به قلم : دکتر فرناز محامدی - متخصص اطفال
تحریریه زندگی آنلاین : هپاتیت B در کودکان یا HBV نوعی بیماری کبدی است که توسط ویروس هپاتیت ب ایجاد می‌شود. اکثر عفونت‌های ایجادشده توسط این ویروس، بدون نیاز به درمان خاصی، در طی یک الی دو ماه برطرف می‌شوند. اگر این عفونت بیش از 6 ماه به طول انجامد، به هپاتیت مزمن تبدیل می‌شود که خود می‌تواند سبب بروز التهاب مزمن کبد، سیروز کبدی (زخم کبد)، سرطان کبد و یا نارسایی‌های کبدی شود. مقاله پیش رو اطلاعاتی در مورد علائم ، پیشگیری و درمان هپاتیت ب در کودکان در اختیار شما قرار خواهد داد. ویروس هپاتیت B از طریق تماس با مایعات بدن فرد مبتلابه این ویروس (مانند خون، مایع منی، مایعات واژن و بزاق) منتقل می‌شود. برخلاف ویروس هپاتیت A، هپاتیت ب از طریق آب یا غذای آلوده نمی‌تواند منتقل شود. هپاتیت B از طریق رابطه جنسی و یا سوزن آلوده نیز می‌تواند به‌صورت تصادفی منتقل شوند.
بیشتربخوانید:
این ویروس می‌تواند با کمک یکی از روش‌های زیر کودکان را آلوده کند:
انتقال ویروس از طریق مادر: به همین دلیل است که انجام آزمایش‌های خون از زنان حامله و بررسی هپاتیت B در خون مادر اهمیت دارد. مادران آلوده به این ویروس می‌توانند در زمان تولد، این بیماری را به نوزاد خود منتقل کنند.
زندگی کردن در خانه‌ای مشترک با فرد آلوده به هپاتیت ب و استفاده از وسایل مشترکی مانند مسواک و تیغ
دریافت فراورده‌های خونی و یا تزریق خون در بیماران هموفیلی. غربالگری دقیق خون، خطر ابتلا به هپاتیت B را کاهش می‌دهد.
گاز گرفته شدن توسط فرد یا وسیله‌ای که آلوده به این ویروس است و نفوذ دندان‌ها یا بخش‌های تیز وسیله به اعماق پوست.
بیماران دیالیزی درخطر ابتلا به این ویروس هستند.
علائم هپاتیت ب یا HBV در کودکان و نوزادان
هدف اصلی ویروس هپاتیت B یا HBV در کودکان سلول‌های کبدی است و به همین سبب این بیماری، عمدتاً کبد را درگیر می‌کند. به‌محض ورود به بدن، ویروس‌ها وارد کبد می‌شوند. پس از تکثیر در کبد، ویروس‌ها سبب کشته شدن سلول‌های کبدی می‌شوند. از بین رفتن ناگهانی سلول‌های کبدی، آسیب‌های جدی را به کبد وارد می‌کند و حتی می‌تواند سبب نارسایی‌های کبدی شود. بااین‌حال، روند پیشرفت بیماری هپاتیت ب در کودکان متفاوت است. این ویروس در بدن کودکان به‌آرامی شروع به تکثیر می‌کند و آسیب‌های واردشده به کبد با سرعت کمتری پیش می‌روند. به همین سبب است که بیماری هپاتیت بی‌در کودکان مزمن می‌شود. بااینکه کودکان در خون و کبد خود این ویروس رادارند، اما هیچ علائمی از خود نشان نمی‌دهند. افراد مبتلابه بیماری هپاتیت مزمن می‌توانند این ویروس را به دیگران منتقل کنند، حتی اگر هیچ علامتی نداشته باشند. بیشتر کودکان و نوزادانی که در بدو تولد و یا بلافاصله پس‌ازآن، درگیر این بیماری می‌شوند، ناقل مزمن به شمار می‌روند. برخلاف کودکان، بزرگ‌سالان به نوع حاد هپاتیت مبتلا می‌شوند و بیماری به شکل حاد در آن‌ها بروز پیدا می‌کند و پس از بهبود، ویروس از بدن آن‌ها پاک می‌شود. این بیماری به‌طورمعمول طی 25 الی 180 روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس HBV ظاهر می‌شود.
