نارسایی مزمن کلیه و روش‌های درمانی (۱)

دکتر حمیدرضا اکبری

کلیه‌ها وظیفه دفع مواد زائد حاصل از سوخت و ساز را برعهده دارند. این کار از طریق تولید ادرار صورت می‌گیرد. در نارسایی کلیه این وظیفه به خوبی انجام نشده و مواد زائد در بدن تجمع می‌یابند. آزمایش خون این بیماران افزایش اوره، کراتینین، فسفر و پتاسیم را نشان می‌دهد.

ضعف و بی‌حالی، بی‌اشتهایی، حالت تهوع، خارش، ورم و کم شدن میزان ادرار با وجودی که برای نارسایی کلیه اختصاصی نیستند، در بیشتر این بیماران دیده می‌شود. نارسایی کلیه دو حالت حاد و مزمن دارد. در شکل حاد، احتمال برگشت عملکرد طبیعی کلیه وجود دارد؛ ولی در فرم مزمن، کارکرد کلیه به حالت طبیعی بر نخواهد گشت و با گذشت زمان نارسایی بیشتر می‌شود.

دیابت قندی و فشار خون بالا دو بیماری شایع ایجادکننده نارسایی مزمن کلیه هستند. بیماری ارثی کلیه پلی‌کیستیک هم از جمله علت‌های نارسایی مزمن کلیه محسوب می‌شود. دراین بیماری کلیه‌ها از سنین میانسالی شروع به تولید کیست‌های متعدد نموده و به تدریج این کیست‌ها جای بافت طبیعی کلیه را می‌گیرند و در نهایت منجر به نارسایی کلیه پس از چهل سالگی می‌شوند.

 این بیماری ارثی است و به 50 درصد فرزندان منتقل ‌شده و آنها نیز در سنین بالای چهل سال دچار نارسایی کلیه می‌شوند. لذا در صورت وجود این بیماری در پدر یا مادر خانواده، تمامی فرزندان از نظر وجود کلیه‌های پلی کیستیک بررسی خواهند شد. این بیماری نباید با کیست‌های ساده کلیه که در سنین بالای 50 سال شایع بوده و کاملا بی خطر می‌باشند، اشتباه شود.

مراجعه به پزشک به افتراق این دو بیماری مختلف و به ظاهر مشابه، کمک می‌کند. در مراحل شدید نارسایی مزمن کلیه بیمار مجبور به استفاده از روش‌های درمانی برای دفع مواد زاید تجمع‌یافته در بدن می‌باشد. پیوند کلیه، دیالیز خونی و دیالیز صفاقی سه روش رایج درمان بیماران مبتلا به نارسایی مزمن و شدید کلیه هستند. در روش دیالیز خونی، فرد مبتلا هفته‌ای دو الی سه بار و هر نوبت 3 تا 5 ساعت در مراکز مجهز دیالیز می‌شود.

به این نحو که خون بیمار کم‌کم و به دفعات وارد دستگاه دیالیز خونی شده و بعد از تصفیه، مجدد به بیمار تزریق می‌گردد.  در روش دیالیز صفاقی، مایع مخصوص دیالیز روزانه و یا هر یک تا دو روز از طریق لوله ای که یک سرش داخل شکم و سر دیگرش بیرون از بدن و در دسترس است، وارد حفره شکم می‌شود و ضمن جذب مواد زائد بدن، پس از چند ساعت خارج می‌گردد.

پیوند کلیه بهترین درمان برای فرد مبتلا به نارسایی مزمن و پیشرفته کلیه است. در مقایسه با روش‌های دیالیزی، پیوند کلیه موجب کیفیت زندگی مناسب‌تر و طول عمر بیشتر می‌شود. با این حال، انجام آن نیازمند وجود شرایطی در بیمار گیرنده و فرد اهداکننده کلیه است. اهدای کلیه توسط انسانی زنده که می‌تواند واجد یا فاقد نسبت خویشاوندی با گیرنده کلیه باشد، و یا توسط فرد مبتلا به مرگ مغزی صورت ‌گیرد...

برای خواندن بخش دوم- نارسایی مزمن کلیه و روش‌های درمانی- اینجا کلیک کنید.