دکتر سید سلمان فاطمی - متخصص داخلی مغز و اعصاب
تجریریه زندگی آنلاین : آیا هیچ‌گاه احساس اضطراب شدید داشته‌ای، به‌گونه‌ای که تفکر و عقل تو را در پس پرده ببرد؟ آیا هیچ‌گاه احساس کرده‌ای که ضربان قلب تو سریع شده است و به‌شدت عرق کرده‌ای و نمی‌دانی چه کنی؟این چهار تمرین را انجام بدهید (grounding exercises (ورزش‌های تخلیه‌ای)؛ و اینها به تو کمک می‌کند آرام شوی و به صورت بهتری تفکر کنی... آیا در زندگی خود هیچ لحظه‌ای شده است که بسیار مضطرب و پریشان باشی به گونه‌ای که اصلاً نتوانی مغز خودت را برای فکر کردن به کار بیندازی؟!
بیشتربخوانید:
چهار تمرین وجود دارد که آزموده شده است و این تمرین‌ها بسیار کمک می‌کند:
1- نفس بسیار عمیق و دم و بازدم عمیق: این کار سبب می‌شود که میزان اکسیژن خون، زیاد شود و گازهای حاصل از سوخت‌وساز در بدن با سرعت بیشتری از بدن خارج شود و به این ترتیب میزان اکسیژن مغز بیشتر شود و مغز بهتر کار کند و حزن و اندوه، از سینه ما خارج شود. زیاد شدن میزان اکسیژن در بدن، به کارکرد بهتر قلب هم کمک می‌کند. این روش کمک می‌کند که ضربان قلب هم به حالت آرام‌تری برگردد.
2- راه بروید: راه رفتن، اعصاب را آرام‌تر می‌کند و باعث می‌شود هورمون‌هایی را که در اضطراب ترشح می‌شود (سروتونین و دوپامین)- کاهش دهد مثلاً می‌توانی حدود ده دقیقه راه بروی و این روش، روی چندین نفر در استرالیا آزموده شده است و این سبب می‌شود اضطراب کاهش یابد و قدرت تفکر، بیشتر شود.
3- انگشت شست خود را روی دیگر انگشتان بکشید: این کار بسیار ساده‌ای است و می‌توان آن را در حین خواب یا در بیداری انجام داد و در این حالت می‌تواند تو را از فکر اموری که تحت تسلط تو نیست و راهی برای اصلاح آن نداری، خارج کند. می‌توان حین انجام این کار به فکرهای اساسی‌ای- که لازم است انجام شود- اندیشید.
بخش بزرگی از مغز انسان مربوط به حرکات انگشتان دست است و نکته مفید آنکه مغز انسان تا زمانی- که این انگشتان از زیر بار وزن انسان آزاد نشد- نتوانست تکامل لازم را پیدا کند و روی دو پا ایستادن، زمینه‌ای برای توسعه مغز انسان امروز بوده است.
به‌خصوص مرکز کنترل حرکات انگشت شست، بخش بزرگی از مغز انسان را تشکیل می‌دهد؛ به‌خصوص قسمت‌هایی از مغز- که مربوط به تفکر فعال است یعنی بخش دورسولترال پیشانی- در نزدیکی قسمت‌های حرکتی شخص قرار می‌گیرد. حرکات انگشت شست، می‌تواند بسیار بر فعالیت‌های عقلانی و متفکرانه مغز و رها شدن از احساسات زیاد، مؤثر باشد.
شاید شما نیز بارها از خود پرسیده باشید چرا بیشتر افراد هنگام انجام مدیتیشن و یوگا انگشتان و دست خود را در حالت‌های خاص و مشابهی قرار می‌دهند، شاید علت این کار، راز آرام شدن باشد!
4-خود را جابجا کنید به‌طوری که سر خود را جلو بیاورید: این حالت سبب می‌شود که میزان اکسیژن موجود در مغز، زیادتر شود و مغز به شکل بهتری کار کند. (کاهش اکسیژن در سلول‌های مغزی، گاهی می‌تواند باعث تشنج سلول‌ها شود و فعالیت زیاد این نورن‌ها را در هیپوکسی و کاهش اکسیژن داریم. زیاد شدن اکسیژن، الزاماً با زیاد شدن فعالیت مغز و سلول‌های مغزی همراه نیست. بلکه گاهی باعث کاهش فعالیت این سلول‌ها هم می‌شود.
ولی همانطور که بارها در مقالات متعدد بیان شده، کم شدن فعالیت سلول‌ها همیشه بد نیست بلکه تنظیم بین فعالیت زیاد و فعالیت کم است که مغزهای ما را پربار می‌کند و نه حجم بزرگ و یا فعالیت زیاد!) خم کردن سر به جلو برای یک دقیقه یا دو دقیقه می‌تواند اضطراب را کاهش دهد.
روش‌های دیگری هم برای کاهش اضطراب هست مثلاً نماز خواندن یا یاد خدا فایده بسیار زیادی در این کاهش اضطراب دارد و این سبب می‌شود که امور خود را به‌خصوص در مواردی که از قدرت اراده تو خارج است، به دست خدای سبحان و تعالی بسپارید.
