تاریخچه شب یلدا بر می گردد به سالها قبل از ظهور اسلام. لغت یلدا، از زمان سلطنت ساسانیان که متمایل به کارگیری خط (الفبای از راست به چپ) سریانی شده بودند به کار رفته است. یلدا به معنی زایش یا زاد روز و یا تولد است که از آن زبان سامی وارد پارسی شده است. هنوز هم در بسیاری از نقاط ایران مخصوصاً در جنوب و جنوب خاوری برای نامیدن بلندترین شب سال، به جای شب یلدا از واژه ی شب چله استفاده می کنند، در ادامه مطلب شما را با این شب عزیز بیشتر آشنا خواهیم کرد بنابراین پیشنهاد می کنیم تات پایان مطلب همراه ما باشید.
تاریخچه شب یلدا و آیین و رسوم این شب باستانی در ایران
در تاریخچه شب یلدا آمده است خور روز (دی گان) که همان اول دی ماه است در ایران قدیم روز برابری انسان ها بوده است. در این روز همه ی مردم حتی شاه نیز لباس ساده می پوشیدند تا یکسان باشند و احدی حق دستور دادن به فرد دیگری را نداشت همینطور کارها به صورت داوطلبانه انجام می شد، نه به صورت دستوری.جنگ و خونریزی، حتی کشتن مرغ و گوسفند هم در این روز ممنوع بود. نیروهای دشمن ایرانیان نیز این را می دانستند و در جبهه های نبرد این قانون را رعایت می کردند و خونریزی به صورت موقت قطع می شد در همین جریانات دیده می شده که همین قطع موقت جنگ، به صلح طولانی مدت می انجامید.
متل گویی که نوعی شع خوانی و داستان خوانی است در قدیم اجرا می‌شد به این صورت که خانواده ها در این شب میمون دور هم جمع می شدند و افراد مسن خانواده برای بقیه قصه می گفتند. آداب شب یلدا با گذشت زمان هنوز هم تغییر نکرده و ایرانیان در این شب خجسته، باقیمانده میوه‌هایی را که از قبل انبار کرده اند وآجیل و تنقلات می‌خورند. انار و هندوانه با داشتن رنگ سرخ نماینده خورشید در شب به حساب می آیند.
همچنین از آدابی که در این شب زیبا به چشم می خورد آوردن شب چلگی برای نوعروس هاست که این رسم از زمان های گذشته تا کنون پابرجا بوده و هست. در این آیین از طرف خانواده داماد هدایایی برای عروس خانم فراهم می شود همینطور در بسیاری از مناطق ایران زمین نیز رسم بر این بوده و هست که به عنوان تشکر از خانواده داماد هدایایی از طرف خانواده عروس نیز به خانواده داماد داده می شود که این رسم نماد جبران عشق ورزی طرفین به حساب می آید.
در تاریخچه شب یلدا آیینی دیگر به چشم می خورد و آن هم حافظ خوانی بزرگتر خانواده برای بقیه است که بخش بسیار دلنشین و جذاب این شب به یادماندنی محسوب می شود.
آشنایی با میوه های مخصوص شب یلدا
در شب یلدا انار جزء اصلی ترین میوه ها می باشد زیرا، به دلیل داشتن دانه های فراوان این میوه مایه باروری و برکت دانسته شده است و به خاطر داشتن رنگ قرمز نماد شادی و خورشید می باشد به گونه ای که خوردن آن در شب یلدا برکت و نیروی باروری را افزایش می دهد.
ارزش این میوه برای همه از دوران گذشته ثابت شده است و دارای جایگاه خاصی در بین ادیان بزرگ جهان می باشد به همین خاطر در اساطیر و افسانه ها از این میوه یاد شده است و نکته جالب این است که در مراسم دینی زرتشتیان از این میوه و شاخه های آن استفاده می شود.
از دیگر میوه ها که مانند انار از قداست بالایی در شب یلدا برخوردار است هندوانه است که میوه تابستانی می باشد و رنگ قرمزش نشانه حرارت و نماد خورشید است و میوه هایی دیگری نیز که می توان برای شب یلدا از آن استفاده کرد عبارتند از :
- پرتقال
- خرمالو
- سیب
- گلابی
- لبو
- کدو تنبل
به جز میوه هایی که گفته شده برخی از خانواده در این شب دوست داشتنی از میوه دیگر نیز استفاده می کنند.
تنقلات و آجیل شب یلدا
آجیل هایی مانند: بادام، پسته، فندق، گردو، توت، انجیر خشک از مهم ترین آجیل های شب یلدا در گذشته بودند، نگهداری از میوه ها برای مدت زیادی در زمان های قدیم کاری دشوار بوده است به همین خاطر آن ها را خشک می کردند همچنین تخمه هندوانه، نخود برشته، گندم و شاهدانه نیز از تنقلات شب یلدا محسوب می شدند که امروزه در این شب طولانی از تنقلاتی دیگر مانند پشمک نیز استفاده می کنند.
بسیار خرسندیم که با گذری به تاریخچه این شب دوست داشتنی در خدمت شما دوستان بودیم. امیدواریم از خواندن این قسمت استفاده لازم را برده باشید. دلتان شاد و عمرتان یلدایی، در پایان پیشنهاد می کنیم به منظور آشنایی بیشتر با شب یلدا می توانید بر روی لینک کلیک نمایید.
