راهکارهای بهبود حافظه مبتلایان به آلزایمر

به قلم :  اعظم حاجی یوسفی

تحریریه زندگی آنلاین : بیماران مبتلا به آلزایمر به‌سرعت موضوعات را فراموش می‌کند زندگی برای فردی با اختلال حافظه ممکن است شبیه آمدن به سینما در اواسط فیلم باشد و فرد آنچه را که هم‌اکنون در حال نمایش است می‌بیند اما هیچ اطلاعی در مورد آنچه که قبلاً رخ داده ندارد. افراد مبتلا به بیماری آلزایمر ممکن است بگویند با یکی از دوستانشان تلفنی تماس خواهند گرفت اما فراموش کنند که آن کار را انجام دهند و یا ممکن است شروع به تهیه غذایی کنند، اما فراموش کنند که اجاق‌گاز را خاموش کنند و حتی ممکن است فراموش کنند الآن چه وقتی ست و کجا هستند.در ادامه پیشنهاداتی ویژه برای کمک به حافظه بیمار مبتلا آمده است، البته ممکن است شما از روش‌های دیگری کمک بگیرید: افراد فراموش‌کار ممکن است اتفاقات گذشته‌های دور را بیشتر از رویدادهای اخیر به یاد آورده و یا این امکان وجود دارد، بعضی چیزها را به یاد آورده، اما بعضی چیزها را به یاد نیاورد.دقت کنید این شرایط مربوط به مشکلات دریافت اطلاعات در مغز می‌باشد و چیزی نیست که فرد آن را عمدی انجام دهد

بیشتربخوانید:

نکات تغذیه‎ای مناسب بیماران مبتلا به آلزایمر

بهبود حافظه بستگی به‌شدت دمانس دارد

فرد مبتلا به دمانس خفیف ممکن است از یادآوری‌هایی برای کمک به خود استفاده کند درصورتی‌که فرد مبتلا به دمانس شدید به خاطر عدم توانایی در استفاده از چنین کمک‌هایی سرخورده‌تر می‌شود.اگر برای بیمارانی که قادر به خواندن هستند دستورالعمل‌هایی بنویسید، می‌توانند کارهای روزمره‌شان را انجام دهند یادداشت نمودن نام‌ها و شماره تلفن‌های افراد آشنا نیز می‌تواند کمک کننده باشد.در صورت خارج شدن از منزل برای بیمار بنویسید که کجا می‌روید و اگر در زمان صرف غذا در منزل نخواهید بود، به‌منظور یادآوری برای او یادداشتی مبنی بر صرف غذا بنویسید.از تقویم و ساعت هم می‌توانید در به یادآوردن اینکه هم‌اکنون چه زمانی است کمک گرفته و به بیمار کمک کنید روی روزهایی را که می‌گذراند خط بزند. قراردادن یادداشتی ساده از فعالیت‌های روزانه در جایی که بیمار قادر به مشاهده آن باشد نیز، می‌تواند مؤثر باشد. یک برنامه منظم و مرتب و ثابت روزانه نسبت به برنامه‌های متغیر آشفتگی کمتری برای بیمار ایجاد می‌کند.

اشیاء آشنا مانند: تابلوها، مجلات، تلویزیون، رادیو و..... را در مکان‌های معمول قرار دهید که بیمار به‌راحتی بتواند آنها را ببیند.مراقب باشید که خانه منظم و مرتب باشد چون یک خانه منظم و مرتب برای بیماران مبتلا به دمانس کمتر گیج‌کننده است. ضمناً اشیای گمشده راحت‌تر و آسان‌تر پیدا خواهند شد بعضی از خانواده‌ها برای کمک به بیمار برچسب‌هایی روی اشیا می‌چسبانند.نوشتن محتویات داخل هر کشو مثل لباس‌خواب و غیره روی آنها می‌تواند به بیمار کمک کند.اما به یاد داشته باشید که با پیشرفت دمانس بیمار دیگر قادر به خواندن نخواهد بود و یا نمی‌تواند معنی آنچه را که نوشته شده درک کند البته ممکن است قادر به خواندن لغات باشد، اما نتواند به آن عمل کند بعضی از خانواده‌ها به‌جای نوشته از تصویر استفاده می‌کنند.برای مثال چسباندن تصویر توالت روی درب توالت می‌تواند به بیمار کمک کند اغلب بیماران در شب بیشتر درگیر می‌شوند و ممکن است برای رفتن به توالت سردرگم شوند در این صورت می‌توانید از نوارهای رفلکس و شب نما بر روی دیوار استفاده کنید به‌طوری‌که مسیر توالت را از اتاق‌خواب او نشان دهد از چراغ‌خواب هم کمک بگیرید تا ببیند کجاست.

