مریم مهرکیا : دانشجوی کارشناسی تغذیه ؛ دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
زیر نظر: دکتر غزاله اسلامیان - دکتری تخصصی علوم تغذیه ؛ عضو هیئت علمی گروه تغذیه بالینی و رژیم درمانی دانشکده علوم تغذیه و صنایع غذایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
تحریریه زندگی آنلاین : سرطان رحم، ششمین سرطان شایع در زنان و پانزدهمین سرطان شایع در جهان است. در سال 2018، بیش از 380.000 مورد جدید ابتلا به سرطان رحم گزارش شده است. سرطان تخمدان، هشتمین سرطان رایج در زنان و هجدهمین سرطان شایع در جهان است. تقریباً 300.000 مورد جدید و تقریباً 200.000 مرگ در سال 2018 برای این سرطان گزارش شده است. همچنین در کشور ایران، رتبه هشتم سرطان‌های شایع در میان زنان به سرطان تخمدان و رتبه یازدهم به سرطان رحم اختصاص دارد. سالانه 1850 نفر در ایران به سرطان تخمدان مبتلا می‌شوند.
فاکتورهای خطر سرطان رحم و تخمدان
فاکتورهای خطر مهم در ارتباط با سرطان‌های رحم و تخمدان شامل اضافه وزن و چاقی، دیابت، قاعدگی زودرس، یائسگی دیر هنگام، سن بالا، سابقه خانوادگی، ژنتیک و رژیم‌های غذایی است. میزان ابتلا به سرطان‌های رحم و تخمدان در کشورهای آسیایی کمتر از کشورهای غربی، گزارش شده است. رژیم‌های آسیایی، بر پایه دریافت کمتر کل چربی و چربی اشباع و دریافت بالای ماهی و غذاهای دریایی، محصولات سویا، حبوبات و سبزیجات است که در مقایسه با رژیم‌های غذایی غربی، نقش پیشگیری در ابتلا به سرطان‌های رحم و تخمدان دارد.
بیشتربخوانید:
ایزوفلاونهای سویا
سویا از هزاران سال پیش در کشورهای آسیایی به عنوان جایگزین گوشت مصرف می‌شود. سویا سرشار از پروتئین است و حاوی اسیدهای آمینه ضروری با نسبت مورد نیاز برای بدن است. آنچه که باعث بحث و شبهه در مورد سویا شده است، ایزوفلاونهای موجود در آن است که به فراوانی در سویا و محصولات آن وجود دارند.
ایزوفلاون‌ها ترکیبات موجود در گیاهان هستند که ساختار شیمیایی مشابه با هورمون استروژن انسانی دارند. این مواد گیاهی در بدن، مانند استروژن‌ها عمل می‌کنند. آن‌ها می‌توانند به گیرنده‌های استروژن در سلول متصل شوند و به همین دلیل ایزوفلاون‌ها را فیتواستروژن یا استروژن‌های گیاهی می‌نامند. سویا یکی از منابع اصلی ایزوفلاون‌ها محسوب می‌شود، البته حبوبات دیگری مانند عدس، نخود فرنگی و انواع لوبیاها نیزحاوی این ترکیبات گیاهی مفید هستد.
جنیستئین و دایدزئین، فراوان‌ترین ایزوفلاونهای موجود در دانه سویا هستند. با وجود آنکه ساختار شیمیایی ایزوفلاون‌ها، شبیه به استروژن‌ها هستند، اما عملکرد استروژنی آن‌ها ضعیف‌تر است.
ایزوفلاونهای لوبیای سویا از لحاظ بیولوژیکی غیر فعال هستند و توسط باکتری‌ها در روده کوچک هنگام هضم و جذب در بدن انسان به فرم فعال در می‌آیند.
فرم فعال شده ایزوفلاون‌ها از روده کوچک جذب و عمده آن پس از ورود به بدن، توسط کبد برداشته می‌شود و مقدار کمی از آن از طریق کلیه‌ها از طریق ادرار دفع می‌شود.
نکته جالب توجه این است که بیشتر خواص درمانی و همچنین بیشتر مضراتی که به سویا نسبت داده می‌شوند، مرتبط با تأثیر ایزوفلاون‌ها در بدن است و میزان اثرات مثبت و درمانی ایزوفلاون‌ها در بدن، در افراد مختلف متفاوت است و بستگی به تعداد و فعالیت موجود در روده دارد.
بیشتربخوانید:
ایزوفلاون‌ها و سرطان‌ها
مطالعات زیادی به بررسی رابطه دریافت ایزوفلاون‌ها با خطر ابتلا به سرطان‌ها پرداخته‌اند.
نتایج برخی از این مطالعات نشان داده‌اند که دریافت ایزوفلاون‌ها با کاهش خطر ابتلا به سرطان‌های زنانه ارتباط دارد، اما مطالعات محدودی ارتباط بین ایزوفلاونهای رژیم غذایی و سرطان‌های رحم و تخمدان را بررسی کرده‌اند. نتایج این مطالعات نشان می‌دهد که ایزوفلاون‌ها، نقش پیشگیری‌کننده در ابتلا به این دو سرطان را دارد و ارتباط معکوس بین مصرف مقادیر بالای ایزوفلاونهای رژیم غذایی (سویا و حبوبات) با خطر سرطان‌های رحم و تخمدان گزارش شده است، اما با این وجود به مطالعات بیشتری برای تأیید این یافته‌ها نیاز است.
باید توجه داشت که نتایج ذکر شده برای افراد سالم به منظور پیشگیری از ابتلا به این سرطان‌ها است و مبتلایان به سرطان‌های رحم و تخمدان باید در رابطه با مصرف منابع ایزوفلاون‌ها با متخصصین تغذیه مشورت کنند.
بیشتربخوانید:
