درخصوص بزرگ‌ترین پروژه راهسازی کشور با سعید شاهسواری، مدیرعامل و عضو هیات‌مدیره شرکت احداث و بهره‌برداری آزادراه تهران- شمال به گفت‌وگو نشسته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
پیشرفت مناطق 2و3 آزادراه تهران- شمال در چه مرحله ای قرار دارد؟
بر اساس هدف‌گذاری انجام‌شده توسط طرفین مشارکت (در صورت تامین به موقع منابع مالی) مقرر شده باند اول منطقه 2 (مسیر جنوب به شمال) در سال 1401 مورد بهره‌برداری قرار گیرد، این بخش از مسیر در حال حاضر دارای 72درصد پیشرفت فیزیکی بوده و عملیات اجرایی آن، توسط ده‌ها شرکت از پیمانکاران، مشاوران و تامین‌کنندگان توانمند ایرانی در بیش از 100 جبهه کاری و با به‌کارگیری بالغ بر 1200 دستگاه ماشین‌آلات راهسازی و حداقل 2500 نفر نیروی انسانی به‌صورت مستقیم در حال انجام است، ضمن اینکه احداث باند دوم (مسیر شمال به جنوب) و تونل البرز غربی نیز مشروط به تامین منابع مالی در دستور کار قرار دارد.
برای منطقه 3، اسناد مناقصه آماده شده و با توجه به هزینه بالای آن، در صورت رفع محدودیت‌های منابع مالی، اجرای آن در اولویت اجرا قرار خواهد گرفت.
حدود 20 ماه از شروع بهره‌برداری منطقه یک آزادراه تهران- شمال می‌گذرد، استفاده‌کنندگان آزادراه با توجه به کم شدن مسافت و کاهش زمان سفر و ایمنی و کیفیت آزادراه در مجموع ابراز رضایت می‌کنند نظر شما چیست؟
بهره‌برداری از منطقه یک که توسط شرکت‌های توانمند داخلی و بهره‌گیری از فناوری های روز احداث شد، باعث کوتاه شدن 60 کیلومتری مسیر نسبت به جاده موجود کرج – چالوس شده و کاهش حجم ترافیک عبوری از آزادراه تهران – کرج، کاهش حداقل 5/ 1ساعته در زمان سفر (در ایام عادی)، صرفه‌جویی قابل ملاحظه در مصرف سوخت و استهلاک وسایط نقلیه، کاهش آلودگی هوا و افزایش ایمنی و لذت سفر را به همراه داشته است که به لطف خدا مورد توجه ملت شریف و بزرگوار ایران قرار گرفته است.
مناطق بهره‌برداری شده از آزادراه تهران - شمال، از راهداری و ایمنی نسبتا بالایی برخوردار هستند؛ مهم‌ترین اقدامات انجام شده در این خصوص چیست؟
با توجه به ویژگی‌های خاص آزادراه تهران- شمال از جمله حجم بالای ابنیه فنی تونل، پل، دیوار و گالری، منطقه جغرافیایی اجرای طرح، میزان تردد و... اهم اقدامات انجام شده در جهت راهداری و ایمنی مناسب مسیر شامل ساخت و احداث سوله‌های ذخیره مواد یخ‌زدا، انبار ماشین‌آلات و تعمیرگاه، تامین ماشین‌آلات مورد نیاز برای راهداری مناسب فصلی، تهیه مصالح و مواد یخ‌زدا شامل نمک و CMA برای عملیات برف‌روبی، فراهم کردن ماشین‌آلات گشت محور و جاروی مکانیزه برای عملیات مستمر راهداری، تعمیر و نگهداری گاردریل و تابلوها و علائم ترافیکی، پایش ابنیه و اجزای مختلف محور و برنامه‌ریزی جهت ترمیم و نگهداری آنها به عنوان سرمایه ارزشمند ملی، تجهیز و استقرار و همکاری با واحدهای خدماتی و امدادی شامل اورژانس، امدادخودرو، آتش‌نشانی و هلال احمر، ساخت دو جایگاه پد هلی‌کوپتر در منطقه یک برای استفاده مواقع ضروری و امدادرسانی، نصب و مدیریت دوربین‌های ثبت تخلفات جاده‌ای و دوربین‌های نظارتی مسیر، نصب و راه‌اندازی تابلو‌های پیام متغیر (VMS) در طول مسیر برای اطلاع‌رسانی و همچنین داخل تونل‌های طویل برای اعلام شرایط آب و هوایی خارج تونل‌ها، تمیز‌کاری مسیر و شست‌وشوی دیواره تونل‌ها، تابلوها و تجهیزات ترافیکی، اخذ مجوز از پلیس راه برای استفاده از دوربرگردان‌ها و بازشوهای اضطراری مسیر، همکاری با پلیس راه برای مسدودی مسیر در مواقع ضروری، عملیات نگهداری و آبیاری فضای سبز مسیر است.
