ناامنی در تولیدات صنعتی جهان

بر اساس این گزارش، تولید صنعتی جهان پس از به ثبت رساندن رشد 8/ 5درصدی در سه‌ماه دوم و رشد 8/ 17درصدی در سه‌ماه سوم 2021، در سه‌ماه چهارم رشد باثبات 3/ 3درصدی را شاهد بوده است، به طوری که پس از روندهای نسبتا ناهمگون در طول دو سال گذشته، تولید صنعتی امروز با نرخ رشد متوسط در مناطق اصلی به همگرایی رسیده است.

تولید صنعتی در گروه اقتصادهای درحال توسعه و در حال ظهور صنعتی رشد سالانه‌‌‌ 3/ 4درصدی را در فصل چهارم 2021 به ثبت رسانده است؛ در حالی که نرخ رشد این گروه در سه‌ماه دوم 30‌درصد و در سه‌ماه سوم حدود 7‌درصد بوده است. اقتصادهای صنعتی رشد سالانه‌‌‌ای معادل 2/ 3‌درصد را در این دوره ثبت کرده‌‌‌اند، در حالی که رشد سالانه چین 1/ 3‌درصد بوده است. اما در سطح کشوری مسیر تولید صنعتی به‌شدت متفاوت بوده است؛ ولی اکثر اقتصادهای مورد بررسی «یونیدو» نرخ رشد سالانه متوسطی را تجربه کرده‌‌‌اند.

همه‌گیری در سه‌ماه نخست 2020 بر چین موثر بود؛‌ ولی تولید صنعتی این کشور توانست با موفقیت در سه‌ماه دوم 2020 به سطح پیش از همه‌گیری خود بازگردد و امروز 10‌درصد نسبت به سطح تولید پیش از وقوع همه‌گیری رشد داشته است. اما با توجه به اینکه همه‌گیری در زمان‌‌‌های متفاوتی دیگر اقتصادهای درحال توسعه و اقتصادهای صنعتی نوظهور را تحت‌تاثیر قرار داده است، تولید صنعتی در این گروه از کشورها با نوسانات بیشتری همراه بوده و حتی در سه‌ماه دوم 2021 به سطح پایین‌‌‌تر از پیش از همه‌گیری کاهش یافته است.

شدیدترین اثر همه‌گیری کووید-19 بر تولید صنعتی جهان در نیمه نخست 2020 بود که به نخستین افت جهانی پس از بحران مالی 2009-2008 مبدل شد. اما بهبود در مقایسه با بحران مالی جهانی سریع‌‌‌تر و قدرتمندتر اتفاق افتاده است. با وجود این، با توجه به روندهای پیش‌بینی‌ناپذیر همه‌گیری کرونا، تحولات مالی نامطمئن در بسیاری از اقتصادها، ادامه اختلال در زنجیره عرضه و شدت گرفتن جنگ در اوکراین، چشم‌‌‌انداز اقتصادی تولید صنعتی جهان همچنان توام با نااطمینانی باقی می‌‌‌ماند. تحلیل‌‌‌های اقتصادهای اخیر نشان‌‌‌دهنده تحولات قوی ولی متفات میان مناطق مختلف جهان است.  

در ابتدای شیوع همه‌گیری، بخش‌‌‌های صنعتی با سطح تکنولوژی متفاوت در طول نیمه نخست 2020 تاثیرات مشابهی را تجربه کردند؛ ولی شدت و سرعت مسیر بهبودی آنها متفاوت بوده است، به طوری که به‌تازگی صنایع با تکنولوژی بالا و صنایع با تکنولوژی متوسط رو به بالا، عملکرد تولیدی بهتری نسبت به صنایع با تکنولوژی متوسط رو به پایین داشته‌اند؛ صنایعی مانند تولیدات معدنی و فلزات پایه. نرخ رشد صنایع با تکنولوژی بالا و تکنولوژی متوسط رو به بالا عمدتا به دنبال عملکرد قوی کامپیوترها، لوازم الکترونیکی، تجهیزات الکتریکی، محصولات چشم‌‌‌پزشکی و دارو بوده است. اما تولید وسایل نقلیه موتوری همچنان با اختلال در زنجیره عرضه دست‌وپنجه نرم می‌کنند. برآوردهای «یونیدو» نشان می‌دهد که پیامدهای همه‌گیری همچنان نیرویی مخرب برای تولید در سراسر جهان است. در عین حال به استثنای تولید وسایل نقلیه موتوری و دیگر تجهیزات حمل‌‌‌ونقل، اکثر صنایعی که از تکنولوژی بالا بهره می‌‌‌برند، به سطح تولید پیش از همه‌گیری خود بازگشته‌‌‌اند. بسیاری از اقتصادهای دارای بخش خودرو قوی، مانند آلمان، ژاپن، جمهوری‌کره و انگلستان، در سه‌ماه اخیر به دلیل اختلال در زنجیره تامین منابع و کالاهای واسطه‌‌‌ای تحولات مشابهی را تجربه کرده‌‌‌اند. با این حال، برخی از صنایع با تکنولوژی پایین مانند پارچه، لباس، کک و فرآورده‌‌‌های نفتی تصفیه‌شده، همچنان سطح تولیدی‌‌‌شان پایین‌‌‌تر از همه‌گیری قرار دارد. از سوی دیگر، تولید محصولات غذایی که از صنایع با تکنولوژی پایین است با توجه به نقش آن به‌عنوان یک کالای اساسی، از ابتدای همه‌گیری مسیر رشد باثباتی را دنبال کرده است.

براساس این گزارش، داده‌‌‌های سالانه، کاهش شدید تولید صنعتی در 2020 و بهبود تاثیرگذار 2021 را تایید می‌کنند. تولید صنعتی جهان پس از افت 2/ 4درصدی در 2020، در 2021 تا 4/ 9‌درصد افزایش را تجربه کرده است. از سوی دیگر داده‌‌‌ها نشان‌‌‌دهنده کندی در روند رشد تولید صنعتی جهان حتی پیش از وقوع همه‌گیری کرونا هستند که دلیل اصلی آن تنش‌‌‌های تجاری و تعرفه‌‌‌ای میان چین، آمریکا و اروپا عنوان شده است.

سال گذشته تولید صنعتی در اقتصادهای صنعتی جهان به رشد 3/ 7درصدی دست یافته است. تولید صنعتی در آمریکای شمالی پس از کاهش 6/ 6درصدی در 2020 توانست در 2021 به رشد 3/ 6درصدی برسد. در کشورهای صنعتی اروپا نیز تولید صنعتی رشد 2/ 8درصدی را تجربه کرده، در حالی که در کشورهای صنعتی آسیا و پاسیفیک حدود 3/ 7‌درصد رشد داشته است.

طبق این گزارش، تولید صنعتی چین توانسته است در سال گذشته رشد قابل ملاحظه 3/ 12درصدی را به ثبت برساند. در حالی که نرخ‌های رشد سالانه چین پیش از همه‌گیری کرونا حداقل 6‌درصد بوده‌‌‌اند. تولید صنعتی در گروه کشورهای درحال توسعه و اقتصادهای نوظهور صنعتی نیز پس از کاهش 9/ 7درصدی در 2020 توانسته است در 2021 به رشد 10درصدی برسد. تولید صنعتی در آمریکای لاتین نیز پس از دو سال کاهش که حتی پیش از همه‌گیری آغاز شده، توانسته است در 2021 به رشد 3/ 9درصدی دست پیدا کند.