ممنوعیت نسبی شامل سن بالای 70 سال، عمل بزرگ قبلی در سیستم کبدی و صفراوی، نارسائی کلیوی، سوءتغذیه شدید، عفونت‌های داخل کبدی، افزایش شدید فشارخون ریوی یا بیماری روانی کنترل نشده و چند بیماری، دیگر می‌باشد. انواعی از بیماری کبد (به خصوص هپاتیت ویروسی) ممکن است بعد از پیوند کبد عود کند. می‌‌توان با تجویز دارودرمانی از عود هپاتیت B بعد از پیوند کبد پیشگیری نمود.
عمل پیوند کبد عمل جراحی بزرگ و طولانی مدت (4 تا 18 ساعت) می‌باشد و ممکن است عوارض جدی و مهمی داشته باشد به عنوان مثال: عوارض مجرای صفراوی از جمله نشست مجرای صفراوی یا کوچک شدن مجاری صفراوی، خونریزی، لخته شدن خون، عفونت، عمل ناموفق، رد کبد اهداء شده (حاد یا مزمن). تاثیر روی سلامت فکر و حافظه، مشکلات قلبی عروقی، نارسائی کلیوی، مشکلات تنفسی.
انجام آزمایش قبل از عمل پیوند
فرد دهنده قبل از عمل باید تحت معاینات و آزمایشات کامل (مثل سی تی اسکن، MRI، سونوگرافی، آزمایشات خون و ادرار) قرار گیرد ولی باید 18-60 ساله باشد و سلامتی خوبی داشته باشد حتی‌المقدور سایز کبد مشابه سایز کبد گیرنده باشد. باید گیرنده و دهنده پیوند از نظر گروه خونی A,B,O سازگار باشند در حال حاضر ایالات متحده امریکا رتبه اول را در پیوند کبد در دنیا دارد.
بیش از 100 مرکز فعال در زمینه پیوند کبد در این کشور وجود دارد و سالیانه پنج – شش هزار پیوند در این مراکز انجام می‌شود در اروپا هم مراکز معتبر برای پیوند کبد وجود دارد. آمارها در مورد میزان بقاء پس از پیوند کبد تا حدی متفاوت است. منابع معتبر امریکایی بقاء 5 ساله بیماران پس از پیوند را در حال حاضر بیش از 60 درصد می‌دانند که البته برای بیمارانی که قبل از پیوند، هپاتیت B یا سرطان اولیه کبد داشته‌اند کمتر می‌باشد.
رد پیوند به صورت حاد و مزمن اتفاق می‌افتد. گیرنده پیوند کبد معمولا دچار رد حاد پیوند می‌شود و گفته شده که 60 درصد بیماران لااقل یکبار پیوند حاد را تجربه خواهند کرد. که به طور معمول در سه ماهه اول و اغلب در دو هفته اول بعد از پیوند اتفاق می‌افتد.
رد پیوند حاد
در مراحل ابتدای رد حاد ممکن است بیمار علامتی نداشته باشد و یا علائم و نشانه‌های نارسایی کبد شامل تب، بد حال بودن بیمار، بی‌اشتهائی، درد شکم، آسیت، کاهش دفع صفرا، افزایش آنزیم‌های کبدی مشاهده شود. درمان رد حاد بستگی به درجه رد دارد و اغلب با تجویز دوز بالای داروهای ضد درد انجام می‌شود.
رد مزمن پیشرفت آهسته‌ای دارد و باعث کاهش غیر آشکار و تدریجی عملکرد بافت پیوند شده و از بین رفتن تدریجی عروق و مجاری آن می‌شود. فعلاً درمان موثری در مورد رد مزمن وجود ندارد و روش‌های تحقیقاتی حاد مبتنی بر پیشگیری می‌باشد.
پیوند کبد در ایران
تاریخ پیوند اعضاء پس از مرگ مغزی به قبل از انقلاب و در حدود 50 سال قبل می‌رسد. دکتر سیدعلی ملک‌حسینی نخستین عمل پیوند کبد از فرد زنده را در اردیبهشت سال 1372 در بیمارستان نمازی، شیراز انجام داد که مورد فوق اولین پیوند کبد در ایران و خاورمیانه می‌باشد.
تاکنون بیش از 1850 پیوند کبد در ایران انجام شده که 400 مورد آن در یکسال اخیر انجام شده است. گفته می‌شود ایران رتبه سوم در پیوند کبد در دنیا را دارد. فعال‌ترین مرکز در این زمینه در شیراز قرار دارد و پس از آن بیمارستان امام خمینی تهران قرار دارد و مراکز دیگری از شهرهای کرمان، مشهد و اصفهان در این زمینه فعال هستند.
گفته شده بیماران عمل شده در ایران میزان بقاء بالاتر دارند. مثلا در یک گزارش در مورد پیوندهای انجام شده از سال 72-80 در شیراز میزان بقاء یکساله 92 درصد و سه ساله86 درصد ذکر شده است. تخمین زده شده که در حال حاضر حدود 2000 بیمار نیازمند پیوند کبد در ایران وجود دارد.
برای خواندن بخش اول- چگونگی پیوند کبد- اینجا کلیک کنید.