با توجه به حجم بالای تونل‌های منطقه یک و وجود تونل‌های 9/ 4 کیلومتری تالون در منطقه یک و 4/ 6 کیلومتری البرز در منطقه 2، برای عبور ایمن و سریع از آنها چه اقداماتی صورت پذیرفته است؟
در آزادراه تهران- شمال، آخرین آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌های ایمنی در طراحی سازه‌های مسیر و تاسیسات الکترومکانیکال در نظر گرفته شده و تلاش شده از دانش فنی و تکنولوژی روز‌آمد استفاده شود. بخشی از این تجهیزات و تاسیسات از وقوع حوادث پیشگیری کرده و تعداد آنها را کاهش می‌دهد و برخی دیگر با تشخیص سریع، انتقال اطلاعات و اقدام به موقع، تبعات حادثه را کاهش می‌دهد.
تقریبا 43درصد از مسیر 32 کیلومتری منطقه یک آزادراه از داخل تونل عبور کرده و تعداد تونل‌ها در باند رفت و برگشت 39 رشته تونل است؛ طولانی‌ترین تونل‌های این منطقه، مجموعه تونل‌های بلند سه‌قلوی تالون، هر یک به طول 9/ 4 کیلومتر بوده و بلند‌ترین تونل بین‌راهی کشور، تونل‌های بلند سه‌قلوی البرز به طول 4/ 6 کیلومتر در منطقه 2 هستند که از دو تونل طولی رفت، برگشت و یک تونل سرویس و 30 رشته تونل عرضی یا دستک‌های ماشین‌رو و نفر برای بر‌قراری ارتباط بین تونل‌های رفت و برگشت و سرویس تشکیل شده است.
در تونل‌های کوتاه یک‌طرفه با طول کمتر از هزار متر، به وسیله جریان هوای ناشی از حرکت پیستونی خودرو‌ها، باد محلی و اختلاف ارتفاع دو دهانه، تهویه لازم، به صورت طبیعی انجام می‌شود، اما تونل‌های بلند بیش از هزار متر، مخصوصا در زمان آتش‌سوزی نیاز به سیستم‌های تهویه دارد، لذا در تونل‌های بلند تا طول 4هزار متر، از سیستم تهویه طولی و جت‌فن‌ها استفاده شده است، اما برای تونل‌های بلند تالون و البرز، سیستم‌های دیگری طراحی و پیاده‌سازی شده است. در این تونل‌ها، حرکت جریان هوای آلوده در طول تونل می‌تواند باعث گسترش دود و همچنین، پراکنده شدن آلودگی در بخش وسیعی از تونل شود به همین دلیل ترکیبی از سیستم تهویه طولی که توسط جت‌فن‌ها انجام می‌شود و تهویه نیمه عرضی که در سقف تونل تعبیه شده است، به‌کار گرفته می‌شود به این صورت که در حالت عادی، هوای تازه از یک دهانه وارد و هوای آلوده از دهانه دیگر خارج می‌شود و در حالت اضطراری و آتش‌سوزی، برای اولین بار در ایران، به صورت نیمه‌عرضی تهویه می‌شود. یعنی با احداث سقف دوم و نصب دریچه‌هایی در آن، دود و گاز‌های داغ ناشی از آتش‌سوزی از سقف تونل خارج شده و مانع از بروز مشکل برای استفاده‌کنندگان از تونل می‌شود. به این منظور، از فن‌های اکسیال و ساختمان تهویه در دهانه‌ها و جت‌فن‌ها در دو تونل برای حالت عادی بهره گرفته شده است و در مواقع آتش‌سوزی و اضطراری، با استفاده از دستک‌های نفر‌رو و ماشین‌رو، ترددکنندگان به تونل سرویس هدایت شده و از منطقه خطر دور می‌شوند. برای جلوگیری از ورود دود در زمان آتش‌سوزی به تونل دیگر و تونل سرویس، جت‌فن‌ها در این راهرو‌ها و تونل سرویس نصب شده تا با ایجاد فشار مثبت مانع از ورود دود به تونل دیگر شوند. با توجه به اینکه میزان ترافیک در روزها و ساعت‌های مختلف شبانه‌روز متفاوت است و آلاینده‌ها نیز تابعی از ترافیک هستند لازم است سیستم کنترلی برای تهویه در نظر گرفته شود تا در صورت لزوم تعدادی جت فن یا اکسیال فن در مدار قرار گیرد یا از مدار خارج شود؛ همچنین از سیستم‌های اعلام و اطفای حریق نیز استفاده شده است.
در تونل‌های بلند آزادراه تهران- شمال، سیستم کنترل و مونیتورینگ، با دریافت اطلاعات از سیستم‌های اندازه‌گیری پارامتر‌های محیطی، تشخیص حوادث، کابل حساس به حرارت، دوربین‌های نظارتی و دیگر آشکارساز‌های حریق؛ و در نهایت تحلیل آنها، سیستم تهویه را مدیریت می‌کند و بسته به وضعیت تونل و موقعیت موردنظر، سناریو‌های مختلفی را فعال می‌کند.
