تشکیل ناتوی ضد چینی

اما عدم شفافیت درباره رویکرد اقتصادی در منطقه -رویکردی که بایدن می‌گوید اولویت برنامه سیاست خارجی وی است- باعث بدبینی برخی از متحدان شده است. دولت بایدن هنوز نگفته است که چند کشور توافق‌نامه همکاری جدید را امضا کرده‌اند. این در حالی است که پکن انتقادات خود را از این سیاست جدید افزایش داده است. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی بایدن، روز یکشنبه در «ایر فورس وان» به خبرنگاران گفت: «ما انتظار داریم علاوه بر کشورهایی که به زودی موج پیوستن را شروع می‌کنند، کشورهای دیگر نیز در ماه‌ها و سال‌های آینده وارد شوند. این یک ترتیب اقتصادی است که بر ادغام بیشتر اقتصادهای هند و اقیانوس آرام (پاسیفیک)، تنظیم استانداردها و قوانین، به‌ویژه در زمینه‌های جدید مانند اقتصاد دیجیتال متمرکز شده است و همچنین تلاش می‌کند تا اطمینان حاصل کند که زنجیره‌های تامین ایمن و انعطاف‌پذیر وجود دارد.» در توکیو سالیوان گفت که تایوان در میان امضاکنندگان توافق‌نامه جدید نخواهد بود.

بایدن باید متحدان خود را متقاعد سازد که انتقادات پکن را نادیده گرفته و طرح را امضا کنند؛ اگرچه انتظار نمی‌رود دولت آمریکا بازار خود را به عنوان بخشی از توافق باز کند. «آرون کانلی» پژوهشگر موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک در سنگاپور گفت: «متقاعد کردن دولت های آسیایی برای تغییر قوانین به شیوه‌هایی که ممکن است برای اقتصاد سیاسی آنها مخل باشد، بدون وعده افزایش دسترسی به بازار آمریکا، دشوار خواهد بود.» ورود بایدن به توکیو پس از انجام دیدار با «یون سوک یول» رئیس‌جمهور جدید کره‌جنوبی صورت می‌گیرد. این دو رهبر درباره تعدادی از ابتکارات اقتصادی با یکدیگر صحبت کردند. اما تهدید کره شمالی در این دو سفر همچنان باقی است. با این حال، مقام‌های آمریکایی هشدار دادند در صورت پرتاب موشک‌های تهدیدآمیز، اقدام متقابل نظامی آمریکا دور از ذهن نیست.

در هر حال، به نظر می رسد سفر ژاپن از این جهت مهم باشد که بایدن دیروز دوشنبه 2خردادماه طرح مهمی را آغاز کرد. او اگرچه به «دوست خوب» خود «فومیو کیشیدا» اطمینان داد که ایالات متحده به‌طور کامل به دفاع از ژاپن متعهد است، اما طرح مهم «چارچوب اقتصادی هند و اقیانوسیه برای شکوفایی» (IPEF) را نیز راه‌‌اندازی کند. بایدن در ابتدای سخنانش با فومیو کیشیدا، نخست‌وزیر ژاپن اظهار کرد: «ائتلاف آمریکا- ژاپن رکن و پایه‌‌ای برای صلح و شکوفایی در منطقه هند-پاسیفیک بوده است و ایالات متحده به‌طور کامل به دفاع از ژاپن متعهد است.» نخست‌وزیر ژاپن هم اعلام کرد که ژاپن و ایالات متحده باید جهان را برای اجرای اصل «منطقه باز و آزاد هند و اقیانوس آرام» رهبری کنند. رئیس‌جمهور ایالات متحده، همچنین نیاز به اصلاح شورای امنیت سازمان ملل و تمایل ژاپن برای عضویت دائمی در آن را تایید کرد. بایدن با رهبران گروه «کواد» (ژاپن، هند و استرالیا) نیز دیدار خواهد کرد.

الجزیره هم در گزارشی به نقل ار رویترز در تاریخ 23 می نوشت: جو بایدن، رئیس‌‌جمهور ایالات متحده، برنامه ژاپن برای تقویت توانایی‌‌های دفاعی خود را تایید کرد؛ زیرا او و نخست‌‌وزیر فومیو کیشیدا متعهد به همکاری نزدیک برای مقابله با نفوذ فزاینده چین در آسیا هستند. کاخ سفید پس از نشست روز دوشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که رئیس‌جمهور ایالات متحده در اولین سفر خود به آسیا از زمان تصدی مسوولیت، از عزم کیشیدا برای تقویت توان دفاعی ژاپن قدردانی کرد. این دو رهبر متعهد به همکاری نزدیک درباره «رفتار به‌شدت فزاینده و تهاجمی و اجبارآمیز چین شده‌اند که مغایر با قوانین بین‌‌المللی است» و این نشان‌دهنده نگرانی فزاینده درباره رویکرد تهاجمی چین و دسترسی به زنجیره تامین و امنیت است. بر اساس گزارش الجزیره به نقل از تلویزیون عمومی ژاپن (NHK) گفت که بایدن از تبدیل ژاپن به عضو دائم شورای امنیت حمایت می‌کند. سنگ بنای سفر بایدن که شامل دیدار با رهبران ژاپن، استرالیا و هند در گروه «کواد» می‌‌شود، راه‌‌اندازی «چارچوب اقتصادی هند و پاسفیک» خواهد بود؛ طرحی گسترده که ستونی اقتصادی را برای تعامل ایالات متحده با آسیا فراهم می‌‌کند.