تصاویر اعضای خانواده و دوستان صمیمی به بیمار کمک می‌کند تا آنها را به یاد بیاورد بنابراین آلبومی از عکس‌های قدیمی خانوادگی تهیه کنید زیرا ممکن است با دیدن این تصاویر حافظه بیمار تحریک شود.

 بیشتربخوانید:

بیماری آلزایمر از منظر روانشناختی

واکنش‌های تند و نامعقول و فاجعه‌آمیز

 خانم کرمی می‌دانست که شوهرش تغییر کرده بود در گذشته فقط از خانمش سؤال می‌کرد که آیا می‌داند عینکش را کجا گذاشته درحالی‌که الان تقصیر را به گردن خانمش می‌اندازد و همین موضوع باعث بروز درگیری می‌شود دقت کنید مبتلایان به بیماری مغزی اغلب خیلی آشفته‌اند و تغییرات سریع خلق را تجربه می‌کنند عواملی مانند موقعیت‌های ناآشنا سردرگمی ملاقات با تعداد زیادی از افراد، سروصداها، پرسیدن چندین سؤال به‌طور همزمان و به یکباره درخواست انجام چندین کار که برای آنها مشکل است، می‌توانند منجر به چنین واکنش‌هایی گردند فرد ممکن است گریه کند، برافروخته، بی‌قرار، عصبانی و یا کله شقی نماید و یا ممکن است به کسانی که می‌خواهند به او کمک کنند با این حال آنچه که انجام می‌دهد، و یا با مقصر جلوه دادن دیگران بر درماندگی‌اش غلبه کند. هنگامی‌که یک موقعیت بر قابلیت و توانایی محدود ذهنی یک بیمار مبتلا فشار وارد می‌کند ممکن است باعث واکنش تند و نامعقول او شود. افراد سالم نیز گاهی اوقات وقتی در یک زمان باید چند فعالیت را انجام دهند که از حد قدرت و توانایی‌شان بیشتر است، ممکن است چنین واکنشی نشان دهند. مثال دیگر: یکی از بیماران برای حمام کردن آشفته شده و از آن امتناع می‌کند وقتی دخترش اصرار می‌کند به بحث با او پرداخته و فریاد می‌زند و این موضوع آرامش خانواده را بر هم می‌زند، طوری که انجام بقیه مراقبت‌های روزانه برای تمام اعضای خانواده ترسناک و دلهره‌آور می‌گردد اما باید بدانید حمام کردن برای این بیمار به این معناست که او باید یک‌باره راجع به چیزهای مختلفی فکر کند، لباس در آوردن، برهنه شدن، پیدا کردن حمام، باز کردن شیر آب، رفتن به داخل وان و...

 در چنین مواقعی او بدون لباس احساس ناامنی کرده و احساس می‌کند که استقلال و حریم خصوصی‌اش را از دست داده این احساس برای فردی که نمی‌تواند به یاد آورد، قبل از این چگونه این کار را انجام می‌داده و به‌طورکلی چگونه تمام این فعالیت‌ها را به یکباره انجام می‌داده، دلهره‌آور و آشفته کننده است.

واکنش‌های تند و فاجعه‌آمیز، هم شما و هم بیمار را آشفته و فرسوده می‌کند این واکنش‌ها به‌خصوص وقتی باعث آشفتگی می‌شود که بیمار لجباز و بهانه‌گیر باشد گاهی ممکن است بیمار آنقدر آشفته شود که از دریافت مراقبت لازم، امتناع کند آموختن چگونگی جلوگیری یا کاهش واکنش‌های تند و شدید، کلید اصلی کنترل آنهاست. گاهی واکنش‌های تند و شدید و فراموش‌کاری اولین رفتارهایی است که اعضای خانواده با مشاهده آنها متوجه می‌شوند که مشکلی به وجود آمده.فردی با آسیب خفیف مغزی ممکن است با مطمئن شدن از اینکه، شما ترسش را درک می‌کنید، خیالش آسوده شود.عواملی که می‌تواند به پیشگیری یا کاهش واکنش‌های مصیبت‌بار کمک کند بستگی به شما بیمار و میزان محدودیت‌هایش دارد، شما به‌تدریج یاد خواهید گرفت که چطور این واکنش‌ها را کم کنید ابتدا باید به‌طور کامل بپذیرید که این رفتارها واقعاً لجبازی نیست و درواقع یک واکنش است که فرد مبتلا به دمانس نمی‌تواند آن را کنترل کند بیمار نمی‌خواهد واقعیت را انکار کند یا قصد بازی دادن شما را ندارد اگرچه ممکن است عجیب به نظر برسد اما شما بیشتر از بیمار می‌توانید بر روی واکنش او کنترل داشته باشید بهترین شیوه کنترل واکنش‌های شدید و مصیبت‌بار، پیشگیری از بروزشان است. البته بروز این واکنش‌ها از شخصی به شخص دیگر و از زمانی به زمان دیگر متفاوت است اما اگر بدانید چه چیزی بیمارتان را آشفته می‌کند، قادر به کاهش تعداد دفعات و تکرار چنین واکنش‌هایی خواهید بود.