به‌طور کلی فعالیت‌های زیاد مغز گاهی نه تنها سودمند نیست، بلکه باعث مشکلاتی می‌شود و این مشکلات را می‌توان در علائم مثبت مغزی مشاهده کرد این فعالیت‌های مثبت شامل تشنج، اضطراب، توهم و ... است. (توهم، دیدی بیشتر از حد انسان عادی است. یعنی در این موارد انسان عادی چیزی را نمی‌بیند یا نمی‌شوند ولی فرد متوهم آن را می‌بیند و می‌شنود و منظور ما از توهم، در اینجا شهود یا مشاهده حقایق فراتر از عالم مادی نیست بلکه منظور، توهم بیمارگونه‌ای است که به علت افزایش بیمارگونه فعالیت قسمت‌های مختلف مغز حاصل می‌شود.
فعالیت زیاد مغز می‌تواند بلای جان من و شما شود!! همانطور که بزرگ شدن بی‌اندازه مغز هم همیشه با کارایی بالاتر همراه نیست. عالم مادی ما حدودی خاص را می‌طلبد و تعیین این حدودهاست که زندگی ما را در محدوده این عالم مادی در طی میلیاردها سال تکامل موجودات، ممکن کرده است.
گام نهادن در بیرون از این حدود، می‌تواند بسیار خطرناک باشد و منجر به بیماری‌های روانی‌ای می‌شود که امروز، در جوامع بشری کم نیست.
اضطراب یکی از همین گام نهادن‌ها به بیرون از مرزهای مجاز است و کسانی که دچار این اختلال شده‌اند به‌خوبی درک خواهند کرد که حاضرند همه مال و ثروت خود را بفروشند و روشی را برای درمان این فعالیت‌های اضافی مغز بپردازند.
بیشتربخوانید:
نئوفوبیای غذایی چیست
و چگونه درمان می‌شود؟
هراس از امتحان کردن غذاهای جدید و ناآشنا را نئوفوبیای غذایی می‌گویند و روز به روز بین کودکان خردسال در حال افزایش است. این هراس باعث می‌شود افراد نسبت به غذاهای مختلف دائم بهانه‌گیری کنند و حتی امکان دارد تا جایی برسد که شخص دیگر غذاهای معمولی را هم نخورد.
نئوفوبیای غذایی چیست؟
خیلی از ماها در دوران مختلف زندگی از انجام بعضی از کارها دچار ترس شده‌ایم که این ترس می‌تواند ریشه‌های مختلفی داشته باشد، ولی بعضی وقت‌ها این ترس آنقدر شدید می‌شود که نمی‌توان آن را کنترل کرد که دیگر این یک ترس عادی نیست و تبدیل به نئوفوبیا می‌شود.نئوفوبیا یک کلمه یونانی است که به معنای جوان است که به عبارتی هراس از هر چیز جدید نشان می‌دهد. این نئوفوبیا در مورد غذا هم صدق می‌کند. به معنی قبول نکردن غذای جدید است که به نظر می‌رسد یک مکانیسم محافظ در برابر غذاهای جدید باشد. والدین ما درست می‌گفتند: همیشه باید همه غذاها را امتحان کنید!نئوفوبیای مواد غذایی و یا ترس از غذاهای جدید امکان دارد باعث کاهش کیفیت غذایی و افزایش عوامل خطر مرتبط با بیماری‌های مزمن شود و خطر مبتلا شدن به برخی بیماری‌ها را افزایش می‌دهد، مانند افزایش بیماری‌های دیابت نوع 2 و قلبی عروقی می‌شود. اینها بعضی از یافته‌های مطالعه‌ی انجام شده توسط موسسه ملی بهداشت و رفاه فنلاند، دانشگاه هلسینکی و دانشگاه Tartu در استونی هستند.هراس از خوردن مواد غذایی جدید، یکی از صفات رفتاری غذا خوردن است که در آن شخص از خوردن غذاهایی که جدید است، دوری می‌کند. در این مطالعه اثر مستقل رفتار غذا خوردن و به‌خصوص نئوفوبیای مواد غذایی بر کیفیت تغذیه‌ای و همین‌طور بیماری‌های شیوه زندگی و عوامل خطر آنها مورد مطالعه قرار گرفت. تا به امروز تحقیقات اندکی در این زمینه صورت گرفته است.
بیشتر بخوانید:
درمان نئوفوبیای غذایی
چنانچه ما بتوانیم این رفتارهای ناسازگار غذایی را مثل نئوفوبیای غذایی در زمان کودکی و یا نوجوانی درمان کنیم، می‌شود از مشکلات غذایی در آینده افراد پیشگیری کرد. عوامل ارثی و ژنوتیپ باعث ابتلای افراد به نئوفوبیای غذایی می‌شوند. با دادن آموزش در سال‌های دوران کودکی به فرد و راهنمایی و مراقبت از روش‌های زندگی در زمان بزرگسالی می‌توان باعث رشد یک رژیم غذایی متنوع و حفظ سلامت اشخاص شد.