشورها علاوه بر اینکه بر میزان مرگ‌ومیر موثر است، می‌تواند بر تعداد تولد‌ها نیز موثر باشد. براساس آمار سخنگوی سازمان ثبت‌احوال، تعداد موالید ثبت شده در 7 ماه نخست سال‌جاری، حدود 674 هزار نفر بوده که به نسبت مدت مشابه سال 98، کاهش 6 درصدی داشته است. بررسی گزارش‌های منتشر شده در سایت سازمان ثبت‌احوال نشان می‌دهد، روند تعداد موالید 7 ماهه روندی نزولی داشته است. به‌طوری که تعداد تولدهای ثبت شده تا پایان مهر 94 حدود 928 هزار و 686 نفر بوده که در مهرماه سال 95، به 901 هزار و 211 نفر رسیده است. این روند نزولی در سال‌های بعد نیز تکرار شده است. به‌طوری که رشد موالید در 7 ماه سال 97 به نسبت مدت مشابه سال 96 کاهش 7 درصدی داشته است. این رشد در مدت مذکور سال 98 به 97 حدود منفی 13 درصد بوده است. بنابراین تعداد تولد‌ها در سال‌های اخیر روندی کاهشی داشته و به‌نظر می‌رسد شیوع ویروس کرونا تاثیر قابل‌توجهی بر کاهش تعداد موالید نداشته است.
3 نکته از عدم قطعیت در تایید آمار کرونا
در هفته‌های گذشته بسیاری از کارشناسان از بیشتر بودن آمار مرگ‌ومیر به واسطه شیوع ویروس کرونا ابراز نگرانی کردند. اما آیا واقعا می‌توان گفت آمار رسمی اعلام شده، با کم‌شماری مواجه است؟ یا به عبارت دیگر می‌توان گفت تعداد مرگ‌ومیر اضافی که در سال‌جاری به نسبت سال‌های قبل رخ داده قطعا به‌دلیل ابتلا به ویروس کرونا بوده است؟ بررسی آمار سایر کشورها نشان می‌دهد این عدم قطعیت در آمار رسمی کرونا در سایر کشورها نیز وجود دارد. به‌طور کلی می‌توان سه نکته برای این عدم قطعیت بیان کرد.
نکته اول، باید توجه داشت که آمار منتشر‌شده آمار اولیه است و احتمالا در آن خطا وجود دارد. این خطا می‌تواند به‌دلیل ثبت دیرهنگام تعداد فوت‌شده‌ها یا اشتباه در دلیل فوت افراد باشد. بنابراین نمی‌توان گفت که این تغییرات فوتی‌ها به‌دلیل ابتلا به کرونا بوده است. نکته دوم، بررسی‌ها در کشورهای دنیا نشان می‌دهد در زمان شیوع ویروس کرونا بسیاری از افرادی که بیماری زمینه‌ای دارند به‌دلیل ترس از ابتلا به ویروس معاینات دوره‌ای خود را انجام نداده‌اند و در صورت مواجهه با مشکلات مرتبط با بیماری خود به بیمارستان مراجعه نکرده‌اند. در نتیجه آمار مرگ‌ومیر به‌دلیل عدم رسیدگی به این گروه از افراد افزایش پیدا کرده است. بنابراین پیدا کردن عامل فوت افرادی که بیماری زمینه‌ای داشته و کرونا نیز داشته‌اند برای دانشمندان ساده نیست. حتی در کشورهای پیشرفته نیز اعلام آمار تفکیکی به راحتی نیست.
نکته سوم، بعضی آمار فوتی‌های اعلام شده در سازمان ثبت‌احوال را با آمار وزارت بهداشت مقایسه می‌کنند و می‌گویند آمارها گمراه‌کننده است و دولت‌ها با پنهانکاری این آمار را کمتر اعلام می‌کنند. اما نکته قابل‌توجه این است که در همه کشورهایی که بیماری شیوع بالایی دارد، میزان مرگ‌ومیر اعلام شده با آمارهای فوتی کرونا تفاوت داشته است. بعضی کشورهای پیشرفته تنها توانسته‌اند 60 درصد آمار فوتی‌های کرونا را به درستی تشخیص و اعلام کنند، در نتیجه نمی‌توان گفت که این اختلاف به دلیل پنهانکاری بوده است. کارشناسان جهانی اذعان دارند که نمی‌توان دقیقا تعداد فوت شده‌ها به‌دلیل ابتلا به ویروس کرونا را اعلام کرد.
![]()