 بیشتربخوانید:

مشکلات حافظه و زوال عقل

رازهایی که باید بدانید تا آلزایمر نگیرید!

بعضی از دلایل رایج واکنش‌های تند بیمار، عبارتند از:

اجبار بیمار به تفکر در انجام چندین فعالیت در یک زمان.برای مثال همه کارهایی که برای حمام کردن باید انجام شود، انجام بعضی کارهایی که دیگر از عهده بیمار برنمی‌آید می‌تواند باعث آشفتگی یا عصبانیت او شود. برای مثال اگر پزشک سوالاتی بپرسد که او نتواند پاسخ دهد ممکن است پرخاشگری نماید.مورد عجله و فشار واقع شدن بیمار برای فردی که هم‌اکنون آهسته‌تر فکر و عمل می‌کند، عدم درک آنچه که برای انجام از او خواسته می‌شود، عدم درک آنچه می‌بیند یا می‌شنود، خسته بودن که البته همه‌ی ما وقتی خسته می‌شویم در وضعیت خوبی نیستیم.نداشتن احساس خوب، قادر به درک خود نبودن احساس ناامیدی به‌خصوص وقتی‌که با او مثل بچه‌ها رفتار می‌شود و...

عواملی که در یادآوری بیمار در مورد آنچه که در جریان است می‌تواند، کمک کند

مثل: پیروی و دنبال نمودن کارهای معمول آشنا، قرار دادن اشیا در مکان‌های آشنا و دستورالعمل‌های کتبی می‌تواند به کاهش واکنش‌های خشونت‌آمیز، کمک کند ازآنجایی‌که واکنش‌های مصیبت‌بار وقتی بروز می‌کنند که باید در یک زمان به چند چیز پرداخته شود، آنچه را که بیمار مجبور به تفکر در مورد آن است را ساده کنید و اطلاعات و دستورالعمل‌ها را مرحله‌به‌مرحله به او یادآوری کنید.

 برای مثال: وقتی به حمام کردن بیمار کمک می‌کنید، هر بار یک کار را به او بگویید مثلاً بگویید، می‌خواهم دکمه‌های پیراهنت را باز کنم، سپس او را مطمئن سازید که همه‌چیز مرتب است، حالا می‌خواهم پیراهنت را درآورم و حالا یک‌قدم بالا برو و داخل وان شو، من کمکت می‌کنم و بازویت را می‌گیرم.

دقت کنید: برای بیمار زمانی برای پاسخ در نظر بگیرید ممکن است به آهستگی واکنش نشان دهد اما درصورتی‌که او را تحت فشار بگذارید، ممکن است ممکن است آشفته شود، اگر بیمار، فردی است که به‌طور مکرر واکنش مصیبت‌بار نشان می‌دهد، سعی در آرام‌سازی محیط پیرامونش نمایید، مثلاً افراد داخل اتاق را بیرون و سروصدا را کم کنید، تلویزیون را خاموش کنید، اتاق را مرتب کنید، اصل را بر سادگی قرار دهید، کارهایی را پیدا کنید که بیمار بتواند آنها را انجام دهد اگر مکان‌های جدید او را آشفته می‌کند، بهتر است او را به مسافرت نبرید، اگر خیلی زود خسته و آشفته می‌شود برنامه ملاقات با دوستان را کوتاه‌تر کنید، برنامه و کارهایی را که از بیمار می‌خواهید، برای بهترین زمان روز قرار دهید و وقتی بیمار خسته است از او تقاضای انجام کاری نداشته باشید، محدودیت‌هایش را بشناسید و سعی کنید که بیشتر از توانایی‌هایش، او را تحت فشار قرار ندهید.شما می‌توانید از طریق ساده کردن کارهایی که بیمار با آن مواجه می‌شود از بروز واکنش‌های مصیبت‌بار ممانعت کنید.