بیشتربخوانید:
رایج‌ترین علائم هپاتیت ب یا HBV در کودکان عبارت‌اند از:
زرد شدن پوست و چشم (زردی)
خستگی که هفته‌ها یا حتی ماه‌ها به طول می‌انجامد
درد شکمی در ناحیه کبد (سمت راست و بالای شکم)
از دست دادن اشتها
حالت تهوع
استفراغ
درد مفاصل
تب با درجه پایین
ادرار تیره و مدفوع رنگ روشن
خارش گسترده
کهیرهای پراکنده در بدن
تشخیص هپاتیت ب در کودکان
برای تشخیص این بیماری، پزشک در ابتدا در خصوص علائم و سابقه پزشکی کودکتان سؤالاتی را می‌پرسد و یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. بیماری هپاتیت B یا HBV با آزمایش خون تشخیص داده می‌شود و این آزمایش‌ها همچنین می‌توانند شدت و میزان تأثیر این ویروس بر روی کبد را بررسی کنند. در موارد مزمن، ممکن است مجبور به انجام بیوپسی کبدی بر روی کودک خود شوید. بیوپسی کبدی نمونه‌برداری از بافت کبد برای انجام برخی از آزمایش‌ها است.
بیشتربخوانید:
درمان هپاتیت B در کودکان
بیماری هپاتیت ب در کودکان و علائم آن معمولاً با کمک دارو درمان می‌شود. بیمارانی که شرایط حادی ندارند، کاملاً بهبود پیدا می‌کنند. برای درمان بیمارانی با شرایط حاد، پزشکان معمولاً داروهایی را تجویز می‌کنند که می‌توانند با کاهش سطح فعالیت ویروس، از آسیب‌های جدی به کبد جلوگیری کنند. این داروها عبارت‌اند از:
تزریق اینترفرون آلفا -2 ب (اینترون A)
داروی خوراکی لامیوودین (Epivir-HBV)
بیمارانی که مبتلابه هپاتیت B یا HBV مزمن هستند، باید از مصرف هر چیزی که می‌تواند آسیب‌های بیشتری به کبد وارد کند (مانند الکل، برخی از داروها، مکمل‌های غذایی و گیاهان دارویی) اجتناب کنند. بهتر است برای مصرف هرکدام از این موارد، با پزشک کودک خود مشورت کنید.
در موارد نادری که این بیماری آسیب‌های شدید و جبران‌ناپذیری را به کبد وارد کرده باشد، ممکن است پیوند کبد صورت گیرد.
پیشگیری و واکسیناسیون
واکسیناسیون هپاتیت B برای کودکان بسیار مهم و کلیدی است. این واکسیناسیون شامل سه دوره تزریق است که در بازه زمانی شش‌ماهه انجام می‌شود. تنها پس از تکمیل سه دوره تزریق ایمنی کامل برای کودکان به وجود می‌آید. اگر باردار هستید، حتماً آزمایش خون مربوط به تشخیص این بیماری را انجام دهید. در صورت مثبت بودن آزمایش و تشخیص این بیماری، مطمئن شوید که نوزاد شما در عرض 12 ساعت پس از تولد، اولین دوز واکسن هپاتیت B و تزریقی به نام H-B-I-G را دریافت می‌کند. نوزاد شما باید یک الی دو ماه پس از تولد دوز دوم واکسن هپاتیت B و در شش‌ماهگی دوز سوم این واکسن را دریافت کند. همچنین بهتر است نوزاد در بازه سنی نه الی 15 ماهگی، آزمایش خون بدهد تا در خصوص حفاظت وی در برابر هپاتیت اطمینان حاصل شود.
بیشتربخوانید:
