تحریریه دنیای سلامت
ما دو گوش داریم و یک زبان؛ زیرا گوش دادن دو برابر سخت‌تر از صحبت کردن است. بیان احساسات، خواستهها، افکار و عقاید به طور واضح و مؤثر تنها نیمی از فرایند ارتباطات روزانه انسان است و نیم دیگر آن مربوط به گوش دادن و درک آنچه دیگران می‌گویند، می‌باشد.
هنگامی که تصمیم می‌گیریم با کسی ارتباط برقرار کنیم، روشی را برمی‌گزینیم و با آن به طور مؤثر پیغام خود را به او می‌رسانیم و او را متوجه می‌کنیم. این ارسال پیام به دو روش شفاهی و غیر شفاهی صورت می‌گیرد.
وقتی فرد مقابل این پیام را دریافت می‌کند، سعی می‌کند آن را تفسیر و درک و در واقع رمزگشایی کند و هنگامی که پیام به طور درست و دقیق از فرستنده به گیرنده منتقل می‌شود، بین آن دو ارتباط مؤثری به وجود می‌آید. گاهی فرستنده پیام به دلایل متعددی نمی‌تواند پیغام خود را به درستی به گیرنده منتقل کند. این دلایل عبارتند از:
انواع گوش دادن
گوش دادن، خوب شنیدن و درک کردن نوعی مهارت است و این مهارت در ایجاد ارتباط خوب بسیار مؤثر است. گوش دادن سه نوع است:
گوش دادن رقابتی: گاه شنونده بیشتر از آنکه به صحبت‌های گوینده توجه داشته باشد، می‌خواهد نظرات خود را در مورد موضوع بیان کند و بی صبرانه منتظر یک مکث کوتاه گوینده است تا شروع به صحبت و استدلال کند.
گوش دادن منفعل: در این مواقع شنونده به صحبت‌های گوینده و درک نقطه نظر او علاقه دارد و آنها را درک هم می‌کند؛ ولی منفعل می‌ماند و آنها را تأیید نمی‌کند.
گوش دادن فعال یا بازتابنده: صحیح‌ترین و مؤثرترین شیوه گوش دادن است که در آن شنونده واقعاً به درک و فهم احساس، پیام، خواسته و دلایل گوینده علاقه‌مند است و قبل از اینکه واکنش نشان داده و پاسخ گوینده را بدهد، به پاسخ خود فکر می‌کند. این نوع گوش دادن در ایجاد یک ارتباط صحیح بسیار مؤثر است.
پیغام فرستنده و گیرنده پیغام
پایین بودن تن و حجم صدای گوینده استفاده از کلمات مشکل و یا جزئیات غیرضروری که موضوع را پیچیده و درک آن را مشکل می‌کند فراموش کردن هدف از صحبت مغایرت زبان کلامی گوینده با زبان غیرکلامی او؛ مثلاً وقتی که فرد با خشم صحبت می‌کند، چهره‌اش بشاش و لبخند روی لبانش است!
توجه بیش از حد به واکنش طرف مقابل و یا دریافت معنای کلام استفاده گوینده از روشی منحصر به فرد یا غیرمتعارف. در مواردی که فرستنده پیام به وضوح منظور خود را بیان می‌کند ولی شنونده نمی‌تواند آن را بفهمد، مشکل از شنونده است و ناشی از موارد زیر می‌باشد: مشغولیت ذهنی شنونده یا خوب گوش ندادن تمرکز روی چگونگی واکنش به صحبت‌های گوینده فکر کردن به نظر شخصی خود در مورد صحبت‌های گوینده ارزیابی سخنران یا قضاوت در مورد صحبت‌های او
مهارت گوش دادن
گوش دادن کار بسیار سختی است؛ زیرا مهارت‌های ارتباطی و وضوح گفتاری افراد، همچنین نیازها، خواستهها و اهداف آنها از برقراری ارتباط اغلب با یکدیگر متفاوت است. انواع مختلف تعاملات و سطوح ارتباطی نیز به سختی آن می‌افزاید و آن را سخت‌تر می‌کند مانند کلیشه‌ها، حقایق، افکار، اعتقادات، احساسات و عواطف.
تصویری که شنونده از نوع سطح ارتباطی گوینده دارد، در درک موضوع بسیار مؤثر است. وقتی نتواند نوع گفتار و هدف گوینده را از صحبت کردن دریابد، در واقع آنها در دو طول موج متفاوت قرار می‌گیرند. پس شنونده هنگام ارتباط با گوینده باید هدف از گفتار و ماهیت و سطح ارتباطی او را متوجه شود.
با ارائه مثال‌های زیر، این موضوع را بهتر درک خواهید کرد: راه خود را گم کرده‌اید و از یک غریبه راه را می‌پرسید فرزندتان با گریه به سمت شما می‌آید همسرتان دچار مشکل شده و از شما درخواست کمک می‌کند.
در این موارد و موارد مشابه، عدم درک صحیح منجر به مشکل می‌شود؛ مثلاً وقتی همسرتان مشکل دارد و راجع به آن با شما صحبت و احساسات خود را بیان می‌کند، اگر شما فقط به وضعیت و چگونگی ایجاد مشکل توجه نشان دهید و احساسات او را نادیده بگیرید، در واقع با عدم توجه به سطح ناراحتی و نوع ارتباط او با مشکل، ناراحتش می‌کنید...
برای خواندن بخش دوم- شنونده خوبی باشید- اینجا کلیک کنید.