به نوشته الجزیره، بایدن در ابتدای گفت‌وگو با کیشیدا در کاخ آکاساکا در مرکز توکیو گفت: «اتحاد ایالات متحده و ژاپن برای مدت طولانی سنگ بنای صلح و رفاه در اقیانوس هند و اقیانوس آرام بوده است و ایالات متحده به‌طور کامل به دفاع از ژاپن متعهد است.» بایدن با امپراتور ناروهیتو نیز ملاقات کرد. نگرانی‌ها در آسیا درباره رویکرد به‌شدت پرخاشگرانه چین در حال افزایش است؛ به ویژه با توجه به اینکه روابط چین با روسیه به‌دلیل جنگ اوکراین روندی صعودی یافته و تنش بر سر تایوان (خودمختار)، که چین آن را استانی متمرد می‌نامد نیز افزایش یافته است. کره شمالی نیز در دستور کار بود و بایدن اواخر روز دوشنبه با خانواده‌های ژاپنی‌هایی که سال‌ها پیش برای آموزش جاسوسان در کره‌شمالی ربوده شده بودند، ملاقات کرد. الجزیره هم تاکید دارد که محور اصلی برنامه بایدن راه اندازی «چارچوب اقتصادی هند و پاسیفیک برای رفاه» یا (IPEF) است برای پیوند نزدیک‌‌تر کشورها. از زمانی که دونالد ترامپ، رئیس‌‌جمهور سابق آمریکا از توافق ترانس پاسیفیک خارج شد، ایالات متحده فاقد ستون اقتصادی برای تعامل با منطقه هند و اقیانوس آرام بوده و همین امر موجب شده بود که زمینه برای گسترش نفوذ چین فراهم شود. اما بعید است که IPEF شامل تعهدات الزام‌آور باشد و کشورهای آسیایی و کارشناسان تجاری پاسخی ملایم به این برنامه داده‌اند که به دلیل بی میلی بایدن برای به خطر انداختن مشاغل آمریکایی با ارائه دسترسی بیشتر به بازاری که منطقه میل دارد، محدود شده است.

«نکتار گان» هم در گزارش 23می در سی‌ان‌ان نوشت: هنگامی که ایالات متحده، ژاپن، استرالیا و هند برای اولین بار گفت‌وگوهای غیررسمی خود را پس از وقفه یک دهه‌ای در اواخر سال 2017 احیا کردند، چین مطمئن بود که به زودی شکست عایدش خواهد شد. «وانگ یی» وزیر امور خارجه چین در اوایل سال 2018، ماه‌ها پس از تشکیل اولین جلسه این گروه در سطح کاری در مانیل، با تحقیر درباره گروه «کواد» گفت: «به نظر می‌‌رسد که هیچ‌‌وقت کمبودی در ایده‌هایی که سر فصل خبرها قرار گیرد، وجود نخواهد داشت.» وانگ افزود: «آنها مانند کف دریا در اقیانوس آرام یا اقیانوس هند هستند؛ ممکن است کمی مورد توجه قرار گیرند؛ اما به زودی از بین خواهند رفت.» با گذشت بیش از چهار سال، گفت‌وگوی چهارجانبه امنیتی - که بیشتر به‌عنوان «کواد» شناخته می‌شود همچنان پابرجاست و از میان نرفته است. در عوض، شتاب گرفته و هر روز بر نفوذش افزوده می‌شود.

رهبران کواد تا کنون سه بار گرد هم آمده‌اند از جمله یک‌بار در کاخ سفید. آنها امروز سه‌شنبه 3 خردادماه با یکدیگر به صورت چهره به چهره در توکیو دیدار خواهند کرد تا اتحاد میان خود را تقویت و با نفوذ فراینده چین مقابله کنند. فعالیت «کواد» باعث شده «تحقیر» اولیه چین نسبت به این گروه به «هشدار» تبدیل شود. پکن تشکیل این گروه را تلاشی از سوی واشنگتن برای محاصره این کشور با متحدان استراتژیک و نظامی می‌داند.« وانگ» وزیر امور خارجه چین، این گروه را به‌عنوان «ناتوی هند و پاسیفیک» محکوم کرده و آن را به «ترویج ذهنیت جنگ سردی» و «برانگیختن رقابت ژئوپلیتیک» متهم کرده است. این نگرانی از زمان بحران اوکراین بیشتر شده است. حمایت پکن از مسکو بر وجهه جهانی این کشور آسیب زده و باعث شده این کشور در صحنه جهانی منزوی‌تر شود. افزون بر این، اصرار چین بر سیاست «کووید صفر» که در آن محدودیت‌‌های سختگیرانه‌ای بر شهروندان چینی اعمال شده، باعث انزوای بیشتر این کشور از جهان شده است.

درحالی‌که بایدن برای تقویت روابط به دور دنیا سفر می‌کند، اما همتای چینی او 25 ماه است که چین را ترک نکرده است. در هر حال، مقام‌های چینی رویکردی بدبینانه به «کواد» دارند. چینی‌ها «کواد» را ساخته و پرداخته آمریکا می‌دانند که در قالب «آزادی و گشودگی» به دنبال شکل دادن به ائتلاف‌هایی علیه چین است. بر همین اساس، «وانگ» معتقد است: «این گروه ادعا می‌کند که قصد دارد «محیط اطراف چین را تغییر دهد» اما هدف آن مهار چین و تبدیل کشورهای آسیا-اقیانوسیه به عنوان «پیاده‌نظام» هژمونی ایالات متحده است.» کارشناسان تاکید می‌کنند که «کواد» ناتوی آسیایی نیست و آرزوی تبدیل شدن به آن را نیز ندارد. در عوض، کارشناسان می‌گویند انعطاف پذیری «کواد» به‌عنوان یک انجمن غیررسمی به آن اجازه می‌دهد تا مشارکت‌های بیشتری ایجاد و زمینه‌های همکاری را گسترش دهد.