تحریریه دنیای سلامت
در سال‌های اخیر احتمالا راجع به کلسترول مطالب زیادی در روزنامه، مجله‌ها و حتی فیلمها شنیده‌اید. علیرغم این موضوع هنوز افراد زیادی هستند که نمی‌دانند کلسترول چیست و چگونه بر سلامتی اثر می‌گذارد و در صورت وجود کلسترول بالا چه اقداماتی باید انجام داد؟
کلسترول یک ماده نرم و مومی شکلی است که یک نوع چربی به شمار می‌رود و در خون و همه بافت‌های بدن شما وجود دارد. کلسترول در ساختمان غشای سلول‌ها، برخی هورمون‌ها و... شرکت دارد وجود آن برای سلامت بدن ضروری است. کلسترول بدن از دو راه به دست میآید: راه اول و عمده‌ترین منبع کلسترول، کلسترولی است که کبد خود انسان تولید می‌کند.
راه دوم کلسترولی است که از خارج بدن تأمین می‌شود و عمدتا با خوردن غذاهای حیوانی مانند تخم مرغ، گوشت و شیر فراهم می‌شود. البته خوردن چربی‌های اشباع شده (نوع دیگری از چربی‌ها که بیشتر خاستگاه حیوانی دارند) نیز به تولید بیشتر کلسترول توسط بدن کمک می‌نماید.
انواع کلسترول
کلسترول در جریان خون به دو شکل اصلی انتقال می‌یابد: یکی کلسترول «بد» (کلسترول LDL) که غلظت بالای آن با افزایش رسوب کلسترول در دیواره رگ‌های خونی و تصلب شرایین (مستعد شدن برای بیماریهای قلبی- عروقی) همراه است و باید سعی شود که میزان آن در خون کاهش یابد.
دوم کلسترول «خوب» (کلسترولHDL) که با انتقال کلسترول اضافی خون به کبد، سبب دفع آن از بدن می‌گردد. بنابراین غلظت‌های بیشتر «خوب» با بروز کمتر بیماریهای قلبی- عروقی همراه است.
عوامل
نوع و مقدار مواد غذایی وزن بدن فعالیت بدنی ارث، وراثت و ژن‌ها نقش مهمی در وضعیت کلسترول خون دارند سن و جنس: افزایش غلظت کلسترول خون معمولا در حوالی 20 سالگی آغاز می‌شود. زنان پیش از یائسگی، غلظت کلسترول کمتری نسبت به مردان همسن خون دارند. اگر غلظت کلسترول خون بالا باشد، چه کار باید کرد؟ اگر نتایج آزمایش خون خود را گرفتید و کلسترول آن بالاتر از میزان طبیعی بود.
مضطرب نشوید! پزشک در این رابطه به شما کمک خواهد کرد. اگر غلظت کلسترول خونتان در محدوده طبیعی باشد، پنج سال بعد این آزمایش را تکرار نمایید. آیا تنها کلسترول بالا باعث ابتلا به بیماریهای قلبی- عروقی می‌شود؟ خیر. کلسترول بالا تنها یکی از عوامل خطرزا برای ابتلا به بیماریهای قلبی- عروقی است.
عوامل دیگر عبارتند از: سیگار کشیدن، بیماری قند (دیابت)، فشار خون بالا، جنس مذکر. ترکیب شدن دو عامل یا بیش از دو تا از عوامل خطرزای قلبی- عروقی، احتمال پیدایش این بیماری‌ها را افزایش می‌دهد. اگر غلظت کلسترول خون بالاتر از حد طبیعی باشد، چه باید کرد؟ بهتر است بدانید روزانه چه مقدار چربی مصرف می‌کنید.
اگر این مقدار بالاست، باید میزان چربی دریافتی را کاهش دهید. براساس گزارش مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران، کاستن میزان چربی به ویژه چربی‌های اشباع شده، افزون براینکه راه خوبی برای کنترل غلظت کلسترول است، یک وضعیت سلامت را نیز در فرد ایجاد می‌کند. در افرادی که غلظت کلسترول خون فقط با رژیم غذایی پایین نمی آید، باید از داروها استفاده نمود.
درمان
نخستین گام در کاهش کلسترول خون، رعایت رژیم غذایی مناسب و ورزش است. توجه داشته باشید هر نوع ماده غذایی که بیش از مقدار مورد نیاز مصرف شود، ممکن است به چربی تبدیل و در بدن ذخیره گردد.
چه نکاتی را در برنامه غذایی خود باید در نظر گرفت؟
اولین قدم این است که چربی‌های آشکار در مواد غذایی را جدا کنید و چربی‌های اشباع یعنی چربی‌هایی که در دمای اتاق جامد هستند مانند شیر پرچربی، خامه، کره، پنیر پرچربی، پوست مرغ و چربی گوشت را کمتر مصرف نمایید. سعی کنید میزان مصرف چربی به ویژه چربی‌های اشباع را در رژیم غذایی خود کاهش دهید...
برای خواندن بخش دوم- روش‌های کاهش کلسترول خون- اینجا کلیک کنید.